Artykuły naukowe (BU KUL)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/29

Browse

Browsing Artykuły naukowe (BU KUL) by Title

Now showing 1 - 20 of 33
  • Item
    Antoni Gąsiorowski – drukarz i wydawca z Johannisburga w Prusach Wschodnich
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Warda, Elwira
    W XIX wieku w Europie nastąpił gwałtowny rozwój piśmiennictwa. Książki i czasopisma stały się bardziej dostępne i docierały nie tylko do wyższych sfer społeczeństwa, lecz także do ludności mniej zamożnej. Zaczęły powstawać nowe drukarnie, również na terenie Prus, np. w Poznaniu oficyna wydawnicza Walentego Stefańskiego czy w Toruniu drukarnia Ernsta Lambecka. W oficynach tych sztuki drukowania i drzeworytnictwa uczył się Antoni Gąsiorowski. Własną drukarnię założył w Brodnicy w roku 1847, ale już w 1848 roku przeniósł ją na Mazury do Szczytna (Ortelsburg), a rok później do Pisza (Johannisburg). W Szczytnie zaczął drukować dwujęzyczny tygodnik "Kurek Mazurski – Der Masurische Hahn", którego wydawanie kontynuował w Johannisburgu. Oficyna Gąsiorowskiego była jedną z bardziej prężnych drukarni w Prusach Wschodnich, w której powstawało wiele czasopism. Jednak większość z nich kończyła swój żywot na numerze okazowym, np. "Ewangelicki Tygodnik Gminny" czy "Gospodarz Mazurski". Oprócz tygodników Antoni Gąsiorowski wydawał również książki w języku polskim i niemieckim, głównie o tematyce religijnej, podręczniki szkolne oraz kalendarze. W latach 60. XIX wieku spod pras jego drukarni wyszły również pisma tłoczone czcionkami cyrylickimi przeznaczone dla staroobrzędowców. Oficyna Gąsiorowskiego działała w Johannisburgu do roku 1866. Jednak już od roku 1862 większość wydawnictw – włącznie z kalendarzem – zaczęła przejmować od Gąsiorowskiego księgarnia i drukarnia Ernsta Lambecka w Toruniu. Ostatnim z druków polskich – wydanych przez Antoniego Gąsiorowskiego w roku 1865 – była książka B. Schmolkego Bogu poświęcony klejnot złoty dla ludzi Boga Ojca i Ducha Świętego chwalących. In the 19th century, writing underwent a rapid development. Books and magazines were widely available, not only among high society but also among the people who were less wealthy. New printing houses were established, also in Prussia, such as Walenty Stefański’s printing house in Poznań and Ernst Lambeck’s printing house in Toruń. Antoni Gąsiorowski learnt the art of printing and making woodcuts in the above-mentioned places. He set up his own printing house in Brodnica in 1847, but he transferred it to Masuria to Szczytno (Ortelsburg) in 1848, and a year later to Pisz (Johannisburg). In Szczytno he started printing the bilingual weekly "Kurek Mazurski – Der Masurische Hahn", which he continued to publish in Johannisburg. Gąsiorowski’s printing house was one of the most active printing houses in East Prussia, in which a number of magazines were published. However, most of them were discontinued after releasing the first issue, for instance, "Ewangelicki Tygodnik Gminny" or "Gospodarz Mazurski". Apart from weeklies, Antoni Gąsiorowski published Polish and German books, particularly religious ones, course books and calendars. In the 1860s, his printing press also released the texts written in Cyrillic intended for the Old Believers. Gąsiorowski’s printing house operated in Johannisburg until 1866. Nevertheless, from 1862 onwards, most publications – including the calendar – were taken over by the library and printing house of Ernst Lambeck in Toruń. The last Polish print published by Antoni Gąsiorowski was the book by B. Schmolke The Gold Jewel Dedicated to God Intended for People Worshipping God the Father and the Holy Spirit. It was released in 1865.
