Artykuły naukowe (WNS)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/122

Browse

Browsing Artykuły naukowe (WNS) by browse.metadata.rights "Attribution-NoDerivatives 4.0 International"

Now showing 1 - 20 of 20
  • Item
    Attitudes Towards Marriage, Sexual Morality, and Parenthood of Individuals Associated with Shalom Centre in Mitunguu, Kenya
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Goleń, Jacek; Kobak, Jan; Szyszka, Małgorzata; Kabala, Florence
    Attitudes to marriage, sexual morality, and parenthood are currently undergoing substantial cultural transformation, noticeable also in mission countries. For this reason, the Catholic Church has in recent years treated pastoral care of married couples and families as an urgent concern. The article presents results of empirical research conducted among a selected group of Catholics in Kenya as well as conclusions and postulates for Catholic formation and pastoral care of families. It indicates a need for education that would help individuals overcome unethical conjugal and familial attitudes. It also emphasizes the value of positive attitudes to parenthood present in African culture and accentuates clear progress in rejecting a conviction that marriage without children is pointless. The text points out urgent need for formative and pastoral work to eradicate corporal punishment of children and indicates challenges related to the education of women.
  • Item
    Charyzmat pedagogiczny ks. Luigiego Giussaniego
    (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2007) Rynio, Alina
    In this paper academic, pedagogical and social life of an Italian priest, thinker and a scholar, famous for his numerous achievements prof. Luigi Giussani is depicted. Undoubtedly, his assets: attentiveness, discernment and courage made him a well-known and respected person in academic, ecclesiastical, cultural and political The author of the paper, considering a pedagogical aspect, shows Giussani as an exceptional scholar and educator. His way of understandin of pedagogy and upbringing as well as selected achievements are presented. As an educator, Giussani was characterized by a realistic approach to a man and his upbringing. He emphasized the fact, that a man is a sensible and free being. Giussani dedicated himself both to God and a man. A short biography is included in the paper, ways of upbringing recommended by Giussani, teaching/upbringing events, personality traits of an educator and a pupil are discussed and a relationship between upbringing and freedom of the individual, conscience and tradition is dealt with as well.
  • Item
    Education in the Perspective of the ‘Inner Image’
    (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2024-09) Jeziorański, Marek
    The article fits into the field of anthropology and pedagogical teleology. It identifies three basic anthropological models. The basis for the distinction of the anthropological models described is the category of the ‘inner image’ of the pupil, understood as the deepest truth about the human being; a reality revealed through reflection and at the same time containing elements of mystery, which is why it cannot be unambiguously identified and fully defined but requires an effort to be discovered and then pursued. The three models proposed are as follows: 1. A pedagogy based on the ‘inner image;’ 2. A pedagogy that excludes the ‘inner image;’ 3. A pedagogy of the tacit ‘inner image.’ The theoretical proposals presented are justified by the ideological trends present in pedagogy and their exemplary consequences for educational practice are shown. Artykuł wpisuje się w obszar antropologii i teleologii pedagogicznej. Wskazuje się w nim trzy podstawowe modele antropologiczne. Za podstawę rozróżnienia opisanych modeli antropologicznych przyjęto kategorię „wewnętrznego obrazu” wychowanka, rozumianą jako najgłębsza prawda o człowieku; rzeczywistość ujawniająca się na drodze refleksji, a zarazem zawierająca w sobie elementy tajemnicy, dlatego nie może być ona jednoznacznie określona i do końca zdefiniowana, ale wymaga wysiłku odkrywania, a następnie realizowania. Trzy zaproponowane modele to: 1. Pedagogia oparta na „wewnętrznym obrazie”; 2. Pedagogia wykluczająca „wewnętrzny obraz”; 3. Pedagogia milczącego „wewnętrznego obrazu”. Przedstawione propozycje teoretyczne uzasadniono obecnymi w pedagogice trendami ideowymi oraz ukazano ich przykładowe konsekwencje dla praktyki wychowawczej.
