Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2024, T. 122
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
- ItemSkażenie mikrobiologiczne druków kazań pogrzebowych z lat 1601-1700 z kolekcji Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie(Wydawnictwo KUL, 2024) Bangrowska, Agnieszka; Maciąg, TadeuszPrzedmiotem badań podjętych w artykule była analiza mikrobiologiczna wszystkich XVII-wiecznych druków kazań pogrzebowych (84 woluminy) ze zbiorów Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie. Analizę stopnia zagrożenia mikrobiologicznego wykonano na drukach, które charakteryzowały się wyraźnym działaniem mikroorganizmów, tj. wszelkie zabrudzenia, liczne zaplamienia, przebarwienia czy deformacje papieru. Z wszystkich kolekcji pobrano próbki na obecność grzybów pleśniowych. Zastosowano metodę odcisku, wykorzystując sterylny wilgotny krążek bibuły o średnicy 5 cm, który był odciskany w miejscach charakteryzujących działalność mikroorganizmów. Pobraną próbkę przenoszono na szalkę Petriego z pożywką według receptury Czapek-Doxa. Tak przygotowane próbki inkubowano w cieplarce w temperaturze 28°C. Za optymalny przedział czasowy, po którym grzybnia zarośnie całą szalkę przyjęto 21 dni. Przeprowadzone badania oceny stopnia zagrożenia mikrobiologicznego wykazały, że w dwóch przypadkach średnica wzrostu grzybni wyniosła 3 cm po siedmiu dniach inkubacji, co stanowi 22% wszystkich badanych woluminów. Wywnioskowano zatem, że w badanym materiale jest obecność żywej grzybni, a co za tym idzie – dany obiekt klasyfikuje się do natychmiastowej interwencji konserwatorskiej. Pozostałe obiekty nie wymagają ingerencji. Ocena zagrożeń mikrobiologicznych została uzupełniona o jakościową analizę mikroorganizmów. The subject of the research undertaken in this article was a microbiological analysis of all 17th-century prints of funeral sermons (84 volumes) from the collection of the Library of the Count Wiktor Baworowski Foundation in Lviv. The analysis of the degree of microbiological hazard was performed on prints that were characterized by clear microbial activity, i.e. any dirt, numerous stains, discolouration or deformation of the paper. All collections were sampled for the presence of mould. An imprinting method was employed, using a sterile moist tissue paper disc with a diameter of 5 cm, which was imprinted in areas characterized by microbial activity. The collected sample was transferred to a Petri dish with nutrient solution according to the Czapek-Dox method. Samples prepared in this way were kept in an incubator at 28°C. The optimal time interval after which the mycelium would overgrow the entire dish was taken as 21 days. The microbial risk assessment tests carried out showed that in two cases the diameter of all tested volumes. Therefore, the presence of live mycelium in the examined material was established, and thus the object in question is classified for immediate conservation intervention. The remaining items require no interference. The microbiological risk assessment was supplemented by qualitative analysis of microorganisms.