  • Item
    Biblioteka Instytutu Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Nowakowska, Monika; Pawłowska, Anna
    Biblioteka Instytutu Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II gromadzi, opracowuje i udostępnia książki, czasopisma, mapy z takich dziedzin jak historia, archeologia, archiwistyka, historia sztuki, kartografia, turystyka. Jako datę powołania biblioteki historycznej źródła podają rok 1918 lub 1919. Początkowo biblioteka nosiła nazwę Biblioteki Seminarium Historycznego. Księgozbiór biblioteki powiększał się zarówno drogą zakupu jak i dzięki darowiznom. Swoje kolekcje przekazali m.in. prof. Zygmunt Sułowski, prof. Stanisław Litak, prof. Wiktoria Śliwowska, ks. dr Stefan Mizera. Biblioteką kierowali kolejno Stanisław Olczak oraz Elżbieta Janicka-Olczak. The Library of the Institute of History of the John Paul II Catholic University of Lublin collects, describes and lends books, magazines, maps from such fields as history, archaeology, archive, art history, cartography, tourism. According to historical sources, the library was established in 1918 or 1919. Initially, the library was named the Library of the Historical Seminar. The size of the collection increased both through purchase and through donations. The books were donated, among others, by prof. Zygmunt Sułowski, prof. Stanisław Litak, prof. Wiktoria Śliwowska, Rev. Dr Stefan Mizera. The Library was run successively by Stanisław Olczak and Elżbieta Janicka-Olczak.
  • Item
    Biblioteki Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych KUL w okresie II Rzeczpospolitej
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Nowakowska, Monika
    During the interwar period at the Faculty of Law and Social-Economic Sciences of the Catholic University of Lublin, there were three main sectional libraries: legal, economic and social. In these libraries there were book collections, also referred to as libraries, assigned to a particular seminar. They were treated as research aid for employees and students. Initially, they were supervised by professors, who decided on the shape of the collection as well as the selection of library staff. Over time, there appeared a position of librarian who managed the collections of all the seminary libraries. In the 1930s librarians were assigned to each section separately; and they were responsible, among others, for cataloguing books and periodicals, making the collection available, providing research information, repairing damaged books, doing bookkeeping and arranging duty hours for scholarship holders. Seminar book collections increased as new books were bought and donated. The most important donations were books offered by the Main Library of the University of Lublin and Professor A. Szymański, a lecturer from the Faculty of Law and Social-Economic Sciences.
  • Item
    Bractwa szkaplerzne – duchowe wspólnoty wiernych
    (Wydawnictwo KUL, 2016) Warda, Elwira
    Scapular brotherhoods are religious associations, whose members are obliged to wear a “small” scapular of a specific style and colour, expressing the relationship with the spirituality of the religious order, with which the brotherhood is linked. The origins of scapular brotherhoods date back to the 13th century, and the first ones were established in Florence, Bologna, Venice and other Italian towns. Scapular brotherhoods include: the Brotherhood of the Holy Trinity, the Brotherhood of Our Lady of Mount Carmel, the Brotherhood of Our Lady of Sorrows, the Brotherhood of the Immaculate Conception, the Brotherhood of Our Lady of Good Counsel, the Brotherhood of St. Cross and Bitter Passion of the Lord Jesus, the Brotherhood of Our Lady of Health of the Sick, the Brotherhood of Our Lady of Charity, the Brotherhood of the Precious Blood of Our Lord Jesus Christ, the Brotherhood of St. Benedict and the Brotherhood of St. Michael the Archangel.
  • Item
  • Item
    Clericus quidam crimine carnis. Legal and Iconographic Intricacies in Causa 15 of Gratian's Decretum
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Adamczuk, Arkadiusz
    The article analyses a problem of the iconography in Causa XV in the Gratian’s Decretum. The problem posed by the Bolognese Camaldolese monk firstly concerns the accusation by the woman with whom the priest sinned and secondly the use of torture in the canonical process. In both cases, the author of the Decretum resolves the problem also citing Roman law, among others, by citing the Digest or the Diocletian’s Code. Miniatures illustrating this Causa, and thus the same text, are different in their iconography depending on the time and place where the specific copy of the manuscript was made. This is mainly due to different, local traditions (e.g. in the medieval Italian countries).
