Idiolekt tłumacza dialogisty w polskim, rosyjskim i bułgarskim dubbingu anglojęzycznych filmów animowanych
Abstract
Antropocentryczny charakter badań językoznawczych, skoncentrowanych na osobie tłumacza dialogisty oraz na strategiach i technikach przekładu filmowego, a także rosnąca ilość filmów animowanych z dubbingiem, które są tłumaczone na wiele języków, czyni zasadnym prowadzenie badań nad językiem indywidualnym tłumacza dialogisty. Celem niniejszej pracy było wykazanie istnienia idiolektu tłumacza dialogisty w polskim, rosyjskim i bułgarskim dubbingu anglojęzycznych filmów animowanych, ustalenie zbioru najważniejszych cech wyróżniających idiolekty trzech tłumaczy wywodzących się z różnych kręgów kulturowych, a także wykazanie podobieństw i różnic między nimi. Materiał badawczy do badań nad idiolektem tłumaczy dialogistów stanowiły transkrypcje dialogów do filmów: Shrek Trzeci, Shrek Forever After, Kung Fu Panda 1 oraz Kung Fu Panda 2. Autorem ścieżki dialogowej w języku polskim jest Bartosz Wierzbięta, w języku rosyjskim Paweł Silenczuk a w języku bułgarskim Hristo Hristow. W badaniu wykorzystano następujące metody badawcze: metodę ilościową, jakościową, porównawczą, a także trzy modele badawcze Andrew Chestermana: porównawczy, procesowy oraz przyczynowy. W badaniu wykazano obecność leksykalnych, składniowych i kulturowych sygnałów idiolektalnych w pełnym korpusie badawczym, który liczy około 290 stron transkrypcji dialogów do filmów animowanych z dubbingiem. Badania uzupełniają przeprowadzone wywiady z tłumaczami, które pozwoliły spojrzeć na idiolekt oraz dobór ekwiwalentu językowego w danej wersji językowej z perspektywy tłumacza dialogisty.
The anthropocentric nature of linguistic research focused on the person of a dialogue interpreter, film translation strategies, and techniques, as well as the increasing number of dubbed animated films translated into many languages, makes it legitimate to research the individual language of the dialogue interpreter. This study aimed to demonstrate the existence of the idiolect of the dialogist translator in Polish, Russian, and Bulgarian dubbing of English-language animated films, to establish a set of key distinguishing features of the idiolects of the three translators coming from different cultural backgrounds, and to show the similarities and differences between them. The research material for studying the idiolect of dialogue translators consisted of transcriptions of dialogues from the films: Shrek the Third, Shrek Forever After, Kung Fu Panda 1, and Kung Fu Panda 2. The author of the dialogue track in Polish is Bartosz Wierzbięta, in Russian Paweł Silenczuk, and in Bulgarian Hristo Hristow. The study used the following research methods: quantitative, qualitative, comparative, and Andres Chesterman’s three research models: comparative, process, and causal. The stady demonstrated the presence of lexical, syntactic, and cultural idiolectal signals in the full research corpus, which consists of approximately 290 pages of dialogue transcriptions for dubbed animated films. The research is complemented by interviews conducted with translators, which allowed us to look at the idiolect and the choice of liguistic equvalent in a given language version from the persective of the dialogue translator.
Description
Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Językoznawstwa; promotor: dr hab. Maria Mocarz-Kleindienst, prof. KUL
Keywords
dubbing, idiolekt, film animowany, tłumacz dialogista, an idiolect, an animated film, a dialogue translator