Recepcja stoicyzmu w filozofii i literaturze niemieckojęzycznej XVIII wieku
Loading...
Date
2024-10-09
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Celem rozprawy jest ukazanie na podstawie dorobku wybranych filozofów i literatów recepcji stoicyzmu w niemieckim oświeceniu. Dysertacja składa się z czterech rozdziałów i części podsumowującej, zatytułowanej Zamiast zakończenia. Rozprawę wieńczy bibliografia. Pierwszy rozdział pracy doktorskiej obejmuje uzasadnienie wyboru omawianych filozofów i interpretowanych dzieł. Przedstawiono w nim także stan badań oraz rozważono kwestie metodologiczne. Zwrócono też uwagę na istotność filozoficznej koncepcji „całego człowieka” (der ganze Mensch). Drugi rozdział poświęcono rozwojowi myśli zwolenników Zenona z Kition od czasów starożytnych. Krytycznej recepcji w niemieckim oświeceniu podlegały zwłaszcza elementy starożytnej doktryny stoickiej, przede wszystkim koncepcja apatii, chęć osiągnięcia ideału mędrca i związane z nią dążenie do stanu autarkii oraz niewłaściwe pojmowanie cnoty i poglądy tradycyjnej szkoły stoickiej na kwestię emocji.
W trzecim rozdziale autor zajął się recepcją stoicyzmu przez wybranych filozofów niemieckiego oświecenia. Należą do nich przede wszystkim Alexander Gottlieb Baumgarten i Georg Friedrich Meier, wspomniano również o Christianie Thomasiusie i Christianie Wolffie oraz przywołano niektóre aspekty myśli Szwajcarów: Johanna Jakoba Bodmera i Johanna Jacoba Breitingera. Czwarty rozdział dysertacji dotyczy tego, jak przekładała się recepcja stoicyzmu w niemieckim oświeceniu na treść utworów literackich tego okresu. Chodzi tu zarówno o przebieg zdarzeń w danym utworze, jak i często znakomicie skonstruowane pod względem psychologicznym sylwetki bohaterów.
The aim of the dissertation is to present the reception of Stoicism in the German Enlightenment on the basis of the achievements of selected philosophers and writers. The dissertation is composed of five chapters and a bibliography. The first chapter of the doctoral thesis justifies the choice of the discussed philosophers and interpreted literary works. It also presents the state of research and considers methodological issues. It focuses on the importance of the philosophical concept of "the whole man" (der ganze Mensch). The second chapter deals with the development of the thought of the followers of Zeno of Kition since ancient times. Elements of the ancient Stoic doctrine were critically received in the German Enlightenment, especially the concept of apathy, the desire to achieve the ideal of the sage and the related pursuit of the state of autarchy and the incorrect understanding of virtue, and the views of the Stoic school on the issue of emotions. In the third chapter, the author deals with the reception of stoicism by selected philosophers of the German Enlightenment. These include, above all, Alexander Gottlieb Baumgarten and Georg Friedrich Meier, but Christian Thomasius and Christian Wolff are also mentioned in this context. Moreover, some aspects of the Swiss thought of Johann Jakob Bodmer and Johann Jacob Breitinger are discussed. The fourth chapter of the dissertation shows how the reception of Stoicism in the German Enlightenment ytanslates into the content of literary works of that period. It is about both the course of events in a given work and the often well-constructed psychological profiles of the characters.
Description
Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Literaturoznawstwa; promotor: dr hab. Ewa Grzesiuk
Keywords
antropologia literacka, estetyka, niemieckie oświecenie, stoicyzm, uczucia, literary anthropology, aesthetics, German Enlightenment, stoicism, emotions