Ginący drewniany Zamość. Drewniana zabudowa Nowego Miasta w perspektywie historii przedmieść i w ujęciu ikonograficznym
No Thumbnail Available
Date
2021-07-06
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Rozprawa podejmuje temat pozostający na uboczu zainteresowań badaczy. Jest interdyscyplinarna, przede wszystkim z historii sztuki i historii. Opiera się na źródłach archiwalnych, dokumentowych, kartograficznych, a także ikonograficznych (fotografie, rysunki, szkice, obrazy, ryciny). Prezentowane w pracy zachowane do dziś obiekty drewniane na obszarze Nowego Miasta w Zamościu powstawały od połowy XIX w. do początku XXI w. Zakres terytorialny obejmuje obszar 644 ha, na którym znajduje się 118 ulic. W trakcie prowadzonych badań policzyłam i przeanalizowałam 336 obiektów drewnianych, dzieląc je na poszczególne typy: domy bez ganków, domy z gankami (półkolistymi, trójkątnymi), dworki, domy piętrowe, młyn, wieża ciśnień. Aktualnie, wedle dokonanych wyliczeń, ogólna liczba budynków na terenie Nowego Miasta wynosi 2347, z czego architektura drewniana to 336, co daje 14%. Cele przedłożonej rozprawy są dwojakie. Pierwszy nakreśla perspektywę historyczną, która śledzi powstanie, rozwój, trwanie, zmiany, niszczenie drewnianej zabudowy przedmieść. Drugi przyjmuje perspektywę współczesną, która dokumentuje, identyfikuje, klasyfikuje architekturę drewnianą na terenie Nowego Miasta, w szczególności wyodrębnia typy, analizuje budowę i stolarkę, wyszukuje detale, stwierdza stan zachowania i ocenia dokonane przebudowy. W pracy umieszczone zostały też autorskie zdjęcia porównawcze ponad 400 obiektów drewnianych z około 130 miejscowości wschodniej Polski. Dysertacja podzielona została na 6 rozdziałów z autorskimi rysunkami. Integralną część stanowi Katalog drewnianego budownictwa Nowego Miasta.
The dissertation takes up a subject which has re mained on the sidelines of researchers' interests. It is inter disciplinary, in the sense that it combines history and art. It is based on archival, documentary, cartographic and icono- graphic sources (photographs, drawings, sketches, paint ings and engravings). The wooden buildings presented in the work have been preserved to this day in the area of the New Town (Nowe Miasto) in Zamość and they were created from the mid-19th century until the beginning of the 21st century. The territorial range covers an area of 644 hectares with 118 streets. In the course of research, I recorded and ana lysed 336 wooden objects, dividing them into particular types: houses without porches, houses with porches (semi circular, triangular), manor houses, storeyed houses, a mill, a water tower. At present, according to the records, the total number of buildings in the New Town is 2347, out of which wooden architecture constitutes 336, which in turn amounts to 14%. The objectives of the submitted dissertation are twofold. The first aim outlines a historical perspective that traces the emergence, development, persistence, changes, and destruction of the wooden buildings of the suburb. The second one is a contemporary perspective, which docu ments, identifies, classifies the wooden architecture in the New Town, in particular, categorizes types, analyses the structure and woodwork, searches for details, determines the state of preservation, and evaluates the reconstructions. It also includes the author's comparative photo graphs of more than 400 wooden objects from about 130 localities in eastern Poland. The dissertation was divided into 6 chapters with author's drawings. A catalogue of wooden architecture of Nowe Miasto is an integral part of the work.
Description
Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Nauk o Sztuce; promotor: prof. Lechosław Lameński
Keywords
architektura drewniana, Nowe Miasto w Zamościu, snycerka, przedmieścia, architekci, wooden architecture, Nowe Miasto (New Town) in Zamość, woodcarving, suburbs, architects