Roczniki Nauk Społecznych

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/4210
Roczniki Nauk Społecznych są czasopismem naukowym, wydawanym przez Towarzystwo Naukowe KUL we współpracy z Wydziałem Nauk Społecznych KUL od roku 1949. Roczniki mają charakter otwarty – na ich łamach publikują pracownicy naukowi z wielu różnych środowisk krajowych i zagranicznych. Publikacje reprezentują treść zagadnień w dziedzinie nauk społecznych, w trzech dyscyplinach: nauki o bezpieczeństwie, nauki o komunikacji społecznej i mediach, nauki socjologiczne. Czasopismo publikuje teksty w następujących kategoriach: artykuły, raporty z badań, recenzje, sprawozdania i polemiki.

Roczniki Nauk Społecznych są indeksowane m.in. w bazie ERIH +, Index Copernicus, CEEOL, CEJSH, MOST Wiedzy. Znajdują się także w wykazie czasopism MEiN z liczbą 70 punktów.
ICI Journals Master List, ICV 2021 = 100 (ICV 2020 = 90.38).
Redaktor Naczelny:
Wojciech Gizicki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska
Sekretarz redakcji:
Aneta Wójciszyn-Wasil, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska
Karolina Pięta, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska
Członkowie Redakcji
Jan Gałkowski, Uniwersytet Rzeszowski, Polska
Jan Kreft, Politechnika Gdańska, Polska
Ondrej Štefaňak, Uniwersytet Konstantyna Filozofa w Nitrze, Słowacja
Tomasz Peciakowski, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska
Krzysztof Wielecki, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Polska
Mariusz Zemło, Uniwersytet w Białymstoku, Polska

News

Redakcja Roczników Nauk Społecznych
Al. Racławickie 14
20-950 Lublin
Główna osoba do kontaktu
Aneta Wójciszyn-Wasil
rocznikins@kul.pl

Browse

Browsing Roczniki Nauk Społecznych by browse.metadata.rights "Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska"

Now showing 1 - 20 of 87
  • Item
    Addressing Russian Threat. Changes to Defence Policies of the Nordic States After 2014
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Śliwa, Zdzisław; Cieślak, Eugeniusz
    The substantial deterioration of the security environment after Russian aggression against Ukraine and the illegal annexation of Crimea in 2014 was a catalyst for significant changes in the Nordic states’ approach to security and defence. Common perceptions of the Russian threat focused defence policies of the Nordic states around rebuilding total defence capabilities, which would combine military and civilian efforts. Besides these efforts to reinforce national capacity to defend against an armed attack, the Nordic states increased regional security and defence cooperation, along with cooperation with NATO, the EU and the United States. The article explores the developments in defence policies of the Nordic states that were a result of changes in the security environment caused by Russian aggression against Ukraine and the illegal annexation of Crimea in 2014. It tries to discuss differences in national threat assessment, and then compare and contrast unique national approaches to defence policies that were adopted by the Nordic states. The conclusion conceptualizes unique features of the Nordic approach to defence stemming from the common threat to their security.
  • Item
    Ambiwalentne i problemowe relacje w sieciach krewnych: rekonesans
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Przybył, Iwona
    Artykuł prezentuje wyniki badań empirycznych na temat relacji ambiwalentnych i problemowych w sieciach krewnych kobiet i mężczyzn w trzech fazach życia: wczesnego dorosłego, dorosłego w średnim wieku i młodszego seniora, a także na temat tych ról rodzinnych, które są najbardziej narażone na doświadczanie ambiwalencji uczuć. Badania były prowadzone w 2021 roku na próbie 109 osób w wieku 20-69 lat, które umieszczały swoich żyjących krewnych w diagramach relacji bliskich emocjonalnie oraz problemowych. Relacje zostały wtórnie kategoryzowane jako wyłącznie bliskie, wyłącznie problemowe i ambiwalentne na podstawie pozycjonowania krewnych w diagramach. Uzyskane dane wskazują, że emocje w sieci krewnych różnią się w zależności od: stopnia pokrewieństwa, stopnia bliskości danej jednostki z krewnym/-ną oraz od fazy życia. Najbardziej narażone na ambiwalencję są diady: siostra–siostra, matka–córka, syn–ojciec, brat–brat, oraz relacja: syn–matka i siostra–brat. Ponadto, za problemowe uważane są relacje z ciociami i kuzynami. W ostatniej części opracowania podjęto próbę wskazania przyczyn „produkowania” ambiwalencji w tych węzłach sieci krewniaczej, wykorzystując m.in. teorię władzy-statusu Theodore D. Kempera.