  • Item
    Educational Thought and Activities of Fr. Alfonso Maria Fusco for Socially Neglected Children
    (Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego, 2023) Łuczyński, Andrzej
    Educators all over the world face the phenomenon of social neglect of children and young people. This phenomenon gives rise to manifold complex problems related to education and socialization of young people, which call for implementing appropriate remedial strategies. The article presents reflection on the educational activities of Alfonso Maria Fusco, an Italian priest, educator and social activist whose life and educational work bring to the fore his original and timeless idea that inspired him to take various initiatives for the good of children. The article can serve contemporary teachers and educators as an important point of reference in the search for valuable pedagogical practices that can significantly enrich their knowledge and educational competences. Moreover, the article inspires educators to undertake educational and preventive initiatives aimed at making the educational space free from the so-called risky behaviours that may emerge in the lives of children and adolescents. Wychowawcy na całym świecie spotykają się ze zjawiskiem zaniedbania społecznego dzieci i młodzieży. Generuje ono w życiu młodych ludzi wiele złożonych problemów o charakterze edukacyjnym i socjalizacyjnym, które domagają się odpowiednich strategii zaradczych. Artykuł prezentuje refleksję nad działalnością wychowawczą Alfonso Marii Fusco, włoskiego duchownego, wychowawcy i społecznika, którego życie i aktywność wychowawcza pozwalają odkryć oryginalny i ponadczasowy zamysł, który inspirował go do podejmowania różnych inicjatyw na rzecz dobra dziecka. Zawarte w artykule treści mogą posłużyć współczesnym nauczycielom i wychowawcom jako ważny punkt odniesienia w poszukiwaniu wartościowych praktyk pedagogicznych, które w sposób istotny mogą wzbogacić ich wiedzę i kompetencje edukacyjne. Ponadto w artykule postuluje się podejmowanie przez pedagogów inicjatyw wychowawczych i profilaktycznych mających na celu czynienie przestrzeni edukacyjnej wolnej od tzw. zachowań ryzykownych, które mogą się pojawić w życiu dzieci i młodzieży.
  • Item
    Implementing the Principle of the Common Good in Classical and Social Enterprises
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Marek, Agnieszka; Kostrzewa, Sylwia; Zadroga, Adam
    This publication aims to identify similarities and differences in the ways of implementing the principle of the common good in classical (commercial) and social enterprises. Given the differences between social and classical enterprises in terms of their objectives and modes of action, it has to be stressed that the nature of the contribution they make to the common good differs in terms of subject and object. The research is embedded in Catholic social teaching (CST) because this approach presents one of the theoretically and practically richest theories of the common good, and secondly, it allows to discover modern ways of building the common good while respecting centuries of tradition and referring to philosophical classics. The common good principle in the light of CST lets us focus not only on the material but also the transcendental aims of human work and life which lead to more sustainable management. Commercial enterprises strengthen intellectual capital and expand technological and business knowledge. The profit earned by these companies essentially contributes to the good of society (taxes, investment, charity), including employees (bonuses, training). Social enterprises, on the other hand, have the advantage of investing in social capital and thus building a civil society based on mutual trust and support, especially at a local and institutional level. The profit generated by these organisations is a means to achieve social goals and not an end in itself. The results of our research show that both commercial and social enterprises contribute to common good on their own ways but the best results can be achieved when they cooperate and use all of their strengths for building the better future.
  • Item
    Interdisciplinarity in Pastoral Theology. An Example of Socio-Theological Research
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Szymczak, Wioletta
    The purpose of the article is to analyze the idea of interdisciplinary research involving pastoral theology and sociology. This is one of the methodological proposals for research projects carried out under pastoral theology. Interdisciplinarity is understood as combining research methods for the cooperation of scientists from both disciplines in the process of planning, implementing and interpreting the results of empirical research. It is inspired by a problem identified in pastoral theology that requires exploration. The presentation consists of three parts. The first is devoted to the location of empirical research within pastoral theology. The second concerns the assumptions and significance of interdisciplinary research involving pastoral theologians and sociologists. In the final part, the areas of interdisciplinary cooperation among the research teams are pointed out. The potential of qualitative research as a space for cooperation among representatives of both sciences and as an important source of knowledge from the viewpoint of pastoral theology is shown. The comparative and synthetic method was used. The analysis shows that interdisciplinary research in the field of pastoral theology has great potential related to the acquisition and interpretation of multi-faceted empirical data and the designation of new research fields, which will significantly enrich the theological analysis process as well as the presentation and application of pastoral models.
