Browse
Recent Submissions
Now showing 1 - 5 of 97
- ItemPolsko-rosyjski projekt leksykograficzny: teatr, opera, muzyka. Od badań metaleksykograficznych do autorskiej koncepcji słownika(2022-09-30) Parafińska-Korybska, EwelinaNadrzędnym celem niniejszej rozprawy było stworzenie polsko-rosyjskiego słownika specjalistycznego z zakresu teatru, opery i muzyki. Jako cel pomocniczy wyznaczono przygotowanie koncepcji metodologicznej takiego autorskiego słownika. Punktem wyjścia do pracy nad nim było zauważenie luki w dwujęzycznej leksykografii specjalistycznej w tej dziedzinie. Leksyka dotycząca badanych dziedzin występuje ponadto w różnego rodzaju tekstach kultury, np. w wywiadach, powieściach, biografiach, artykułach, filmach i in. Wiele takich tekstów jest tłumaczonych na inne języki, w tym, naturalnie, na język rosyjski. Potrzeba przekładu rodzi zatem konieczność powstawania rzetelnych opracowań leksykograficznych, które ułatwiłyby ten proces. Postawione cele wymagały wykonania określonych zadań, które zrealizowano w poszczególnych częściach pracy. The paramount objective of this thesis was the creation of a Russian-Polish specialist dictionary covering the areas of theatre, opera and music. Preparing a methodological concept of such a proprietary dictionary constituted an indirect goal. The starting point for creating the dictionary was observing the gap in bilingual specialist lexicography related to this area. Lexis concerning the domains researched can moreover be found in different types of texts of culture, e.g. in interviews, novels, biographies, articles, movies and others. Many such texts are translated into other languages, including, quite understandably, Russian. The need for translation, therefore, necessitates the creation of reliable lexicographical studies, which would facilitate this process. The set objectives required performing specific tasks completed in individual parts of the thesis.
- ItemNauczanie JPJO do celów specjalistycznych. Model rozwijania sprawności językowych na przykładzie polskiego języka medycyny (medycznego)(2023-05-29) Oczko, PaulinaPrzedmiotem przedłożonej rozprawy jest nauczanie i uczenie się polskiego języka medycyny (medycznego) ze szczególnym uwzględnieniem w tym procesie rozwijania receptywnych i produktywnych sprawności językowych, określanych w najnowszej literaturze działaniami językowymi (ESOKJ 2003, 2020). Głównym celem pracy było opracowanie zakresów działań komunikacyjnych (językowych) niezbędnych w obszarze języka medycznego (medycyny), a następnie przedstawienie na tym przykładzie propozycji modelu rozwijania sprawności językowych dla glottodydaktyki specjalistycznej. Podjęty problem został ukazany na tle rozważań na temat dotychczasowych badań nad językami specjalistycznymi w glottodydaktyce polonistycznej. The subject of the submitted dissertation is the teaching and learning of the Polish language of medicine (for medical purposes) with a particular focus on the development of receptive and productive linguistic skills in this process, referred to in recent literature as linguistic activities (CEF 2003, 2020). The main aim of the study was to develop the ranges of communicative (linguistic) activities necessary in the area of medical language (medicine), and then to present, on this example, a proposal of a model of language skills development for specialist glottodidactics. The issue discussed in this paper was shown against the background of considerations on previous research on specialised languages in Polish language glottodidactics.
