Artykuły naukowe (BU KUL)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/29

Browse

Browsing Artykuły naukowe (BU KUL) by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 20 of 33
  • Item
    Nagrobek „trzech Janów” Tarnowskich oraz nagrobek Jana i Janusza Kościeleckich. Rozważania na temat renesansowych pomników rycerskich w Polsce
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2004) Nawrocki, Rafał
  • Item
    Rękopisy Georga Wilhelma von Raumera w Bibliotece Uniwersyteckiej KUL
    (Wydawnictwo KUL, 2007) Zezula, Barbara
    Die in der Universitätsbibliothek der Katholischen Universität Lublin aufbewahrten Manuskripte des deutschen Archivars und Geschichtskenners Georg Wilhelm von Raumer (1800-1856) zählen ungefähr 45 Archiveinheiten. Sie stammen aus dem früheren Gut Langheinersdorf (heute Długie) in Niederschlesien. Diese Hinterlassenschaft enthält persönliche und Familiendokumente, Briefe und Korrespondenzen, Quellenexzerpte und Notizen, Hilfsmaterialien sowie kurze literarische, historische und wissenschaftliche Arbeiten des Schöpfers dieser Sammlung. Die Materialien werden in meiner Arbeit diesen Kriterien entsprechend präsentiert. Darunter befinden sich Exzerpte und Kopien von Originaldokumenten, die die älteste Geschichte der Mark Brandenburg und der Stadt Berlin sowie die in Raumers Lebenszeit fallende Herrschaftszeit der Könige Friedrich Wilhelm III. und Friedrich Wilhelm IV. betreffen. Kopien der Korrespondenz zwischen den wichtigsten Persönlichkeiten im preußischen Staat zeigen ihre Ansichten zum Thema der Beziehungen zu Österreich, Russland und Frankreich sowie zu innenpolitischen Themen, u.a. was die politische Ordnung des preußischen Staates und seine Verfassung, die Vertretung der Stände und die Bauernbefreiung anbelangt. Aus den von seinen nächsten Familienmitgliedern geschriebenen Briefen werden die realen Lebensbedingungen am Ende des 18. und in der ersten Hälfte des 19. Jahrhunderts ersichtlich. Ausschnitte aus deutschen Zeitungen, kleine literarische Werke der Familie von Raumer sowie Tagebücher und Erinnerungen stellen wertvolle Quellen für wissenschaftliche Forschungen dar.
  • Item
    Przemiany w systemie informacji
    (Wydawnictwo KUL, 2007) Warda, Elwira
    Die Sammlung riesiger Informationsbestände sowie die vehemente Entwicklung der Kommunikationsmittel sind charakteristische Erscheinungen für die Wende vom 20. zum 21. Jahrhundert. Hervorgehoben wird die Rolle der Information, welche nicht nur eine Ware ist, sondern eine Bedingung der kulturellen und sozialen Entwicklung. Im Zusammenhang mit der zivilisatorischen Entwicklung kam es zu beträchtlichen Veränderungen im weltweiten System des Informationsfl usses. Diese Veränderungen verliefen zwar nicht überall identisch, aber trotz der bestehenden Unterschiede kann festgestellt werden, dass es die Idee der Informationsgesellschaft ist, jedem Menschen an jedem Ort und zu jedem Zeitpunkt den Zugang zur Information zu gewährleisten. Ohne die Beteiligung der Bibliotheken wäre es nicht möglich, diese Idee zu verwirklichen. Die Bibliotheken nutzen die neuen Technologien und passen ihre Tätigkeit den sich verändernden Bedürfnissen der Benutzer an. ZU den wichtigsten Veränderungen in den letzten Jahren auf diesem Gebiet gehören Computerkataloge, Datenbanken, elektronische Publikationen und Zeitschriften, digitale und virtuelle Bibliotheken, Netzsysteme, Fernunterricht und andere.