  • Item
    Katechetyczne i psychologiczne aspekty przynależności do wspólnoty Kościoła w okresie wczesnej adolescencji
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Kopiczko, Tomasz; Dacka, Monika
    From the point of view of both catechetics and psychology the period of early adolescence raises many difficulties and at the same time poses a challenge for scientific reflection and educational practice. The aim of this article is to undertake an interdisciplinary reflection on belonging to the community of the Church of people in early adolescence. The results of the undertaken scientific research have made the aim possible to be fulfilled in three important aspects. Firstly, it is the characterisation of the period of early adolescence with regard to the need for belonging. Secondly, the social and cultural challenges that constitute the context of adolescence have been shown. The third element is the identification of concrete proposals for solutions aimed at the practice of faith education. Through the use of an analytical and synthetic method, a number of theological and psychological texts but also empirical studies have been examined. It allows us to develop conclusions and to point out the need for concern for proper personal relationships, sensitive support of young people, correct transference of experiences and care for a sense of community.
  • Item
    Komunikacja influencerska o książkach na TikToku. Przykład profilu @mrukbooki
    (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, 2024) Sosnowska, Joanna; Wójciszyn-Wasil, Aneta
    Treści przekazywane na platformie TikTok mają silny wpływ na zachowanie, rozwój, kształtowanie tożsamości oraz umiejętności młodych odbiorców. Jednym z ważnych trendów ostatnich lat jest promowanie przez użytkowników tej aplikacji tematyki książkowej. BookTok stał się wyznacznikiem współczesnej formy recenzji literatury realizowanej przy pomocy środków wyrazu właściwych dla mediów społecznościowych. Celem artykułu jest opisanie specyfiki influencera książkowego na przykładzie popularnego profilu polskiej booktokerki, Emili Jachimczyk. Refleksja skupia się na dwóch wymiarach: komunikacji influencerskiej oraz formule recenzji jako aspektach treści prezentowanych przez influencerkę. Popularność publikacji na profilu powoduje, że podjęte badania mogą być uznane za odczytanie współczesnych trendów cyfrowej, sieciowej obecności influencerów książkowych w polskiej przestrzeni mediów społecznościowych. The content provided on the TikTok platform has a strong impact on the behavior, development, identity formation and skills of young audiences. One of the important trends of recent years is the promotion of the subject of books by users of this app. BookTok has become a benchmark for a contemporary form of literature review realised using the means of expression inherent in social media. The purpose of the article is to describe the specifics of a book influencer on the example of the popular profile of the Polish booktoker, Emila Jachimczyk. The reflection focuses on two dimensions: influencer communication and the review formula as aspects of the content presented by the influencer The popularity of the publications on the profile means that the research undertaken can be regarded as a reading of contemporary trends in the digital, online presence of book influencers in the Polish social media space.
  • Item
    Normatywna infrastruktura demokracji. Perspektywa teologiczna i społeczna
    (Gdańskie Seminarium Duchowne i Kuria Metropolitalna Gdańska, 2019) Łużyński, Wiesław; Szymczak, Wioletta
    Warunkiem trwania demokracji jest powrót do wielkiej moralnej tradycji chrześcijaństwa oddziałującego przez wieki na kulturę i narody Europy i innych kontynentów. Depozytariuszem wyrosłej z chrześcijaństwa, ale należącej do kultury moralnej ludzkości tradycji, jest m.in. Kościół katolicki uznający autonomię porządku doczesnego, w tym politycznego, pełniący wobec demokracji i rzeczywistości politycznej rolę „korekcyjną” polegającą na oczyszczaniu rozumu, by ten nieustająco powracał do swego potencjału i mógł odczytać „gramatykę” norm moralnych zawartą w naturze. The condition for democracy to exist is the return to the great moral tradition of Christianity which has influenced the culture, European nations and countries of other continents for centuries. The depositary of the tradition which originates from Christianity but belongs to the moral culture of mankind is, among others, the Catholic Church, which recognizes the autonomy of the temporal order, including the political one. The Church plays a “corrective” role for democracy and political reality, which is based on purifying the reason so that it constantly returns to its potential and can interpret the “grammar” of moral norms contained in nature.
