Browse
Recent Submissions
- ItemAktywność fizyczna i społeczna seniorów w Małopolsce - studium pedagogiczne(2024-11-18) Rokicki, AndrzejTematyka niniejszej rozprawy dotyczy aktywności fizycznej i społecznej seniorów w Małopolsce. W rozdziale I zostało opisane postrzeganie starości w kontekście historycznym, począwszy od starożytnej Grecji i Rzymu aż do czasów współczesnych, a także przedstawiono starość w ujęciu indywidualnym oraz społecznym. W rozdziale II omówiono teorie potrzeb seniorów oraz ich zmieniającą się specyfikę związaną z bardzo szybko następującymi zmianami technologicznymi, rodzinnymi, które zachodzą w społeczeństwie. W rozdziale III został omówiony stan zdrowia seniorów w Polsce, który jest kluczowym zagadnieniem przy podejmowaniu przez nich różnego rodzaju aktywności. Połączenie aktywności społecznej i fizycznej jest fundamentalnym i pozytywnym elementem dla kompleksowego zdrowia seniorów. W IV rozdziale została przedstawiona koncepcja metodologiczna badań własnych, zawierająca przedmiot badań, cele, zmienne, wskaźniki, hipotezy badawcze. W rozdziale tym zostały uwzględnione także metody, techniki, narzędzia badawcze, dobór grupy oraz strategia badań pedagogicznych. Badania zostały pogłębione dzięki analizie biogramu osoby aktywizującej seniorów w małej miejscowości. W rozdziale V opisano wyniki podjętych badań w kwestii sposobów i form aktywizowania seniorów w sferze fizycznej i społecznej. Wykorzystane metody i strategie badawcze miały za zadanie stworzenie holistycznego obrazu procesu aktywizacji seniorów w Małopolsce, pozwalającego na opracowanie autorskiego modelu pracy z seniorami. The subject of this dissertation concerns the physical and social activity of seniors in Małopolska. Chapter I describes the perception of old age in the historical context, from ancient Greece and Rome to modern times, and presents old age in individual and social terms. Chapter II discusses the theories of the needs of seniors and their changing specificity related to the very quickly occurring technological and family changes that take place in society. Chapter III discusses the health condition of seniors in Poland, which is a key issue when undertaking various types of activities. The combination of social and physical activity is a fundamental and positive element for the comprehensive health of seniors. Chapter IV presents the methodological concept of own research, including the subject of research, objectives, variables, indicators, research hypotheses. This chapter also includes methods, techniques, research tools, group selection and pedagogical research strategy. The research was deepened thanks to the analysis of the biography of a person activating seniors in a small town. Chapter V describes the results of the research undertaken on the methods and forms of activating seniors in the physical and social sphere. The research methods and strategies used were aimed at creating a holistic picture of the process of activation of seniors in Małopolska, allowing for the development of an original model of working with seniors.
- ItemPsychospołeczne uwarunkowania decyzji kobiet w wieku prokreacyjnym o nieposiadaniu dzieci(2024-11-22) Kulinicz, RomaKobiece role historycznie i tradycyjnie budowane są wokół macierzyństwa (Gillespie, 2003). W ostatnich latach można zaobserwować wzrost zainteresowania tematyką dobrowolnej bezdzietności (Blackstone, 2019). Ma na to wpływ spadający wskaźnik dzietności oraz coraz większa liczba bezdzietnych kobiet, staje się to trend charakterystyczny dla wielu współczesnych społeczeństw (Blackstone i Stewart, 2012). Celem niniejszej pracy było sprawdzenie, czy w aspekcie cech osobowości, postaw życiowych, nieprzystosowania, hierarchii wartości, postaw życiowych, stylów przywiązania, samooceny, poczucia skuteczności i inteligencji emocjonalnej występują różnice statystycznie istotne między kobietami świadomie bezdzietnymi a matkami oraz kobietami, które chcą zostać matkami. Dodatkowo zbadano, czy występują różnice między grupami w zakresie postaw rodzicielskich ich ojców i matek. Do zebrania danych jakościowych zastosowano ustrukturalizowany wywiad, którego rezultaty posłużyły głębszemu zrozumieniu motywów i znaczeń osobistych kobiet z grupy kryterialnej. Przebadano 148 kobiet, w tym 76 należało do grupy kryterialnej, czyli kobiet świadomie bezdzietnych, a 72 – do grupy kontrolnej. Zdecydowano podzielić grupę kontrolą na dwie: matki i kobiety, które chcą nimi zostać, ponieważ zauważono różnice istotne statystycznie między tymi grupami. Wykazano, że istnieją różnice istotne statystycznie między grupami w zakresie cech osobowości, stylu przywiązania, hierarchii wartości, postaw życiowych oraz postaw rodzicielskich matek osób badanych. Co więcej, niniejsze badania pozwoliły zrozumieć powody decyzji o świadomej bezdzietności, a także znaczenie kontekstu rodzinnego i partnerskiego badanych oraz ich wizji przyszłości bez dzieci. Women's roles have historically and traditionally been constructed around motherhood (Gillespie, 2003). Recent years have seen an increase in interest in the topic of voluntary childlessness (Blackstone, 2019). This is influenced by declining fertility rates and the increasing number of childless women, it is becoming a trend characteristic of many contemporary societies (Blackstone and Stewart, 2012). The aim of the present study was to examine whether there was a statistically significant difference in aspects of personality traits, life attitudes, maladaptation, value hierarchy, life attitudes, attachment styles, self- esteem, sense of efficacy and emotional intelligence between consciously childless women and mothers and women who want to become mothers. In addition, it was examined whether there were differences between the groups in terms of the parenting attitudes of their fathers and mothers. Furthermore, a structured interview was used to deepen the qualitative understanding of the criterion group. A total of 148 women were interviewed, of whom 76 belonged to the criterion group, i.e. the consciously childless women, and 72 to the control group. It was decided to divide the control group into two: mothers and women who want to become mothers, as statistically significant differences were noted between these groups. It was shown that there were statistically significant differences between the groups in terms of personality traits, attachment style, value hierarchy, life attitudes and parental attitudes of the subjects' mothers. Furthermore, the present study provided a greater understanding of the reasons for the decision regarding conscious childlessness, the family and partner context of the subjects and their vision of a future without children.