- ItemParafie w Geograficzno-statystycznym opisaniu parafiów Królestwa Polskiego Karola Perthéesa i wizytacjach Kościoła katolickiego(Wydawnictwo KUL, 2024) Borek, ArkadiuszArtykuł ma na celu ocenę wartości "Geograficzno-statystycznego opisania parafiów Królestwa Polskiego" Karola Perthéesa z końca XVIII wieku, w zestawieniu z wizytacjami Kościoła katolickiego z tego samego okresu, do rekonstrukcji sieci osadniczej i granic parafialnych. Na wstępie przedstawiona została charakterystyka obu źródeł – ich podobieństwa i różnice. Właściwą analizę oparto na porównaniu informacji z pięciu wybranych dekanatów z różnych diecezji zachodniej Korony. Przy użyciu metody ilościowej scharakteryzowano różnicę w przedstawieniu sieci osadniczej w badanych źródłach, a metodę jakościową (analiza konkretnych przypadków) zastosowano do omówienia problemów związanych z określaniem przynależności parafialnej. Otrzymane wnioski wskazują, że w porównaniu do wizytacji "Geograficzno-statystyczne opisanie parafiów Królestwa Polskiego" jest źródłem bogatszym w informacje o sieci osadniczej, a przy tym wiarygodną podstawą do rekonstrukcji granic parafialnych. The article aims to assess the value of Karol Perthées’ Geographical and Statistical Description of the Parishes of the Kingdom of Poland from the end of the 18th century, in comparison with visitations of the Catholic Church from the same period, for reconstructing the settlement network and parish boundaries. At the outset, the characteristics of the two sources are presented, i.e., their similarities and differences. The actual analysis was based on a comparison of information from five selected deaneries from different dioceses in the Western Crown. Using a quantitative method, the difference in the representation of the settlement network in the sources studied was characterized, and a qualitative method (case study analysis) was used to discuss the problems of determining parish affiliation. The obtained conclusions indicate that compared to the visitations, Geographical and Statistical Description of the Parishes of the Kingdom of Poland is a source richer in information about the settlement network, and at the same time a reliable basis for the reconstruction of parish boundaries.
- ItemMaterials on the History of Neo-Union in the State Archives of Volyn Oblast(Wydawnictwo KUL, 2024) Fedczuk, OleksandrThis article delves into the Neo-Union, a religious movement that emerged in interwar Poland starting from 1924, particularly gaining ground in the Volhyn-ian Voivodeship by 1925. Its focus lies in analyzing the materials sourced from the security department of the Volhynian Voivodeship Office stored in the State Archives of Volyn Oblast (Lutsk, Ukraine), aiming to glean insights into the Neo-Union movement. The significance of this study is underscored by the dearth of scholarly exploration on this subject, as well as the limited research on the Neo-Union’s progression in Volhynia overall. Through the examination of archival materials, it becomes evident that while the fonds do not contain an extensive array of documents relevant to the history of Neo-Union, the ones present hold significant value. These materials encompass descriptions of Neo-Union parish development and evaluations of the movement by the voivodeship government and starosta offices. Particularly notable are documents vividly portraying the Neo-Union clergy, predominantly comprised of former Orthodox priests, who are deemed instrumental in the waning of the Neo-Union movement in Volhynia. Moreover, the qualitative study of individual Uniate parishes that emerged in the 1930s necessitates the utilization of documents from the afore-mentioned archival collection. These records provide indispensable insights into the dynamics and evolution of Neo-Unionism within the region. Publikacja poświęcona jest problematyce neounii, czyli ruchu religijnego rozwijającego się w międzywojennej Polsce od 1924 roku, a w województwie wołyńskim od 1925 roku. Celem artykułu jest analiza materiałów działu bezpieczeństwa Wołyńskiego Urzędu Wojewódzkiego, przechowywanych w Archiwum Państwowym Obwodu Wołyńskiego (Łuck, Ukraina), gdzie znajdują się informacje o neounii. O przydatności takich badań świadczy brak kwerend naukowych odnoszących się do tego tematu, a także do zagadnienia o ogólnym rozwoju neounii na Wołyniu. Z przeprowadzonej analizy zasobu archiwalnego wynika, że nie ma w nim zbyt wielu materiałów niezbędnych do badania historii neounii, ale mimo tego ma on istotną wartość. Chodzi o archiwalia opisujące rozwój parafii neounijnych, a także ocenę ruchu neounijnego na Wołyniu przez władze administracji wojewódzkiej i starostwa. Szereg dokumentów wyraźnie charakteryzuje duchowieństwo neounijne spośród byłych kapłanów prawosławnych, których słusznie uznaje się za winnych upadku ruchu neounijnego na Wołyniu. Nie da się przeprowadzić badań jakościowych poszczególnych parafii unickich, które powstały w latach 30. XX wieku bez wykorzystania dokumentów ze wspomnianego zasobu archiwalnego. Źródła te dostarczają niezbędnego wglądu w dynamikę i ewolucję neounii w tym regionie.