  • Item
    American Commonalities and Roots of European Integration
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Reichardt, David
    This article looks deeply into the historical parallels between the American and European experiences of state integration, which have resulted in the United States of America and the European Union, respectively. It first defines the key international relations concept of state integration and compares American and European thought on the idea. It then turns to examine some of the highpoints in the history of integration in the American and European cases. Given the remarkable historical commonalties between the two processes, the article puts forward the idea of the American experience as a chief inspiration and source for European integration. It concludes by suggesting that without the historical example of the United States, as well as massive American post-war assistance to Europe, it is highly doubtful that European integration would have commenced when and as it did.
  • Item
    Armia najeźdźców vs armia obrońców. Wernakularne prezentacje sił zbrojnych Ukrainy i Rosji w polskich cybermemach
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Dojwa-Turczyńska, Katarzyna
    Agresja Rosji na Ukrainę w 2022 roku rezonuje na wielu płaszczyznach i w licznych wymiarach, szczególnie silnie absorbuje uwagę mieszkańców krajów sąsiadujących – w tym Polaków. Głównym celem artykułu było przedstawienie obrazów Rosji i Ukrainy kreślonych w polskim Internecie za pomocą internetowych memów obrazkowych. Ich rekonstrukcja pozwoliła na udzielenie odpowiedzi na pytanie, jak internauci w Polsce postrzegają obie strony konfliktu? W pracy zaprezentowano wyniki badań niereaktywnych, zrealizowanych za pomocą jakościowej analizy treści. Głównym problemem badawczym było pytanie o to, jak prezentowane są potencjały militarne Ukrainy i Rosji? Analiza 287 obiektów pozwoliła ex post na wyodrębnienie kilku obszarów. Odnosiły się one do: potencjału militarnego Rosji i Ukrainy, prezydentów państw jako zwierzchników sił zbrojnych, dowódców, wojsk i żołnierzy, sposobów prowadzenia walki oraz wsparcia cywilnego dla zaangażowania militarnego. Analiza pozyskanych obiektów pokazuje bipolarne prezentacje obu państw w cybermemach.
  • Item
    Bezpieczeństwo ekonomiczne Republiki Białoruś w dobie kryzysu polityczno-gospodarczego lat 2020-połowa 2021
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Kosowska, Katarzyna
    Trzecią dekadę XXI wieku Republika Białoruś rozpoczyna z licznymi problemami, do których przede wszystkim należy zaliczyć niestabilną sytuacją społeczno-polityczną, zerwanie dialogu z otoczeniem międzynarodowym oraz sankcje Zachodu. Wszystkie wymienione czynniki spowodowały wiele zawirowań w białoruskiej gospodarce. Niniejszy artykuł stanowi próbę zbadania bezpieczeństwa ekonomicznego Republiki Białoruś na tle wyczerpywania się dotychczasowego modelu gospodarki, redukcji rosyjskich subsydiów energetycznych, pandemii Covid-19 i kryzysu politycznego, będącego konsekwencją sfałszowanych wyborów prezydenckich w sierpniu 2020 roku. W charakterze materiałów źródłowych wykorzystane zostały dane pochodzące z białoruskiej bazy Bielstatu, Narodowego Banku Republiki Białoruskiej, Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, a także agencji ratingowych.