  • Item
    Czasopisma w służbie dzieciom
    (Wydawnictwo KUL, 2007) Kwaśniewska-Powroźnik, Joanna
    Der vorliegende Artikel zeigt die Geburt der polnischen Kinderzeitschriften, und es werden die bis zum Novemberaufstand von 1830 erschienenen Titel besprochen. Die Anfänge der polnischen Zeitschriften für Kinder liegen in den zwanziger Jahren des 19. Jahrhunderts, als periodische Publikationen als ein vorzügliches Werkzeug im Prozess der Bildung und Erziehung der jungen Generation Anerkennung fanden. Die Autorin und Herausgeberin der ersten Kinderzeitschrift war Klementyna Tańska, die ihre „Rorzywki dla Dzieci” („Zerstreuungen für Kinder”) an die jungen Leser adressierte. Diese Zeitschrift erschien von 1824 bis 1828 und erlebte insgesamt 60 Nummern. Weitergeführt wurde das Werk von Klementyna Tańska dann von Ignacy Kajetan Chrzanowski, der mit Hilfe von Stanisław Jachowicz 1829 mit der Herausgabe des „Tygodnik dla Dzieci” („Wochenblatt für Kinder”) begann. Diese Zeitschrift erschien ein Jahr lang und umfasste 48 Nummern. Das Jahr 1830 brachte den Kindern drei Titel: „Dziennik dla Dzieci” („Tageblatt für Kinder”), „Skarbiec dla Dzieci” („Schatzkammer für Kinder”) und „Ziemomysł. Pismo Czasowe dla Dzieci” („ Ziemomysł. Zeitschrift für Kinder”). „Dziennik dla Dzieci” wurde von Stanisław Jachowicz in Warschau herausgegeben. Ebenfalls in Warschau erschien „Ziemomysł” unter der Redaktion von Jan Kanty Chrucki. Die erste außerhalb Warschaus herausgegebene Kinderzeitschrift war „Skarbiec dla Dzieci” – sie wurde auf Initiative von Izabela Czartoryska in der Bibliotheksdruckerei in Puławy gedruckt. Die Repressionen der Teilungsbehörden nach der Niederschlagung des Novemberaufstandes hemmten die Entwicklung der an die jungen Leser gerichteten Zeitschriften. Klementyna Tańska versuchte, „Rozrywki dla Dzieci” zu reaktivieren, aber es gelang ihr lediglich, noch eine Nummer in Posen und zwei weitere in Paris herauszugeben. Im Königreich Polen (Kongresspolen) erschienen „Magazyn dla Dzieci” („Magazin für Kinder”) und „Zorza” („Morgenrot”) und in Galizien „Przyjaciel Dzieci” („Der Kinderfreund”).
  • Item
    Dzieje biblioteki Arystotelesa
    (Wydawnictwo KUL, 2011) Warda, Elwira
    Reading in Hellas developed quite slowly in the first period of the book development. However, more and more people read and possessed books. History reveals that ancient Greeks possessed small book collections. One of them was Aristotle of Stagira who is considered to be the first real book collector. His library held 143 works in 400 books. Before his death, he bequeathed his whole book collection to Teofrast of Eresos. In the course of time the library “changed hands”. It even became the part of Sulla’s war loot and hence it was in Rome. The library in Alexandria also possessed a substantial part of Aristotle’s books. After the collapse of Greece, Aristotle’s writings were kept in Syria. In the 4th century in Mesopotamia and then Aristotle’s writings along with other Greek philosophers were read in Arabia. The expansion of his philosophy to the West was possible due to the expansion of the Mahomet’s followers to the Pyrenees Peninsula. Thanks to the Arab philosophers, Latin Europe became acquainted with Aristotle’s philosophical legacy. At the end of the 19th century Aristotle was the talk of the world of science due to the new archeological discoveries. Dry sands of the Egyptian desert preserved papyruses with the fragments of different ancient texts. And thus Aristotle’s “The Constitution of the Athenians” was discovered, the text whose title had been only known before this archeological find.