  • Item
    Czasopisma w służbie dzieciom
    (Wydawnictwo KUL, 2007) Kwaśniewska-Powroźnik, Joanna
    Der vorliegende Artikel zeigt die Geburt der polnischen Kinderzeitschriften, und es werden die bis zum Novemberaufstand von 1830 erschienenen Titel besprochen. Die Anfänge der polnischen Zeitschriften für Kinder liegen in den zwanziger Jahren des 19. Jahrhunderts, als periodische Publikationen als ein vorzügliches Werkzeug im Prozess der Bildung und Erziehung der jungen Generation Anerkennung fanden. Die Autorin und Herausgeberin der ersten Kinderzeitschrift war Klementyna Tańska, die ihre „Rorzywki dla Dzieci” („Zerstreuungen für Kinder”) an die jungen Leser adressierte. Diese Zeitschrift erschien von 1824 bis 1828 und erlebte insgesamt 60 Nummern. Weitergeführt wurde das Werk von Klementyna Tańska dann von Ignacy Kajetan Chrzanowski, der mit Hilfe von Stanisław Jachowicz 1829 mit der Herausgabe des „Tygodnik dla Dzieci” („Wochenblatt für Kinder”) begann. Diese Zeitschrift erschien ein Jahr lang und umfasste 48 Nummern. Das Jahr 1830 brachte den Kindern drei Titel: „Dziennik dla Dzieci” („Tageblatt für Kinder”), „Skarbiec dla Dzieci” („Schatzkammer für Kinder”) und „Ziemomysł. Pismo Czasowe dla Dzieci” („ Ziemomysł. Zeitschrift für Kinder”). „Dziennik dla Dzieci” wurde von Stanisław Jachowicz in Warschau herausgegeben. Ebenfalls in Warschau erschien „Ziemomysł” unter der Redaktion von Jan Kanty Chrucki. Die erste außerhalb Warschaus herausgegebene Kinderzeitschrift war „Skarbiec dla Dzieci” – sie wurde auf Initiative von Izabela Czartoryska in der Bibliotheksdruckerei in Puławy gedruckt. Die Repressionen der Teilungsbehörden nach der Niederschlagung des Novemberaufstandes hemmten die Entwicklung der an die jungen Leser gerichteten Zeitschriften. Klementyna Tańska versuchte, „Rozrywki dla Dzieci” zu reaktivieren, aber es gelang ihr lediglich, noch eine Nummer in Posen und zwei weitere in Paris herauszugeben. Im Königreich Polen (Kongresspolen) erschienen „Magazyn dla Dzieci” („Magazin für Kinder”) und „Zorza” („Morgenrot”) und in Galizien „Przyjaciel Dzieci” („Der Kinderfreund”).
  • Item
    Siedemnastowieczna sylwa w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej KUL
    (Wydawnictwo KUL, 2008) Modlińska-Piekarz, Angelika
    Die vorliegende Arbeit betrifft einen in den Manuskriptsammlungen der Universitätsbibliothek der Katholischen Universität Lublin „Johannes Paul II.” unter der Signaturnummer 2629 des allgemeinen Handschriftenkataloges aufbewahrten Handschriftenkodex aus dem 17. Jahrhundert. Es handelt sich dabei um ein typisches „silva rerum” aus dem 17. Jahrhundert, das Kopien von Briefen, Reden, Dichtungen und verschiedenartigen historischen Schriftguts enthält, das mit dem Wirken von Königen, Magnaten und anderen staatlichen Würdenträgern sowie am politischen Leben der Polnischen Adelsrepublik unter der Herrschaft von Zygmunt III., Władysław IV. und Jan Kazimierz aktiven Anteil nehmenden Menschen im Zusammenhang steht. Darüber hinaus finden sich hier auch politische Ansprachen, Akten von Friedensverträgen, zeremonielle und Gelegenheitsreden, das dichterische Schaffen zu bestimmten Anlässen wie Panegyrika, Epitaphien, Klagegesänge, Epigramme, Werke mit politischem und höfischem Charakter, die in polnischer und lateinischer Sprache verfasst wurden. Diese so unterschiedlichen Dokumente sind von fünf Schreibern in einem Zeitraum von einem bis zu mehreren Dutzend Jahren (etwa 1655-1675) kopiert worden. Anfangs wurden sie von einem anonymen arianischen Repräsentanten abgeschrieben, während ein Teil der Dokumente aus dem Archiv der Familie Radziwiłł kopiert wurde – dies betraf das Wirken des litauischen Hetmans Krzysztof Radziwiłł. Eine Hilfe bei der Benutzung dieses Kodex´ bietet das Personen- und Ortsverzeichnis.