  • Item
    Ochrona małoletnich użytkowników mediów elektronicznych przez ustawodawstwo medialne Republiki Federalnej Niemiec
    (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2006) Gruchoła, Małgorzata
  • Item
    Ochrona małoletnich w ustawodawstwie medialnym V Republiki Francuskiej
    (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2004) Gruchoła, Małgorzata
  • Item
    Pedagogika rodziny w badaniach ks. prof. Józefa Wilka
    (Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, 2024-09) Jeziorański, Marek
    Cel naukowy: Celem naukowym artykułu jest zaprezentowanie specyfiki pedagogiki rodziny uprawianej przez ks. prof. Józefa Wilka (1937–2003), wieloletniego kierownika Katedry Pedagogiki Rodziny KUL. Problem i metody badawcze: Problem główny tekstu sprowadza się do pytania, jakie są podstawowe zagadnienia tematyczne podejmowane w pracy naukowej Józefa Wilka, a metodą do jego rozwiązania jest hermetyczna analiza tekstów źródłowych. Proces wywodu: Spośród dorobku publikacyjnego Wilka wyodrębniono te teksty, które podejmują zagadnienie pedagogiki rodziny. Następnie uporządkowano je w ten sposób, by wyodrębnić podstawowe zagadnienia, charakteryzujące jego specyfikę prowadzenia badań naukowych. Starano się następnie ukazać podobne ujęcia obecne w literaturze naukowej. Wyniki analizy naukowej: Przeprowadzone badania pozwalają wyodrębnić trzy podstawowe obszary zainteresowań Wilka, które składają się na uprawnianą przez niego pedagogikę rodziny. Są to: człowiek jako istota rodzinna, cechy wychowania rodzinnego oraz rodzina w kontekście społecznym. Wnioski, rekomendacje i aplikacyjne znaczenie wpływu badań: Wyniki analizy naukowej pozwalają wnioskować o ciągłej aktualności podejmowanych przez ks. Wilka badań, szczególnie tych w obszarze antropologii („homo familiaris”). Należy również zwrócić uwagę na doniosłość aplikacyjną prezentowanych treści, o którą zabiegał sam profesor KUL. Wiele z proponowanych przez niego rozwiązań może służyć i dziś za pomoc w pracy wychowawczej, co również zaprezentowane zostało w artykule. Research objective: This article aims to delineate the family pedagogy practiced by Fr. Prof. Józef Wilk (1937–2003), who served as the longstanding head of the Department of Family Pedagogy at the John Paul II Catholic University of Lublin. The research problem and methods: The core objective of this study is to identify the fundamental thematic issues addressed in J. Wilk’s scholarly work. The method employed to achieve this goal involves a hermeneutic analysis of primary source texts. The process of argumentation: Among J. Wilk’s extensive publication output, the texts which relate to family pedagogy were singled out and categorized to elucidate the key themes characterizing his scholarly approach. Subsequently, efforts were made to contextualize these themes within the broader scientific literature. Research results: The conducted research reveals three primary areas of J. Wilk’s scholarly interest, which collectively make up his approach to family pedagogy. These areas encompass the concept of the human being as inherently family-oriented, the principles of family upbringing, and the family’s role within the social fabric. Conclusions, recommendations, and applicable value of research: The findings of this study underscore the enduring relevance of Fr. Wilk’s research, particularly within the realm of anthropology (homo familiaris). Moreover, the practical implications of his work, which Fr. Wilk actively sought to promote, remain noteworthy. Many of the proposed solutions continue to offer valuable insights for contemporary educational work, as described in this article.