  • Item
    Bibliografia islamu
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Chodakiewicz, Marek Jan
  • Item
    Blaski i cienie życia rodzinnego w lockdownie. Przemiany wybranych funkcji rodziny
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Szaban, Dorota; Trzop, Beata
    Celem artykułu jest charakterystyka życia rodzinnego w czasie pandemii SARS-CoV-2 i wskazanie zmian tradycyjnie definiowanych funkcji, jakie rodzina pełni wobec swoich członków. Zostały postawione następujące pytania badawcze: Jak zmieniły się traktowane tradycyjnie, dominujące funkcje rodziny? Jakie komponenty szczególnie podkreślił czas pierwszych pandemicznych restrykcji w tym zakresie? Podstawę empiryczną stanowią narracje mieszkańców województwa lubuskiego, zebrane metodą autoetnograficzną w okresie pierwszych tygodni trwania lockdownu z powodu rozpowszechniania się koronawirusa. Zebrano łącznie 87 opowieści od badanych w trzech kategoriach społecznych: uczniów i studentów, osób aktywnych zawodowo i seniorów. Na podstawie badań można wysnuć następujące wnioski: chaos organizacyjny, złamanie dotychczasowej rutyny i schematów pozwoliły wyeksponować kilka cech charakteryzujących funkcje rodziny, ujęte zbiorczo przez Tomasza Szlendaka w 2015 roku. Analiza wypowiedzi badanych pozwoliła wskazać kierunki zmian aktywności rodzin na rzecz swoich członków w obszarze opiekuńczym, emocjonalnym, socjalizacyjnym, rekreacyjno-towarzyskim i kontrolnym. Osią wspólną tych zmian jest doświadczalny i namacalny brak dotychczasowej swobody wyboru oraz możliwości realizacji bezpośrednich kontaktów.
  • Item
    Budowa odporności na obecne i przyszłe zagrożenia o charakterze hybrydowym. Rekomendacje dla Polski
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Nowak, Tomasz
    Treści artykułu koncentrują się wokół problemu budowy odporności, która jest istotnym elementem bezpieczeństwa państwa. Stanowi fundament odstraszania i obrony, przez co pozwala na skuteczne przeciwstawienie się zagrożeniom. Celem artykułu była identyfikacja obecnych i przyszłych zagrożeń hybrydowych kreowanych przez Rosję i Białoruś, a także przedstawienie zaleceń i rekomendacji dla Polski w zakresie wzmacniania odporności na te zagrożenia. W świetle zmiany architektury bezpieczeństwa w sąsiedztwie Polski wynikającej z neoimperialnej polityki Rosji i będącej pod jej wpływem Białorusi, podjęta problematyka stanowi wartość dodaną. W procesie badawczym zastosowano ogólne metody poznania naukowego, które opierały się głównie na analizie i krytyce literatury, wnioskowaniu i własnej ocenie faktów.
  • Item
    Community Self-Help Centre as an Institution of Social Integration
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Rynkowska, Dorota
    Demographic ageing of the society has a direct impact on the number of dependent people who need assistance from specialized institutions. People in a difficult life situation who need support, e.g. daily or live-in/residential care due to their old age, illness or disability, can take advantage of the offer of institutions providing social assistance services. Among such institutions are community self-help centres (CSHC, in Polish ‘środowiskowy dom samopomocy’) governed by the Ministry of Social Policy and organized by units of local administration to provide care, nursing and assistance services. The aim of this paper is to present the operation, scope of assistance and the offer of the Community Self-help Centre in Kraśnik, and to show good practices in providing services to the elderly, dependent and disabled people based on the analysis of official documents (statutes, regulations, and an annual report prepared by this centre for 2020).
  • Item
    Cracow Students’ Opinions on Family and Marriage
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Szast, Mateusz
    This paper concerns family, in particular its essence, functioning and the basic assumptions of functioning in the opinion of contemporary young people. These issues are not sufficiently represented in research papers, but it is worth looking at them in a general manner, which is done here. The purpose of this essay is to present issues raised by Cracow youths concerning the contemporary family and its functioning. It is not easy to answer this question due to social, mental and economic changes affecting the shape and functioning of modern families. The research material used for this analysis comes from the surveys conducted in late May and early June 2020 among university students from Cracow.
  • Item
    Człowiek w świecie wartości. Wartości jako korelat zachowań zbiorowych, red. Andrzej Tarczyński
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Mariański, Janusz
  • Item
    Damon Centola, Change. How to make big things happen? [Zmiana. Jak sprawić, by wielkie rzeczy się wydarzyły?]