  • Item
    Historia i znaczenie ryngrafu
    (Wydawnictwo KUL, 2011) Wasilewska, Jolanta
  • Item
    Dzieje biblioteki Arystotelesa
    (Wydawnictwo KUL, 2011) Warda, Elwira
    Reading in Hellas developed quite slowly in the first period of the book development. However, more and more people read and possessed books. History reveals that ancient Greeks possessed small book collections. One of them was Aristotle of Stagira who is considered to be the first real book collector. His library held 143 works in 400 books. Before his death, he bequeathed his whole book collection to Teofrast of Eresos. In the course of time the library “changed hands”. It even became the part of Sulla’s war loot and hence it was in Rome. The library in Alexandria also possessed a substantial part of Aristotle’s books. After the collapse of Greece, Aristotle’s writings were kept in Syria. In the 4th century in Mesopotamia and then Aristotle’s writings along with other Greek philosophers were read in Arabia. The expansion of his philosophy to the West was possible due to the expansion of the Mahomet’s followers to the Pyrenees Peninsula. Thanks to the Arab philosophers, Latin Europe became acquainted with Aristotle’s philosophical legacy. At the end of the 19th century Aristotle was the talk of the world of science due to the new archeological discoveries. Dry sands of the Egyptian desert preserved papyruses with the fragments of different ancient texts. And thus Aristotle’s “The Constitution of the Athenians” was discovered, the text whose title had been only known before this archeological find.
  • Item
    Najstarsze dokumenty pergaminowe (XIV-XVII wieku) w zbiorach rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej KUL
    (Wydawnictwo KUL, 2011) Modlińska-Piekarz, Angelika
    W referacie zaprezentowano wybór szesnastu dyplomów pergaminowych, znajdujących się w zbiorach rękopiśmiennych Biblioteki Uniwersyteckiej KUL. Przedstawiono je w porządku chronologicznym, opatrzono dokładnym opisem fizycznym i regestami. Wykaz uzupełniono uwagami proweniencyjnymi, komentarzem źródłowym i bibliograficznym. Omawiane dokumenty należą do jednych z najcenniejszych i najbardziej interesujących pod względem historycznym dokumentów pergaminowych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od XIV do XVII wieku. Stanowią bogaty materiał źródłowy, istotny do poznania stosunków politycznych, gospodarczych i społecznych ziem dawnego województwa lubelskiego. Wśród nich są między innymi oryginały pięciu przywilejów handlowych dla Lublina (Elżbiety Łokietkówny z 1371 roku, Ludwika Węgierskiego z 1376, Kazimierza Jagiellończyka z 1460, Aleksandra Jagiellończyka z 1503 i Zygmunta Augusta z 1570 roku), siedemnastowieczna kopia wydanego przez Piotra Firleja w 1543 roku przywileju lokacyjnego dla Lewartowa, oryginały dwóch przywilejów cechu piekarskiego nadane przez Zygmunta III Wazę w Lublinie w 1595 i 1611 roku, oryginał zabezpieczenia dóbr Wysokie dla Urszuli Kaszowskiej, zatwierdzony przez sędziego ziemskiego lubelskiego Piotra Firleja w 1499 roku, a także przywilej na odbywanie jarmarków, wydany przez Jana Kazimierza w 1665 roku dla miasteczka Czemierniki, będącego własnością Jana i Andrzeja Firlejów. Większość z nich wciąż uważanych jest za zaginione, a niektóre w ogóle nie były znane i nie uwzględniano informacji w nich zawartych w żadnych publikacjach naukowych. Celem referatu jest przywrócenie tych źródeł nauce oraz zwrócenie uwagi na cenne, aczkolwiek mniej znane, zasoby rękopiśmienne Biblioteki KUL.