- ItemMit założycielski Krakowa w literaturze polskiej od XII do XIX wieku i jego europejska recepcja(2022-11-08) Rozmysł, MichałCelem badań jest zidentyfikowanie i opisanie kontekstów literackich i kulturowych, w których usytuowany bywał mit założycielski Krakowa. Przedmiotem badań będą dzieła pochodzące z różnych epok i kręgów kulturowych (literatura polska, francuska, niemiecka), począwszy od pierwszego i najważniejszego dzieła, mianowicie kroniki Kadłubka, przez inne dzieła z literatury średniowiecza, renesansu i baroku, piśmiennictwo oświecenia, aż do epoki romantyzmu, w której analizowany mit był szczególną inspiracją dla autorów, ze względu na rodzimy charakter legendy, a także ówczesne próby zrekonstruowania tożsamości narodowej. W pierwszej części rozprawy uwaga skupiona jest głównie na kronice Mistrza Wincentego, a także jego - w głównej mierze - inspiracji antycznych, wraz z kilkoma kontekstami słowiańskimi oraz, w szerszej perspektywie, indoeuropejskimi. Druga część studium poświęcona jest koncepcji tripartitio, które jest pokłosiem badań Georges’a Dumézila w zakresie neokomparatystyki mitologicznej, które pomaga interpretować mit założycielski Krakowa zarówno w kronikach średniowiecznych, jak i literaturze romantyzmu. Ostatnia część rozprawy skupia się na postaci Wandy, jej niejednoznacznym charakterze kobiety-króla, virago oraz „słowiańskiej nimfy”. Ponadto przywołane zostają także zagraniczne realizacje legendy, jak również późna interpretacja postaci Wandy w perspektywie emancypacyjnej. The goal of the research is to identify and describe literary, historical, anthropological, and political contexts which framed the founding myth of Cracow in literary texts of various literary periods in Poland and, significantly, other cultural spheres of Europe. The research will focus on works of different literary periods, starting with the first and most important work, i.e. the chronicles of W. Kadłubek, through other historical chronicles of the medieval period, Polish and French Renaissance and Baroque poetry, Polish and foreign Enlightenment pieces, ending with Romanticism. Due to the interdisciplinary character of the myth, which goes beyond the limits of literary studies, tools envisaged for other domains will be used such as new comparative mythology analysis, ethnography, anthropology, or feminist criticism, the last of which being specially interested in Wanda, the principal character of the myth. In the first part of the dissertation, attention will be focused on the chronicle of Kadłubek and his inspirations. The second part of the dissertation develops the concept of tripartitio related to the new comparative mythology developed by G. Dumézil.The last part focuses on the character of Wanda in the writing of various literary periods and her transgressive character.
- ItemEdycja krytyczna dzieł "Upominanie do ewangelików" i "Przestroga do katolików" Piotra Skargi(2022-06-15) Dziemian, OlgaPrzedmiotem dysertacji są nieopublikowane dotąd pisma polemiczne Piotra Skargi - "Upominanie do ewangelików" i "Przestroga do katolików". Główną (edytorską) część rozprawy poprzedził wstęp historycznoliteracki. Ukazano w nim m.in.: rozwój dotychczasowych badań nad twórczością Skargi; literacką batalię między zwolennikami a przeciwnikami konfederacji przed oficjalnym wystąpieniem Skargi przeciwko ustawie z 1573 r. (1592); najważniejsze aspekty stanowiska jezuity na tle innych antykonfederacyjnych wystąpień oraz pisarzy reprezentujących obóz przeciwny. Opracowane dzieła poddano analizie retorycznej: ukazano sposoby obrazowania, prowadzenia narracji i strategie argumentacyjne; wskazano główne źródła inwencyjne, wykorzystane w budowaniu argumentacji i doborze materiału egzemplifikacyjnego. Opisano redakcyjne transformacje obu dzieł i wskazano konsekwencje tych przekształceń. Przedstawiono uzasadnienie wyboru podstawy wydania. Edytorska część dysertacji obejmuje: tekst dzieł w transkrypcji; komentarz edytorski: wykazy skrótów, opisy źródeł (czterech wydań obu dzieł uwzględnionych podczas przygotowywania tej edycji: krakowskiego i poznańskiego z 1592 r., krakowskiego z 1600 r. oraz krakowskiego z 1610 r.), aparat krytyczny ukazujący tradycję tekstu dzieł, zasady transkrypcji, objaśnienia historycznoliterackie i językowe, słownik wyrazów archaicznych. Całość zamyka obszerna bibliografia. The subject of the dissertation are the previously unpublished polemical writings of Piotr Skarga - "Upominanie do ewangelików" and "Przestroga do katolików". The main, editorial part of the dissertation is preceded by a historical and literary introduction which presents the development of previous research on Skarga's works; the literary battle between supporters and opponents of Confederation before Skarga's official speech against the Act of 1573. (1592); the most important aspects of the Jesuit's position in comparison with other anti-Confederation speeches and writers representing the opposing camp. The works under study have been subjected to rhetorical analysis: imaging modalities, narration and argumentative strategies, the main sources of invention used in argumentation and selection of exemplification material have been indicated. The editorial transformations of both works and the consequences of these transformations are indicated. The thesis presents the justification for the choice of the basis of edition. The editorial part of the dissertation includes: the text of works in transcription; editorial commentary: lists of abbreviations, descriptions of sources, critical apparatus showing the tradition of the works' text, transcription rules, historical, literary and linguistic explanations and a dictionary of archaic words. An extensive bibliography closes the thesis.