  • Item
    Postrzeganie dzietności rodziny na podstawie badań porównawczych z lat 2013 i 2021. Wskazania dla katolickiego duszpasterstwa rodzin
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Goleń, Jacek; Gorbaniuk, Julia; Szyszka, Małgorzata
    Liczebność rodziny jest jednym z aspektów różnicujących jej postrzeganie. Niniejszy artykuł podejmuje problem postrzegania rodzin mało- i wielodzietnych przez różne grupy wiekowe w kontekście katolickiego duszpasterstwa rodzin. Podstawą analiz są badania własne z lat 2013 i 2021, przeprowadzone wśród 506 respondentów pogrupowanych w trzy kategorie wiekowe (młodszą, średnią i starszą). Dokonane analizy koncentrowały się na ukazaniu różnic i przemian w sposobie definiowania rodziny małej i dużej oraz postrzeganiu tych typów rodziny. Omówienie wyników badań jest poprzedzone wprowadzeniem w terminologię mało- i wielodzietności oraz zaprezentowaniem próby badawczej pod kątem zmiennych demograficznych. Analiza danych empirycznych wykazała zmianę w definiowaniu rodzin. Rodzina małodzietna, zdaniem badanych, to rodzina z dwójką dzieci, zaś wielodzietna – z czwórką dzieci. Natomiast przemiany w postrzeganiu rodzin ukazują bardziej zróżnicowany obraz rodziny wielodzietnej, a novum jest zwrócenie uwagi badanych na zdrowotne możliwości poczęcia dziecka, warunkujące liczebność rodziny. Artykuł zwieńczają wnioski i wskazania pastoralne dla duszpasterstwa rodzin wzmacniające szacunek dla życia ludzkiego.
  • Item
    Przemiany religijności w społeczeństwie polskim
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Adamczyk, Tomasz; Mąkosa, Paweł
    Przedmiotem analiz w niniejszym artykule są przemiany religijności polskiego społeczeń­stwa w odniesieniu do autodeklaracji wyznaniowych, praktyk religijnych, zasad moralnych ukazanych w kontekście procesu sekularyzacji. Artykuł prezentuje analizy empiryczne oparte na danych pozyska­nych z instytucji badawczych i projektów indywidualnych, ukazując różnice między ogółem społeczeń­stwa a środowiskiem młodzieży. Wyniki badań potwierdzają, że przyspieszona sekularyzacja dotyczy przede wszystkim młodzieży. Przedmiotem refleksji jest również pytanie o możliwość wypracowania adekwatnej odpowiedzi Kościoła na zdiagnozowane wyzwania sekularyzacyjne. Kwestia ta pozostaje jednak otwarta. This article focuses on the transformations of religiosity within Polish society concerning self-declared affiliations, religious practices and moral principles, all framed within the context of Church activities. The study presents empirical analyses based on data obtained from research institutions and individual projects, highlighting differences between the general population and the youth demographic. The research findings confirm that dynamic secularisation predominantly affects the youth. The article also reflects on the possibility of the Church formulating an appropriate response to the identified chal­lenges, although this issue remains open for further discussion.
  • Item
    Psychologiczne koncepcje przebaczenia w relacjach międzyludzkich
    (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2016) Zarzycka, Beata
    Przebaczenie ma długą historię rozważań na polu filozofii i teologii, zwłaszcza teologii chrześcijańskiej. W psychologii wzrost zainteresowania problematyką przebaczenia datuje się na koniec lat 80. XX wieku. Miało ono swoje źródło przede wszystkim w praktyce klinicznej. Psychologowie praktycy dostrzegli możliwość zastosowania przebaczenia w terapii osób skrzywdzonych, zwłaszcza ofiar nadużyć seksualnych, kazirodztwa i przemocy domowej. Badacze poczynili z kolei postępy w definiowaniu i pomiarze przebaczenia, a także w eksploracji jego predyktorów i funkcji w obszarze dobrostanu oraz jakości życia. Celem prezentowanego artykułu jest ukazanie zjawiska przebaczenia w perspektywie psychologicznej. Część pierwsza zawiera przegląd definicji przebaczenia wypracowanych na obszarze psychoterapii, psychologii pastoralnej, psychologii społecznej i rozwojowej. Następnie przedstawiono psychologiczne modele przebaczenia oraz metody jego pomiaru. Ostatnia część zawiera omówienie niektórych rezultatów badań nad psychospołecznymi korelatami przebaczenia oraz jego związkiem ze wskaźnikami zdrowia psychicznego i dobrostanu. In philosophy and theology, in particular Christian theology, the notion of forgiveness has been discussed since a long time ago. In psychology, the increase in interest in forgiveness is dated back to the end of the 80’s of the 20th century. It had its origins in the clinical practice. On one hand, practitioners of psychology noticed that it is possible to apply forgiveness in the therapy of those who were wronged, in particular those who fell victim to sexual abuse, incest and domestic violence. Researchers of psychology, on the other hand, took steps to define and measure forgiveness, and to explore its predictors and functions in the area of well-being and the quality of life. The aim of the present research is showing forgiveness from the psychological perspective. The first part includes the overview of definitions of forgiveness elaborated within psychotherapy, pastoral psychology, social psychology and developmental psychology. Next, the authors presented psychological models of forgiveness and methods of its measurement. The last part includes the preview of certain results of research on psychological-social correlates of forgiveness and on its relationship with the indicators of mental health and well-being.