  • Item
    Gromadkarstwo – ruch religijno-społeczny w Prusach Wschodnich
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Warda, Elwira
    In East Prussia, the revival movement (Erweckungsbewegung) was formed by the eighteenth-century pietist school of the University of Königsberg. The development of the pietist movement in Prussia was influenced by the Brethren’s Congregation from Herrnhut (the Unity of the Brethren) and so-called the Brethren from Salzburg. The movement of the Brethren from Salzburg gave a direct impetus to the creation of the movement called Gromadkarstwo. In the 19th century, this movement was formed as an opposition to the official Church, and its members also participated in their own congregations led by lay people. There were various reasons for the development of Gromadkarstwo. By the middle of the 19th century, Gromadkarstwo in East Prussia had been purely folk in character, and its members did not leave virtually any documents. Peasants became nomadic preachers, spreading the gospel from village to village. It was only after 1885 that the mass movement became organized and institutionalized. In the Lutheran Church in East Prussia, it survived until the Second World War.
  • Item
    Historia i znaczenie ryngrafu
    (Wydawnictwo KUL, 2011) Wasilewska, Jolanta
  • Item
    Introligatornia w Bibliotece Uniwersyteckiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w latach 1947-2017
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Wasilewska, Jolanta
    W 1947 r. z inicjatywy Rektora KUL ks. prof. dra Antoniego Słomkowskiego została utworzona pracownia introligatorska. Na pracownię przeznaczono niewielkie pomieszczenie w skrzydle zachodnim gmachu Uniwersytetu przy Alejach Racławickich, obok kościoła akademickiego. Zorganizowanie jej było wynikiem potrzeby zadbania o własne zbiory biblioteczne, które dotychczas zabezpieczano w niewielkim stopniu, korzystając z usług prywatnych introligatorów. Pierwszymi introligatorkami były Bolesława Wisińska i s. Róża ze Zgromadzenia Sióstr Przenajświętszego Oblicza. W 1950 r. introligatornia została przeniesiona do budynku Biblioteki Głównej przy ul. Chopina 27, gdzie funkcjonuje do dzisiaj. W ciągu 70 lat działalności Introligatorni zatrudnionych było 39 osób, między innymi pracowało: 6 sióstr ze Zgromadzenia, 6 absolwentów Wydziału Artystycznego UMCS i 2 osoby po historii sztuki KUL. Praca introligatora jest pracą bardzo specyficzną, zarówno fizyczną, jak i umysłową. Jest przede wszystkim zajęciem o charakterze indywidualnym. Introligator powinien posiadać wiedzę na temat budowy książki, znać się na wytworach papierniczych, materiałach introligatorskich oraz narzędziach, urządzeniach i maszynach introligatorskich, i mieć umiejętności ich obsługiwania. Zadaniem introligatora jest nadawanie formy użytkowej zadrukowanym kartkom papieru i ich profesjonalne przygotowanie do oprawy. In 1947 a bookbinding workshop was established on the initiative of the Rector of KUL, Rev. Prof. Antoni Słomkowski. The workshop was located in a small room in the west wing of the University (Aleje Racławickie), next to the academic church. This place was created as there was a need for taking care of the collections belonging to the university library. The books had hitherto not been properly preserved and if the bookbinding service was required, it was provided by private workshops. The first bookbinders were Bolesława Wisińska and Sister Róża from the Congregation of the Sisters of the Holy Face. In 1950 the bookbinding workshop was transferred to the building of the Central Library (27 Chopina Street), where it is still located now. Over a period of 70 years, the workshop employed 39 people, including six sisters from the Congregation, six graduates of the Art Department at Maria Curie Skłodowska University and 2 people with the degree in Art History at the Catholic University of Lublin. The job of a bookbinder is a specific one, as it combines both physical and mental labour. It is primarily individual work. A bookbinder should be familiar with the structure of a book, a selection of paper products, bookbinding materials, tools, equipment and machines. He should also be able to operate these devices. A bookbinder’s task is to create a usable form of the printed sheets of paper and to professionally prepare them for bookbinding.