- ItemFundacja muzyczna ks. Jana Brodowskiego CRL (1675)(Wydawnictwo KUL, 2024) Grajewski, Czesław; Linn, HelenaArtykuł jest edycją i analizą tekstu aktu fundacyjnego zespołu instrumentalnego w kościele Bożego Ciała w Krakowie. Fundację w 1675 roku utworzył kanonik regularny – ks. Jan Brodowski. Otrzymane w spadku 6000 florenów polskich polecił zainwestować w dobra ziemskie, a spodziewany dochód roczny w wysokości 420 florenów miał zapewnić honoraria dla czterech instrumentalistów. Byli oni zobowiązani do uczestnictwa w Mszach św. w określone dni w roku. Zapis fundacyjny szczegółowo reguluje ich obowiązki. The article is an edition and analysis of the text of the foundation act of the instrumental ensemble at the Corpus Christi Church in Krakow. The foundation was established in 1675 by a canon regular – Rev. Jan Brodowski. He instructed the 6,000 Polish florins he received as an inheritance to invest in landed estates, and the expected annual income of 420 florins was to provide fees for four instrumentalists. These musicians were required to attend Mass on certain days of the year. The foundation bequest regulates their duties in detail.
- ItemL’introduction des normes catholiques dans les Eglises orientales unies à Rome: la question du consentement dans le mariage (XVIIe – début XXe)(Wydawnictwo KUL, 2024) Heyberger, BernardLa théologie sacramentaire est un des domaines où le contact des Eglises orientales avec Rome, à partir du XVIIe siècle, a le plus impacté leurs doctrines et leurs rituels. Le mariage en particulier a connu des changements conceptuels importants, qui ont eu une influence à long terme sur la société. Alors que la définition du mariage au Concile de Trente fait de l’échange du consentement la «forme» même du sacrement, l’union matrimoniale est conçue en Orient comme un processus, débutant avec l’accord entre deux familles, et s’achevant avec la cérémonie religieuse qui unit les deux époux. Le consentement de ces derniers n’est pas exigé, ou est vérifié au moment de l’accord entre les familles. Le mariage consiste en la bénédiction du prêtre. Les textes canoniques des Eglises maronite et melkite, et des cas concrets permettent de saisir le décalage entre l’enseignement romain sur le sacrement et le compromis local. Sacramentary theology is one of the areas where the contact of the Eastern Churches with Rome, from the 17th century, had the greatest impact on their doctrines and rituals. Marriage in particular has undergone significant conceptual changes, which have had a long-term influence on society. While the definition of marriage at the Council of Trent makes the exchange of consent the very “form” of the sacrament, the matrimonial union is conceived in the East as a process, beginning with the agreement between two families, and ending with the religious ceremony which unites the two spouses. The consent of the latter is not required, or is verified at the time of the agreement between the families. Marriage consists of the blessing of the priest. The canonical texts of the Maronite and Melkite Churches, and concrete cases, allow us to understand the gap between Roman teaching on the sacrament and local compromise. Teologia sakramentów jest jedną z dziedzin, w których kontakt Kościołów wschodnich z Rzymem, począwszy od XVII wieku, wywarł największe znaczenie na ich doktryny i obrzędy. Szczególnie małżeństwo przeszło istotne zmiany pojęciowe, które długotrwale wpłynęły na społeczeństwo. Podczas gdy definicja małżeństwa podana przez Sobór Trydencki czyni wymianę zgody samą „formą” sakramentu, na Wschodzie związek małżeński jest pojmowany jako proces rozpoczynający się od porozumienia między dwie-ma rodzinami, a kończący się ceremonią religijną, która łączy oboje małżonków. Zgoda tych ostatnich nie jest wymagana lub jest weryfikowana w momencie zawarcia umowy rodzin. Małżeństwo polega na błogosławieństwie kapłana. Teksty kanoniczne Kościołów maronickiego i melchickiego oraz konkretne przypadki pozwalają zrozumieć rozdźwięk pomiędzy rzymską nauką o sakramencie a lokalnym kompromisem.