  • Item
    Religijność a komunikacja w małżeństwie
    (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2017) Śliwak, Jacek; Zarzycka, Beata; Zarosińska, Dominika; Piaszczak, Urszula
    Niniejszy artykuł traktuje o religijności w odniesieniu do komunikacji małżeńskiej. Opisując pojęcie religijności, odniesiono się do wielofunkcyjnego modelu religijności Stefana Hubera, którego operacjonalizację stanowi skala centralności religijności C-15. Komunikacja małżeńska z kolei, ujęta została z perspektywy struktury zaproponowanej przez Kaźmierczak i Plopę, czego operacjonalizacją jest kwestionariusz komunikacji małżeńskiej (KKM). W badaniu udział wzięło 100 osób (50 kobiet i 50 mężczyzn), będących w związkach małżeńskich. Główna hipoteza mówi o istnieniu związków istotnych statystycznie między centralnym usytuowaniem religijności w poznawczej strukturze osobowości i pozytywną komunikacją w małżeństwie. Uzyskane wyniki pozwoliły na częściowe potwierdzenie stawianych hipotez. This paper concerns religiosity in reference to communication in marriage. The notion of religiosity was described with reference to the multifunctional model of religiosity C-15. Communication in marriage was considered in the light of the structure proposed by Kaźmierczak and Plopa, what was operationalised in the questionnaire of communication in marriage. 100 married people (50 women and 50 men) participated in the survey. The main hypothesis is that there is statistically significant correlation between central location of religiosity in the cognitive structure of personality and positive communication in marriage. The survey's results allowed to partially confirm the hypotheses.
  • Item
    Religious or Spiritual? Empirical Manifestations of Contemporary Changes in Poles’ Self-Declarations and Media Representations
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Szymczak, Wioletta; Szulich-Kałuża, Justyna
    This paper comprises part of the current research on the phenomenon of new spirituality, conducted within the sociology of religion and social communication and media sciences. It aims to analyze selected manifestations of the new spirituality entering into the religious sphere of a religiously homogeneous society, based on the example of Poland. A complementary application of quantitative and qualitative methods was proposed. The subject of the analysis is the results of a representative survey in which Poles define themselves in terms of religiosity and spirituality, with examples of their search for content on a new spirituality through online resources using the assumptions of the theory of social representations. The above concept resulted in the bipartite structure of the main part of the article. It was preceded by a theoretical introduction synthetically presenting phenomena identified as key features of new spirituality and ended with a discussion of the results and conclusions. The analyses indicate that, in Polish society, the category of phenomena and processes classified as new spirituality is distinguishable but complex and diverse. In the subsequent stages of the analysis, their socio-demographic determinants were shown, and then the media representations of the new spirituality were identified, categorized, and put into typologies.