- ItemGinący drewniany Zamość. Drewniana zabudowa Nowego Miasta w perspektywie historii przedmieść i w ujęciu ikonograficznym(2021-07-06) Polańska, Ewelina LiliaRozprawa podejmuje temat pozostający na uboczu zainteresowań badaczy. Jest interdyscyplinarna, przede wszystkim z historii sztuki i historii. Opiera się na źródłach archiwalnych, dokumentowych, kartograficznych, a także ikonograficznych (fotografie, rysunki, szkice, obrazy, ryciny). Prezentowane w pracy zachowane do dziś obiekty drewniane na obszarze Nowego Miasta w Zamościu powstawały od połowy XIX w. do początku XXI w. Zakres terytorialny obejmuje obszar 644 ha, na którym znajduje się 118 ulic. W trakcie prowadzonych badań policzyłam i przeanalizowałam 336 obiektów drewnianych, dzieląc je na poszczególne typy: domy bez ganków, domy z gankami (półkolistymi, trójkątnymi), dworki, domy piętrowe, młyn, wieża ciśnień. Aktualnie, wedle dokonanych wyliczeń, ogólna liczba budynków na terenie Nowego Miasta wynosi 2347, z czego architektura drewniana to 336, co daje 14%. Cele przedłożonej rozprawy są dwojakie. Pierwszy nakreśla perspektywę historyczną, która śledzi powstanie, rozwój, trwanie, zmiany, niszczenie drewnianej zabudowy przedmieść. Drugi przyjmuje perspektywę współczesną, która dokumentuje, identyfikuje, klasyfikuje architekturę drewnianą na terenie Nowego Miasta, w szczególności wyodrębnia typy, analizuje budowę i stolarkę, wyszukuje detale, stwierdza stan zachowania i ocenia dokonane przebudowy. W pracy umieszczone zostały też autorskie zdjęcia porównawcze ponad 400 obiektów drewnianych z około 130 miejscowości wschodniej Polski. Dysertacja podzielona została na 6 rozdziałów z autorskimi rysunkami. Integralną część stanowi Katalog drewnianego budownictwa Nowego Miasta. The dissertation takes up a subject which has re mained on the sidelines of researchers' interests. It is inter disciplinary, in the sense that it combines history and art. It is based on archival, documentary, cartographic and icono- graphic sources (photographs, drawings, sketches, paint ings and engravings). The wooden buildings presented in the work have been preserved to this day in the area of the New Town (Nowe Miasto) in Zamość and they were created from the mid-19th century until the beginning of the 21st century. The territorial range covers an area of 644 hectares with 118 streets. In the course of research, I recorded and ana lysed 336 wooden objects, dividing them into particular types: houses without porches, houses with porches (semi circular, triangular), manor houses, storeyed houses, a mill, a water tower. At present, according to the records, the total number of buildings in the New Town is 2347, out of which wooden architecture constitutes 336, which in turn amounts to 14%. The objectives of the submitted dissertation are twofold. The first aim outlines a historical perspective that traces the emergence, development, persistence, changes, and destruction of the wooden buildings of the suburb. The second one is a contemporary perspective, which docu ments, identifies, classifies the wooden architecture in the New Town, in particular, categorizes types, analyses the structure and woodwork, searches for details, determines the state of preservation, and evaluates the reconstructions. It also includes the author's comparative photo graphs of more than 400 wooden objects from about 130 localities in eastern Poland. The dissertation was divided into 6 chapters with author's drawings. A catalogue of wooden architecture of Nowe Miasto is an integral part of the work.