  • Item
  • Item
  • Item
    Krzyż jakiego nie znamy
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Czachorowska, Alina; Wasilewska, Jolanta
    W ciągu wieków pojawiało się wiele rodzajów krzyży. Posiadały one różne formy, znaczenie i symbolikę. W czasach prehistorycznych krzyż był amuletem, chronił przed złymi mocami, ale też symbolizował bóstwa. Krzyże były związane zazwyczaj z formą kultu sił przyrody, a w szczególności ognia, słońca oraz życia. Krzyże były noszone i tatuowane, rysowane i malowane na skałach, wyrabiano je z różnych materiałów, stawiano krzyże kamienne i drewniane, a także metalowe. Zanim krzyż stał się symbolem dla chrześcijan, był utożsamiany z narzędziem tortur, najgorszym z narzędzi męki. Wraz ze śmiercią Chrystusa, krzyż stał się jednym z najważniejszych symboli chrześcijaństwa. Krzyż jako znak zbawienia jest także atrybutem wielu świętych, których życie w szczególny sposób było z nim powiązane. Oprócz form krzyża związanego z religiami powstało wiele jego odmian pozareligijnych. Powszechny jest zwyczaj nadawanych obywatelom „krzyży” za wybitne zasługi będące wyrazem patriotyzmu, osiągnięć naukowych i społecznych. W czasach popkultury krzyż pojawił się także w kompozycjach infografiki, a nawet znaków firmowych. Throughout centuries a number of crosses appeared. They had different forms, meanings and symbolism. In prehistoric times, a cross was an amulet, it protected against evil powers, but it also symbolized deities. Crosses were usually connected with the cult of nature forces, particularly fire, the sun and life. Crosses were worn, tattooed, drawn and painted on rocks; they were made of various materials: stone wood and metal. Before a cross became a symbol of Christianity, it had been identified with an instrument of torture, as the worst of all. After the death of Christ, a cross became one of the most important symbols of Christianity. A cross as a sign of salvation is also an attribute of numerous saints, whose lives were connected in a special way with it. In addition to the forms of a cross associated with religions, a number of non-religious variations exist. It is the common custom to award people ‘crosses’ for outstanding services stemming from patriotism, scientific and social achievements. In a time of pop culture, a cross also appeared in the compositions of infographics, and even company logos.
  • Item
    Księgozbiory Bibliotek Studium Zagadnień Społecznych i Gospodarczych Wsi przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Nowakowska, Monika
    The Department of Social and Economic Issues of the Rural Areas at the Catholic University of Lublin, which existed between 1946 and 1949 at the Faculty of Law as well as Social and Economic Sciences at the Catholic University of Lublin, had two collections available to its students. The first one was the Library of the Department of Social and Economic Issues of the Rural Areas, and the other one was the Library of the Scientific Circle for the students of the above-mentioned department. The main initiator of the Library attached to the Department of Social and Economic Issues of the Rural Areas was the director - prof. Czesław Strzeszewski. The selection of library collections was determined by the syllabuses for the courses which were organized in the department. The content of the courses covered mainly administrative, legal, economic and agricultural issues. The department was aimed at educating civil servants, local authorities and cooperative personnel so that they could improve the functioning of rural institutions. The libraries collected books primarily from the field of social sciences (economics, sociology, pedagogy, administration and law), agricultural sciences (agronomy, agricultural engineering, horticulture) and humanities (history, literature, ethnology). The libraries also contained a small percentage of publications in the field of technical and natural sciences. The collection was primarily financed by the Catholic University of Lublin and the Ministry of Education.