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Boroch, Robert
  • Item
    Economy, State, and Society as an Interpretative Triad of Attitudes Towards Protected Areas Among Its Residents. On the Example of Pieniny National Park in Poland
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Zdun, Magdalena; Zawilińska, Bernadetta; Musiał-Malago, Monika
    This article addresses the issue of the attitude of local people towards protected areas. The subject of the analysis is a special area—the Pieniny National Park in Poland, which is an interesting mosaic of natural and man-made ecosystems. These areas stand out in terms of their historical heritage. The aim of the article is not only to create a descriptive analysis of the issue, but also to present an innovative structure of the diagnosis, which serves to solve the problem of adjustment of the basic spheres of human activity to the areas of natural value. The article therefore consists of two interrelated parts. In the first one, a theoretical structure is presented, built on the basis of key interpretative areas for the discussed issue: economy, state and society. The second part is a report from the conducted research, which supplements the basic concept with attempts at original systematization of the obtained results.
  • Item
    Eksperyment medialny w kształceniu kompetencji dziennikarskich
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020) Wójciszyn-Wasil, Aneta
    Artykuł przedstawia koncepcję eksperymentu medialnego jako narzędzia wpierającego rozwój kompetencji dziennikarskich. Opiera się na założeniu, że praca we współczesnych mediach wymaga nie tylko podstawowych umiejętności warsztatowych, ale także twórczych rozwiązań w zakresie nowych form przekazu i organizacji treści. Formą kształcenia umiejętności kreatywnych jest eksperyment medialny polegający na realizacji nieschematycznego zadania dziennikarskiego. Artykuł zawiera opis tak zaaranżowanej sytuacji dydaktycznej, zakładane efekty oraz przykładowe realizacje. Prezentowana koncepcja stanowi wprowadzenie do dalszych badań aplikacyjnych.
  • Item
    Europejski uniwersalizm w dobie kryzysów
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Grosse, Tomasz Grzegorz
    Artykuł przedstawia dyskusję na temat europejskiego uniwersalizmu, którego najważniejszym celem jest upowszechnianie europejskich wartości i idei. W ujęciu historycznym uniwersalizmowi towarzyszyła tendencja do ekspansji gospodarczej i geopolitycznej mocarstw Europy Zachodniej. Renesans europejskiego uniwersalizmu nastąpił wraz z procesami integracji europejskiej. Szczególnym uwarunkowaniem dla odrodzenia tego uniwersalizmu była z jednej strony strategia intelektualistów lewicowych związana z odbudową wpływów politycznych w warunkach integracji europejskiej. Z drugiej strony kolejne kryzysy europejskie wywołały nastroje eurosceptyczne, co skłoniło elity proeuropejskie do mobilizacji społecznej na rzecz Unii Europejskiej. W artykule zostanie omówiona najnowsza odsłona europejskiego uniwersalizmu, który został skierowany głównie do wewnątrz UE w celu przeciwdziałania dezintegracji i ściślejszego oparcia projektu integracyjnego na wartościach europejskich.
  • Item
    Ewangelie Nowego Testamentu jako reportaże
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Wolny-Zmorzyński, Kazimierz
    Autor traktuje Ewangelie Nowego Testamentu jako reportaże. Nie uważa ich za dzieło literackie, ale za dzieło dokumentarne, w którym czytelnik znajduje prawdziwe szczegóły z życia Jezusa Chrystusa. Teksty te są wzorem do naśladowania dla reporterów zarówno pod względem mówienia o rzeczywistości, jak i naśladowania postawy reportera.
  • Item
    Examining the Public Acceptability of Transportation Policy Through the Lens of Positioning Theory. A Case of the City Council Debate in Kraków, Poland
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Bukowski, Michał
    This paper applies positioning analysis to the case study of the extraordinary city council meeting in Kraków devoted to assessing controversial transport policy instruments. Positions are entitlements to perform actions in an episode. The paper explores how actual positioning patterns of pro-policy and anti-policy camps calmed the conflict between them. It is claimed that conflicted parties shared three narratives (storylines) that secured political and public acceptance of the policy, albeit in a non-obvious way.