  • Item
    Udział prof. Teresy Kukołowicz w rozwoju pedagogiki rodziny
    (Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, 2024) Opiela, Maria Loyola
    Cel naukowy: Celem artykułu jest ukazanie roli i udziału prof. Teresy Kukołowicz w rozwoju pedagogiki rodziny. Problem i metody badawcze: Problem badawczy dotyczy odpowiedzi na pytanie: Jaki jest udział T. Kukołowicz w rozwoju pedagogiki rodziny? W artykule zastosowano metodę analityczno-syntetyczną literatury przedmiotu. Proces wywodu: Przedstawiono różne formy działalności naukowo-badawczej, dydaktycznej, organizacyjnej i społecznej Kukołowicz na rzecz rodziny, które służyły doskonaleniu wiedzy o rodzinie, teorii pedagogicznej i praktycznych rozwiązań. Wyniki analizy naukowej: Efekty podejmowanych przez Kukołowicz działań i badań naukowych w synergii teorii i praktyki, zmierzających do scalania wiedzy gromadzonej przez różne nauki, prowadziły do rozwijania spójnego systemu wiedzy o rodzinie i działań na rzecz rodziny. Wnioski, rekomendacje i aplikacyjne znaczenie wpływu badań: Dorobek naukowy Teresy Kukołowicz, jej działalność dydaktyczna, administracyjna i społeczna prowadziły do efektywnej organizacji działań badawczych, dydaktycznych i upowszechniających wiedzę o rodzinie. Tworzyła podstawy teoretyczne przez rozwój teorii wychowania, uzasadniając podmiotowość rodziny jako wspólnoty osób, co powinno być kryterium doboru problemów badawczych, porządkowania danych, relacji i oceny wpływów pozarodzinnych oraz wsparcia rodziny i interpretacji zjawisk dewiacyjnych w rodzinie. Wniosła duży wkład w wyodrębnienie i rozwój pedagogiki rodziny jako subdyscypliny nauk pedagogicznych, a działalnością społeczną dała przykład zastosowania teorii dla organizacji i doskonalenia praktyki. Research objective: The aim of this article is to illustrate the role and contribution of Prof. Teresa Kukołowicz to the advancement of family pedagogy. The research problem and methods: The research focuses on addressing the question: what is Prof. T. Kukołowicz’s contribution to the development of family pedagogy? The article uses the analytical-synthetic method drawing from relevant literature. The process of argumentation: The article presents various research, teaching, organizational, and social endeavors of Prof. T. Kukołowicz in service of enhancing family knowledge, pedagogical theory, and practical solutions. Research results: Prof. T. Kukołowicz’s efforts and research, which synergized theory and practice of various sciences, led to the formation of a comprehensive knowledge system regarding families and actions in support of families. Conclusions, recommendations, and applicable value of research: T. Kukołowicz’s scientific contributions, teaching, administrative leadership, and social activities led to the effective organisation of research, educational practice, and outreach initiatives pertaining to families. She laid theoretical groundwork by advancing the theory of upbringing, advocating for the recognition of families as communities of individuals guiding the selection of research topics, data organization, relational analysis, and assessment of external influences on families. Additionally, she contributed significantly to the delineation and advancement of family pedagogy as a subset of pedagogical sciences. Her social activism serves as a model for applying theoretical insights to enhance practical applications.
  • Item
    Ways of Justifying the Presence of Ethical Standards in Pedagogy
    (University of Craiova, 2024-07-19) Jeziorański, Marek
    The article addresses issues related to how ethical standards in pedagogy can be justified. This is an issue that lies in the area of theoretical research. The main problem of the article is as follows: How can the presence of ethical standards in pedagogy be justified? The answer to this question is based on two models of the relationship between pedagogy and ethics. In this context, one can speak of pedagogy that subjects educational activity to ethical evaluation (model 1) and one that excludes this evaluation, or at least excludes its extra-disciplinary conditions (model 2). The adoption of the former results in an approach where pedagogy merely ‘translates’ general ethical standards into its own environmental and development contexts. The adoption of the latter, however, will lead to the presence in pedagogy of a conventional way of introducing ethical standards, often expressed in the form of a code. Then the standards will also be produced in the area of pedagogy itself. Artykuł podejmuje kwestie związane ze sposobem usprawiedliwienia norm etycznych w pedagogice. Jest to zagadnienie, które lokuje się w obszarze poszukiwań teoretycznych. Problem główny artykułu brzmi następująco: W jaki sposób można usprawiedliwić obecność norm etycznych w pedagogice? Odpowiedź na to pytanie zbudowana jest w oparciu o dwa modele związku pedagogiki z etyką. W tym kontekście można mówić o pedagogice, która poddaje działalność wychowawczą etycznej ocenie (model 1) i takiej, która tę ocenę wyklucza, a przynajmniej wyklucza jej zewnątrzdyscyplinarne uwarunkowania (model 2). Przyjęcie pierwszego modelu skutkuje takim podejściem, w którym pedagogika jedynie "tłumaczy" ogólne normy etyczne do własnych kontekstów środowiskowo-rozwojowych. Przyjęcie natomiast drugiego modelu będzie prowadziło do obecności w pedagogice konwencjonalnego drogi wprowadzania norm etycznych wyrażającego się często w formie kodeksowej. Wtedy też normy będą wytwarzane w obszarze samej pedagogiki.