  • Item
    Biblioteka Instytutu Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Nowakowska, Monika; Pawłowska, Anna
    Biblioteka Instytutu Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II gromadzi, opracowuje i udostępnia książki, czasopisma, mapy z takich dziedzin jak historia, archeologia, archiwistyka, historia sztuki, kartografia, turystyka. Jako datę powołania biblioteki historycznej źródła podają rok 1918 lub 1919. Początkowo biblioteka nosiła nazwę Biblioteki Seminarium Historycznego. Księgozbiór biblioteki powiększał się zarówno drogą zakupu jak i dzięki darowiznom. Swoje kolekcje przekazali m.in. prof. Zygmunt Sułowski, prof. Stanisław Litak, prof. Wiktoria Śliwowska, ks. dr Stefan Mizera. Biblioteką kierowali kolejno Stanisław Olczak oraz Elżbieta Janicka-Olczak. The Library of the Institute of History of the John Paul II Catholic University of Lublin collects, describes and lends books, magazines, maps from such fields as history, archaeology, archive, art history, cartography, tourism. According to historical sources, the library was established in 1918 or 1919. Initially, the library was named the Library of the Historical Seminar. The size of the collection increased both through purchase and through donations. The books were donated, among others, by prof. Zygmunt Sułowski, prof. Stanisław Litak, prof. Wiktoria Śliwowska, Rev. Dr Stefan Mizera. The Library was run successively by Stanisław Olczak and Elżbieta Janicka-Olczak.
  • Item
    Najpiękniejszy rękopis średniowiecza – Księga z Kells
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Wasilewska, Jolanta
    The Book of Kells (lat. Codex Cenannensis, Irish: Leabhar Cheanannais), also known as the Gospels of Kells or the Gospels of St. Columba - a manuscript believed to have been created c. 800, richly illuminated by Celtic monks from the monastery on the island of Iona. The manuscript is considered to be one of the most valuable and important monuments of Irish Christianity and works of Gaelic art, which survived to our times. Its fame rests mainly on glamor and artistry decorations that have no equal. Great compositions filling entire pages, craftsmanship decorations and ornamentation of initials used to highlight the text, make The Book of Kells a unique and unrepeatable work of art. Since the mid-seventeenth century The Book of Kells is permanently stored in the Library of Trinity College Dublin (signature MS 58). In 2011 it has been inscribed on the UNESCO Memory of the World Register.
  • Item
  • Item
  • Item
    Matka Boska Szkaplerzna w ikonografii
    (Wydawnictwo KUL, 2016) Wasilewska, Jolanta
    One of the many representations of the Virgin Mary in the Carmelite art is Our Lady of the Scapular. It is a specific artistic image connected with the liturgy of the altar, which is also the centre around which the life of the brotherhood revolves. The cult of Our Lady of the Scapular, promoted by the Carmelites, is one of the oldest forms of Marian devotion. Over the centuries, it has achieved great popularity in all social circles. The images of Our Lady of the Scapular are represented in either Mary’s bust or her entire figure, sitting or standing, usually with the Child in her arms or on her lap, holding a sceptre in one hand, in the second a scapular or a scapular in both hands; sometimes Infant Jesus holds a scapular. Scapular images also alluded to the Immaculate Conception. If the attribute of the scapular was not painted originally, it was added later or two pieces of cloth were attached to the image (sculptures). When miraculous paintings were covered with a silver or gold dress, scapulars also appeared on a flap piece of metal. The accepted representations of Our Lady of the Scapular were used as ornaments for feretra and banners connected with brotherhoods’ celebrations. Similar images can be found in books, icons and sculptures devoted to the practice of the brotherhood of the scapular.