  • Item
    Matka Boska Szkaplerzna w ikonografii
    (Wydawnictwo KUL, 2016) Wasilewska, Jolanta
    One of the many representations of the Virgin Mary in the Carmelite art is Our Lady of the Scapular. It is a specific artistic image connected with the liturgy of the altar, which is also the centre around which the life of the brotherhood revolves. The cult of Our Lady of the Scapular, promoted by the Carmelites, is one of the oldest forms of Marian devotion. Over the centuries, it has achieved great popularity in all social circles. The images of Our Lady of the Scapular are represented in either Mary’s bust or her entire figure, sitting or standing, usually with the Child in her arms or on her lap, holding a sceptre in one hand, in the second a scapular or a scapular in both hands; sometimes Infant Jesus holds a scapular. Scapular images also alluded to the Immaculate Conception. If the attribute of the scapular was not painted originally, it was added later or two pieces of cloth were attached to the image (sculptures). When miraculous paintings were covered with a silver or gold dress, scapulars also appeared on a flap piece of metal. The accepted representations of Our Lady of the Scapular were used as ornaments for feretra and banners connected with brotherhoods’ celebrations. Similar images can be found in books, icons and sculptures devoted to the practice of the brotherhood of the scapular.
  • Item
    Medale i monety poświęcone świętemu Janowi Pawłowi II w kontekście współczesnego polskiego rynku dzieł medalierskich i numizmatycznych
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Maiński, Dominik
    Wśród osób tworzących rynek monet i medali we współczesnej Polsce są wykwalifikowani kolekcjonerzy, posiadający zgłębioną wiedzę o pozyskiwanych obiektach, inwestorzy lub też przypadkowi zbieracze. Szczególne emocje podczas zakupu dzieł do kolekcji budzą monety i medale poświęcone św. Janowi Pawłowi II, których cena nabycia często przekracza rzeczywistą wartość przedmiotu. Miejsc, w których można kupić te przedmioty, jest wiele: sklepy stacjonarne lub internetowe, aukcje, giełdy i targi staroci, instytucje kościelne lub bezpośrednio u autora projektu. Mennica Polska, jako najbardziej prestiżowa instytucja produkująca monety i medale w kraju, dysponuje sklepem stacjonarnym. Wskazany jest zakup przedmiotów w możliwie najlepszych stanach zachowania. Wśród kolekcjonerów popularne są niezmiennie monety i medale dawnej Polski. Zbierane są grupy tematyczne jak: II wojna światowa, flora i fauna czy Jan Paweł II. Zainteresowaniem cieszą się również numizmaty emitowane za granicą. Do nowych trendów kolekcjonerstwa zaliczyć można pozyskiwanie monet obiegowych w doskonałych stanach zachowania, a także tzw. destruktów menniczych (monety błędnie wybite). Kolekcjonerzy większą uwagę zwracają na wartość rynkową przedmiotu, tematykę, niski nakład, kruszec, z którego je wykonano, niż na walory estetyczne, stąd unikatowe tzw. medale autorskie można nabyć za kwoty nieprzekraczające kilkuset złotych. Pomoc w kompletowaniu zbioru stanowią liczne katalogi i cenniki, także dotyczące tematu papieskiego. W literaturze naukowej brak jest opracowań analizujących ikonografię monet i medali oraz ich warstwę stylistyczną.
  • Item
    Merry Christmas – Wystawa w Bibliotece Uniwersyteckiej KUL. 18 grudnia 2019 – 2 lutego 2020
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Wasilewska, Jolanta; Szponar, Andrzej
  • Item
    Nagrobek „trzech Janów” Tarnowskich oraz nagrobek Jana i Janusza Kościeleckich. Rozważania na temat renesansowych pomników rycerskich w Polsce
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2004) Nawrocki, Rafał
  • Item
    Najpiękniejszy rękopis średniowiecza – Księga z Kells
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Wasilewska, Jolanta
    The Book of Kells (lat. Codex Cenannensis, Irish: Leabhar Cheanannais), also known as the Gospels of Kells or the Gospels of St. Columba - a manuscript believed to have been created c. 800, richly illuminated by Celtic monks from the monastery on the island of Iona. The manuscript is considered to be one of the most valuable and important monuments of Irish Christianity and works of Gaelic art, which survived to our times. Its fame rests mainly on glamor and artistry decorations that have no equal. Great compositions filling entire pages, craftsmanship decorations and ornamentation of initials used to highlight the text, make The Book of Kells a unique and unrepeatable work of art. Since the mid-seventeenth century The Book of Kells is permanently stored in the Library of Trinity College Dublin (signature MS 58). In 2011 it has been inscribed on the UNESCO Memory of the World Register.