  • Item
    Filozoficzne i doktrynalne podstawy socjologicznej analizy osoby ludzkiej w pismach Leona Dyczewskiego
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Jabłoński, Arkadiusz
    W artykule ukazano wybrane podstawy filozoficzne i doktrynalne myśli Leona Dyczewskiego dotyczącej różnych aspektów społecznego życia człowieka. Odpowiedziano na pytanie problemowe odnoszące się do tego, czy istnieją spójne podstawy ideowe refleksji socjologicznej lubelskiego socjologa. Argumentowano na rzecz tezy, że Dyczewski, korzystając z dorobku światowej socjologii, zachował spójność ideową dzięki uwzględnianiu w swoich analizach kategorii osoby ludzkiej. Wykazano, że nie uniknął on jednak pewnych napięć między traktowaniem człowieka jako osoby o metafizycznych podstawach bytowych a socjologicznym wymiarem osoby widzianej w relacji do innych osób.
  • Item
    Historyczność i normatywność sfery publicznej Habermasa
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021) Hułas, Maciej
    Celem niniejszych studiów jest eksploracja historyczności i normatywności w koncepcji sfery publicznej J. Habermasa. Historyczność odnosi się do empirycznych okoliczności zaistnienia sfery publicznej; normatywność czyni z niej organizacyjno-regulującą zasadę nowoczesnego ustroju politycznego. W teorii Habermasa historyczność splata się z normatywnością, a połączenie to zawiera desygnaty zarówno: (1) empirycznych stanów rzeczy, jak i (2) emancypacyjnych aspiracji i moralnych powinności. Odpowiednio do swej funkcji mobilizowania dążeń zwykłych ludzi usiłujących uchronić się przed kolonizującym działaniem mocy autorytarnych (państwa absolutystycznego i świata systemów), sfera publiczna (Öffentlichkeit) jest synonimem moralnie uprawomocnionych roszczeń. Jej historyczność jest związana z na wpół instytucjonalnymi strukturami życia europejskiego mieszczaństwa; normatywność jest zakotwiczona w moralności uniwersalnej: wolnościach indywidualnych (Menschenrechte) i kolektywnym samostanowieniu (Volkssouveränität). Ponieważ obydwie dyspozycje znajdują modelowe odzwierciedlenie w etosie mieszczańskim, Habermas znajduje w nim repozytorium uniwersalnej zdroworozsądkowości, którą usiłuje aktualizować i aplikować jako remedium na inercję polityczną późnego kapitalizmu. W jego koncepcji sfera publiczna umocowana w moralności uniwersalnej zachowuje swój oryginalny sens normatywny w późnokapitalistycznym świecie systemowym i w państwie demokratycznym. Jako arena komunikacji obywatelskiej sfera publiczna jest nieodzownym instrumentem w procesie demokratycznego prawotwórstwa.
  • Item
    Jakość życia studentów w związku z wojną w Ukrainie w ich opiniach
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Daszykowska-Tobiasz, Jadwiga; Babicki, Zbigniew
    Celem artykułu jest przedstawienie opinii osób studiujących w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i Uniwersytecie Rzeszowskim o jakości ich życia w związku z wojną w Ukrainie. Bezpośrednie sąsiedztwo z krajem, w którym trwa wojna, wraz z szeregiem wielu złożonych czynników (między innymi sytuacją życiową, ochroną zdrowia i życia, stosunkiem do bieżących wydarzeń wojennych, itp.) może determinować opinie o jakości życia. Na podstawie wyników badań można wnioskować, że wojna w Ukrainie negatywnie rzutuje na niektóre obszary życia respondentów, szczególnie na bezpieczeństwo osobiste i sytuację ekonomiczną. Okazuje się jednak, że po 24 lutego 2022 roku ogólna satysfakcja z życia studentów nie uległa znaczącemu obniżeniu, prawdopodobnie w związku ze wsparciem otrzymywanym ze strony najbliższych osób.
Artykuły w czasopiśmie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-NC-ND 4.0)