  • Item
    Bractwa szkaplerzne – duchowe wspólnoty wiernych
    (Wydawnictwo KUL, 2016) Warda, Elwira
    Scapular brotherhoods are religious associations, whose members are obliged to wear a “small” scapular of a specific style and colour, expressing the relationship with the spirituality of the religious order, with which the brotherhood is linked. The origins of scapular brotherhoods date back to the 13th century, and the first ones were established in Florence, Bologna, Venice and other Italian towns. Scapular brotherhoods include: the Brotherhood of the Holy Trinity, the Brotherhood of Our Lady of Mount Carmel, the Brotherhood of Our Lady of Sorrows, the Brotherhood of the Immaculate Conception, the Brotherhood of Our Lady of Good Counsel, the Brotherhood of St. Cross and Bitter Passion of the Lord Jesus, the Brotherhood of Our Lady of Health of the Sick, the Brotherhood of Our Lady of Charity, the Brotherhood of the Precious Blood of Our Lord Jesus Christ, the Brotherhood of St. Benedict and the Brotherhood of St. Michael the Archangel.
  • Item
    Szkaplerz zakonny
    (Wydawnictwo KUL, 2016) Warda, Elwira
    Szkaplerz zakonny początkowo w regule benedyktyńskiej używany był jako fartuch chroniący habit podczas prac fizycznych. Wraz z powstaniem cystersów stał się integralną częścią ubioru zakonnego. Szkaplerz przyjęli m.in. benedyktyni, bonifratrzy, dominikanie, kameduli, kapucyni tercjarze, karmelici, kartuzi, mercedariusze, paulini, bracia pocieszyciele z Getsemani, sercanie biali, trynitarze, serwici oraz albertynki, augustianki, benedyktynki, bernardynki, brygidki, dominikanki, niektóre franciszkanki, kamedułki, kapucynki, karmelitanki bose, klaryski, loretanki, pasterki, pijarki, serafitki i sercanki. In the Benedictine rule, a monastic scapular was initially used as an apron protecting a habit during physical work. With the establishment of the Cistercians, it became an integral part of religious clothing. A scapular was adopted, among others, by the Benedictine monks and nuns, the Brothers Hospitallers of St John of God, the Dominican monks and nuns, the Camaldolese monks and nuns, the Capuchin Tertiaries, the Carmelite monks, the Carthusians, the Mercedarians, the Pauline Fathers, the Brothers Comforters of Gethsemane, the Congregation of the Sacred Hearts of Jesus and Mary, the Trinitarians, the Servite Order and the Albertine nuns, the Augustinian nuns, the Bernardine nuns, the Bridgettines, some Franciscan nuns, the Capuchin nuns, the Discalded Carmelite nuns, the Poor Clares, the Congregation of the Sisters of the Blessed Virgin Mary of Loreto, the Congregation of Sisters Shepherdesses of Divine Providence, The Piarist Sisters, the Congregation of the Nursing Sisters of Our Lady of Sorrows, the Congregation of the Handmaids of the Sacred Heart of Jesus.
  • Item
    Szkaplerz – Ikonografia przedstawień
    (Wydawnictwo KUL, 2016) Wasilewska, Jolanta
    Powstanie małego szkaplerza było wynikiem zrzeszania się wiernych w bractwa i tercjarstwa. Dzięki temu osoby świeckie mogły na co dzień nosić szkaplerz jako zewnętrzny znak nawiązujący do ubrania zakonnego, który stał się symbolem okrycia szatą zbawienia i Bożej opieki. Szkaplerz mały składa się z dwóch kwadratowych lub prostokątnych płatków wełnianego sukna (inne formy są niedozwolone). Jeden kawałek szkaplerza powinien, zwieszać się na plecach, drugi powinien opadać na piersi, powinny być połączone tasiemkami w taki sposób, aby można było włożyć je na siebie przez głowę, a tasiemki leżały na ramionach. W Kościele Katolickim przyjęto 23 rodzaje małych szkaplerzy oraz medalik szkaplerzny noszonych przez wiernych świeckich. The creation of a small scapular was the result of the process of forming brotherhoods and third orders. As a consequence, lay people have been able to wear a scapular as an outward sign referring to religious clothing, which became a symbol of the garment of salvation and divine protection. A small scapular consists of two square or rectangular pieces of woollen cloth (other forms are not allowed). One piece of the scapular should, hung on the back, the other should fall on the chest, they should be joined by ribbons in such a way that you can put them on over your head. The Catholic Church adopted 23 types of small scapulars and scapular medals worn by the lay faithful.