- ItemTestowanie hipotezy leksykalnej na podstawie polskiego leksykonu osobowości(2024-11-20) Tatara, MagdaPodejście psycholeksykalne opiera się na przekonaniu, które podkreśla, że najważniejsze różnice pomiędzy ludźmi zostały zakodowane w języku, im ważniejsza jakaś cecha dla danego społeczeństwa/kultury/narodu, tym więcej w języku tej grupy społecznej określeń, które tę cechę opisują (Goldberg, 1981). Głównym celem przeprowadzonych badań była weryfikacja hipotezy leksykalnej na bazie pełnego leksykonu osobowości języka polskiego. Celem dodatkowym było ustalenie struktury czynnikowej ważności społecznej cech. Postawiono trzy hipotezy: 1) Deskryptory cech, które są ważniejsze, są używane częściej do opisu jednostki, 2) Deskryptory cech, które są ważniejsze, posiadają większą liczbę synonimów, 3) Deskryptory cech, które są ważniejsze, są silniej skorelowane z innymi określeniami oraz pytanie badawcze – 4) Jaka jest struktura czynnikowa ważności społecznej cech? Przebadano 462 osoby za pomocą listy 1347 deskryptorów osobowości. Potwierdzono tylko niektóre twierdzenia zawarte w hipotezie leksykalnej, co pokazuje, że nie można jej ani przyjąć, ani odrzucić. Wyodrębnione struktury czynnikowe ważności społecznej cech różnią się od struktury leksykonu osobowości. Uzyskane wyniki wnoszą innowacyjny wkład w rozwój teorii naukowej oraz mogą stać się podstawą przyszłych badań. The psycholexical approach is based on a belief that the most important differences between people are encoded in language, the more important a trait is for a society/culture/nation, the more terms there are in the language of this social group that describe this trait (Goldberg, 1981). The main goal of the research was to verify the lexical hypothesis based on the complete personality lexicon of the Polish language. An additional goal was to determine the factor structure of the social importance of traits. Three hypotheses were formulated: 1) Trait descriptors that are more important are used more often to describe an individual, 2) Trait descriptors that are more important have a greater number of synonyms, 3) Trait descriptors that are more important are more strongly correlated with other terms, and research question – 4) What is the factor structure of the social importance of traits? 462 people were examined,with a list of 1,347 personality descriptors. Only some of the statements contained in the lexical hypothesis were confirmed, which shows that it can neither be accepted nor rejected. The factor structures of the social importance of traits differ from the structure of the personality lexicon. The obtained results make an innovative contribution to the development of scientific theory and may become the basis for future research.
- ItemRola i znaczenie coachingu w rozwoju kapitału społecznego w opiniach coachów(2024-10-10) Janik-Lis, DominikaPunktem wyjścia dla podjętych w rozprawie dociekań naukowych jest luka badawcza w identyfikacji zasobów kapitału społecznego, które mogą być rozwijane w procesie coachingu. Praca ma charakter eksploracyjny i wynika, po pierwsze, z tego, że nie prowadzono dotychczas teoretycznej refleksji nad możliwością powiązania coachingu z kapitałem społecznym. Po drugie, nie diagnozowano również, które z zasobów kapitału społecznego mogą rozwijać się w działaniach coachów. Dla rozwiązania problemu badawczego podjętego w pracy, w części teoretycznej, w oparciu o literaturę przedmiotu i badania nad kapitałem społecznym i coachingiem, zidentyfikowano zasoby, które są przedmiotem zainteresowań coachingu i jednocześnie są elementami kapitału społecznego. W części empirycznej przeprowadzono wywiady z coachami i poddano analizie strony WWW organizacji; coachingowych, co pozwoliło określić przestrzeń, w której kapitał społeczny może być rozwijany. Praca wzbogaca dotychczasowy stan wiedzy, weryfikuje utarte poglądy dotyczące coachingu jako zbioru eklektycznych technik, które nie mają przełożenia na kształtowanie struktur społecznych. Na podstawie zrealizowanych badań, autorka pracy uzyskała informacje, które pozwoliły potwierdzić stawiane w pracy hipotezy badawcze. Praca składa się ze wstępu, czterech rozdziałów, zakończenia, aneksów i bibliografii, obejmującej literaturę polską i zagraniczną. The starting point for the scientific investigations undertaken in the dissertation is the research gap in the identification of social capital resources that can be developed in the coaching process. The work is exploratory in nature and results, firstly, from the fact that there has been no theoretical reflection on the possibility of linking coaching with social capital so far. Secondly, it has not been diagnosed which social capital resources can be developed in the activities of coaches. In order to solve the research problem undertaken in the work, in the theoretical part, based on the literature on the subject and research on social capital and coaching, resources were identified that are the subject of interest in coaching and at the same time are elements of social capital. In the empirical part, interviews with coaches were conducted and the websites of coaching organizations were analyzed, which allowed to determine the space in which social capital can be developed. The work enriches the current state of knowledge and verifies the established views on coaching as a set of eclectic techniques that do not apply to shaping social structures. Based on the research, the author of the work obtained information that allowed to confirm the research hypotheses formulated in the work. The work consists of an introduction, four chapters, a conclusion, annexes and a bibliography covering Polish and foreign literature.