  • Item
    Związki sprawczości i wspólnotowości z wybranymi miarami religijności u polskich katolików
    (Wydawnictwo Naukowe UKSW, 2017) Tychmanowicz, Anna; Goździewicz-Rostankowska, Agata; Zarzycka, Beata
    Sprawczość i wspólnotowość traktowane są jako dwa istotne aspekty ludzkiej egzystencji. Z jednej strony, człowiek realizuje własne cele (sprawczość), z drugiej natomiast – stanowi część pewnej społeczności i jest uczestnikiem relacji społecznych (wspólnotowość; Bakan, 1966; Gebauer, Paulhus, Neberich, 2013; Wojciszke, 2010). W literaturze podkreśla się związki sprawczości i wspólnotowości z wieloma aspektami osobowości, dobrostanu i funkcjonowania społecznego, a także zwraca się uwagę na ich rolę w kształtowaniu systemu wartości i przekonań religijnych. Przedmiotem prezentowanych badań jest analiza zależności między sprawczością i wspólnotowością a wielowymiarowo ujętą religijnością u polskich katolików. Analizowano związki orientacji sprawczej i wspólnotowej z wymiarami religijności (zainteresowanie, przekonania, modlitwa, doświadczenie religijne, kult) oraz przekonaniami postkrytycznymi (ortodoksja, relatywizm, krytyka zewnętrzna, wtórna naiwność). Łącznie przebadano 308 osób (23% mężczyzn) w wieku od 18 do 7 lat (M = 20,84; SD = 1,60). W analizach uwzględniono dane uzyskane od 249 osób (katolików). W badaniach zastosowano Skalę centralności religijności Hubera (C-15), Skalę przekonań postkrytycznych Hutsebauta (PCBS) oraz Skale orientacji sprawczej i wspólnotowej Wojciszke (Kwestionariusz samoopisu 30). Uzyskane wyniki wskazują na związki religijności przede wszystkim z orientacją wspólnotową, szczególnie w zakresie religijności rozumianej tradycyjnie. Rezultaty analizy skupień sugerują również pewne zależności między sprawczością a religijnością. Agency and communion are two important aspects of human existence. On the one hand, an individual is the executor of their goals (agency); on the other hand, every human is also a member of the community and a participant in social relations (communion; Bakan, 1966; Gebauer, Paulhus, Neberich, 2013; Wojciszke, 2010). The literature emphasizes the relationships of agency and communion with many aspects of personality, well-being, social functioning and their role in the shaping of religious beliefs and value systems. The goal of this study is to analyse the relationship between agency and communion and multidimensional religiosity among Polish Catholics. Among the problems analysed there were: the relationships of agentic and communal orientation with the dimensions of religiosity (Interest, Beliefs, Prayer, Religious Experience, Cult) and post-critical beliefs (Orthodoxy, Relativism, External Critique, Second Naiveté). A total of 308 individuals were studied (23% men) aged from 18 to 27 (M = 20.84, SD = 1.60) However, for the analyses data from 249 participants (Catholics) were collected. The study used the Centrality of Religiosity Scale by Huber, Post-Critical Belief Scale by Hutsebaut and the Scale of Agency and Communion by Wojciszke (Self-description Questionnaire 30). Above all, the results obtained indicate a positive relationship between the community orientation and traditional religiosity. The results of cluster analysis also suggest that there are relationships between agency and religiosity.