  • Item
    Biblioteki Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych KUL w okresie II Rzeczpospolitej
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Nowakowska, Monika
    During the interwar period at the Faculty of Law and Social-Economic Sciences of the Catholic University of Lublin, there were three main sectional libraries: legal, economic and social. In these libraries there were book collections, also referred to as libraries, assigned to a particular seminar. They were treated as research aid for employees and students. Initially, they were supervised by professors, who decided on the shape of the collection as well as the selection of library staff. Over time, there appeared a position of librarian who managed the collections of all the seminary libraries. In the 1930s librarians were assigned to each section separately; and they were responsible, among others, for cataloguing books and periodicals, making the collection available, providing research information, repairing damaged books, doing bookkeeping and arranging duty hours for scholarship holders. Seminar book collections increased as new books were bought and donated. The most important donations were books offered by the Main Library of the University of Lublin and Professor A. Szymański, a lecturer from the Faculty of Law and Social-Economic Sciences.
  • Item
    Księgozbiory Bibliotek Studium Zagadnień Społecznych i Gospodarczych Wsi przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Nowakowska, Monika
    The Department of Social and Economic Issues of the Rural Areas at the Catholic University of Lublin, which existed between 1946 and 1949 at the Faculty of Law as well as Social and Economic Sciences at the Catholic University of Lublin, had two collections available to its students. The first one was the Library of the Department of Social and Economic Issues of the Rural Areas, and the other one was the Library of the Scientific Circle for the students of the above-mentioned department. The main initiator of the Library attached to the Department of Social and Economic Issues of the Rural Areas was the director - prof. Czesław Strzeszewski. The selection of library collections was determined by the syllabuses for the courses which were organized in the department. The content of the courses covered mainly administrative, legal, economic and agricultural issues. The department was aimed at educating civil servants, local authorities and cooperative personnel so that they could improve the functioning of rural institutions. The libraries collected books primarily from the field of social sciences (economics, sociology, pedagogy, administration and law), agricultural sciences (agronomy, agricultural engineering, horticulture) and humanities (history, literature, ethnology). The libraries also contained a small percentage of publications in the field of technical and natural sciences. The collection was primarily financed by the Catholic University of Lublin and the Ministry of Education.
  • Item
    Gromadkarstwo – ruch religijno-społeczny w Prusach Wschodnich
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Warda, Elwira
    In East Prussia, the revival movement (Erweckungsbewegung) was formed by the eighteenth-century pietist school of the University of Königsberg. The development of the pietist movement in Prussia was influenced by the Brethren’s Congregation from Herrnhut (the Unity of the Brethren) and so-called the Brethren from Salzburg. The movement of the Brethren from Salzburg gave a direct impetus to the creation of the movement called Gromadkarstwo. In the 19th century, this movement was formed as an opposition to the official Church, and its members also participated in their own congregations led by lay people. There were various reasons for the development of Gromadkarstwo. By the middle of the 19th century, Gromadkarstwo in East Prussia had been purely folk in character, and its members did not leave virtually any documents. Peasants became nomadic preachers, spreading the gospel from village to village. It was only after 1885 that the mass movement became organized and institutionalized. In the Lutheran Church in East Prussia, it survived until the Second World War.
  • Item
    Ochweśnik
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Wasilewska, Jolanta
    Ochweśnik, also called obraźnik, did paintings, especially religious ones and then sold them going door to door. These works were generally made on paper by woodcut prints. This profession developed especially in the first half of the 19th century in Wielkopolska in Skulsk and Ślesin as well as their surroundings. The discussed traders formed a very hermetic and specific environment with their own jargon: a mixture of Polish, Czech, Russian, Yiddish and German. The itinerant trade of devotional images was conducted in all Polish lands, and it even spread beyond the borders, especially to the East. In addition to paintings, they also sold "medicine".