- ItemPodmiotowe uwarunkowania stylów komunikowania się u osób uzdolnionych plastycznie(2024-11-08) Szymczak, Izabela TeresaCelem badań opisanych w niniejszej dysertacji była empiryczna weryfikacja hipotez dotyczących podmiotowych uwarunkowań stylów komunikowania się u osób uzdolnionych plastycznie. Postulowano między innymi, że osoby uzdolnione plastycznie różnią się od populacji ogólnej w zakresie wybranych stylów komunikowania się oraz że uwarunkowania tych stylów (odnoszące się do cech temperamentu, charakteru, kompetencji społecznych oraz poczucia samotności) mają swoją specyfikę w grupie osób uzdolnionych plastycznie. Przebadano studentów malarstwa wydziałów i uczelni artystycznych w Polsce (grupa badana) oraz studentów kierunków nieartystycznych o podobnej charakterystyce demograficznej (grupa porównawcza). Ostatecznie do analiz włączono 60 osób uzdolnionych plastycznie oraz 53 osoby z grupy porównawczej. Pomiaru psychometrycznego dokonano za pomocą następujących kwestionariuszy: Interpersonalne Skale Przymiotnikowe Jerry’ego Wigginsa IAS, Kwestionariusz Temperamentu i Charakteru Cloningera TCI. Kwestionariusz Kompetencji Społecznych Matczak (KKS), Skala do pomiaru poczucia Samotności de Jong Gierveld. Okazało się między innymi, że styl komunikowania się Powściągliwy-Introwertywny osiągał wyższe nasilenie w grupie osób uzdolnionych plastycznie. Wykazano również moderującą rolę uzdolnień plastycznych w predykcji stylu komunikowania się Pewny Siebie-Dominujący za pomocą samokierowania (zmiennej charakterologicznej). Ponadto, w grupie osób uzdolnionych plastycznie, unikanie szkody i wytrwałość (zmienne temperamentalne) oraz poczucie samotności przewidywały styl komunikowania się Powściągliwy- Introwertywny, natomiast unikanie szkody (zmienna temperamentalna), autotranscendencja (zmienna charakterologiczna) oraz kompetencje społeczne w zakresie ekspozycji społecznej przewidywały styl Niezdecydowany-Uległy. Implikacje niniejszych badań obejmują inspiracje do projektowania warsztatów psychoedukacyjnych dla osób uzdolnionych plastycznie i ich rodzin. The aim of the research described in this dissertation was the empirical verification of hypotheses regarding the subjective determinants of communication styles in people with plastic artistic talent. It was inter alia postulated that artistically gifted people differ from the general population in terms of selected communication styles and that the predictors of these styles (referring to temperament, character, social competence and a feeling of loneliness) are specific in the group of artistically gifted people. Polish students of art faculties (study group) and students of non-artistic faculties with similar demographic characteristics (comparison group) were surveyed. Finally, 60 people with plastic artistic talent and 53 people from the comparison group were included in the analysis. The psychometric measurement was carried out using the following questionnaires: Interpersonal Adjective Scales by Jerry Wiggins IAS, Temperament and Character Questionnaire by Cloninger TCI, Social Competences Questionnaire KKS by MatczakScale for measuring the sense of loneliness by de Jong Gierveld. It turned out, among other things, that the Aloof-Introverted communication style was more intense in the group of people with plastic artistic talent. The moderating role of plastic artistic talent in predicting the Assurent- Dominant communication style using self- directedness (characterological variable) was also demonstrated. Moreover, in the group of artistically gifted people, harm avoidance and persistence (temperamental variables) and a feeling of loneliness predicted the Aloof- Introverted communication style, while harm avoidance (temperamental variable), self transcendence (characterological variable) and social competences under social exposure condition predicted the Unassured-Submissive style. The implications of this research include inspiration for designing psychoeducational workshops for artistically gifted people and their families.