Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/4340
„Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II” (skrót: ZNKUL) to kwartalnik istniejący od 1957 r., wydawany przez Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II – Wydawnictwo KUL. W 2020 r. „Zeszyty Naukowe KUL” zostały przypisane do dyscypliny wiodącej, jaką są: nauki socjologiczne. W czasopiśmie publikowane są teksty z zakresu socjologii wartości i szeroko rozumianej aksjologii społeczno-kulturowej. Oznacza to, że redakcja Kwartalnika akceptuje tylko takie artykuły, w których podejmowane są analizy wyników badań nad wartościami, np. z punktu widzenia ich funkcji, relacji zachodzących między kategoriami aksjologicznymi i interesami, zachowaniami czy działaniami społecznymi, m.in. w Europie Środkowej i Wschodniej. Perspektywa poszukiwań aksjologicznych jest z natury rozległa i zróżnicowana, dlatego redakcja ZNKUL jest otwarta na teksty interdyscyplinarne, ale głównie z zakresu nauk społecznych. Punktacja MEiN: 70 pkt. Bazy danych, w których czasopismo jest indeksowane: Google Scholar; Central European Journal of Social Siences and Humanities (CEJSH); Central and Eastern European Online Library (CEEOL); Baza czasopism humanistycznych (BazHum).

News

Kontakt:
Zeszyty Naukowe KUL
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
znkul@kul.pl
Główna osoba do kontaktu:
Krzysztof Motyka
+48 81 454 53 40

Browse

Browsing Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II by browse.metadata.rights "Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska"

Now showing 1 - 20 of 23
  • Item
    Celebryci w strukturze społecznej
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Domański, Henryk
    Artykuł dotyczy celebrytów jako kategorii społecznej w odniesieniu do Polski. Jest próbą odpowiedzi na pytanie, w jakim sensie celebryci są elementem hierarchii klasowej, czy można ich nazywać „klasą społeczną” i w jakim stopniu ich obecność oddziałuje na dystanse klasowe. Przedstawione poniżej argumenty przemawiają za słabym oddziaływaniem celebrytów na stratyfikację klasową, czego przejawami są wyjątkowo duża fluktuacja, brak zinstytucjonalizowanych zasad napływu i nieprzewidywalna wartość rynkowa. Celebryci cieszą się sporą popularnością, wykreowali nowe wzory zachowań, a wypowiadanie się ich na różne tematy skłania do naśladowania. Niemniej baza rekrutacyjna do tej kategorii społecznej jest bardzo szeroka, co utrudnia jej konsolidację i powoduje brak spójności wewnętrznej, sytuując ją poza strukturą klasową.
  • Item
    Christianisme et pédagogie. Les aspects méthodologiques choisis
    (2018) Magier, Piotr
    Le présent article a un caractère métathéorique, analytique ainsi que celui de rapport. Son objet est la relation entre le christianisme et la pédagogie. L’auteur analyse des problèmes méthodologiques choisis qui apparaissent à la suite de l’application des idées de la Révélation judéo-chrétienne dans la pédagogie. Les questions qui ont été soulevées concernent la possibilité (légitimité) de l’introduction des connaissances religieuses dans la structure des théories pédagogiques, leurs fonctions et leur portée. Le texte se compose de trois parties relatives au progrès historique des convictions au sujet des relations de la religion (christianisme) et de la science, aux principaux problèmes méthodologiques générés grâce à l’exploitation des connaissances religieuses sur le terrain de la science (dont les sciences humaines) ainsi qu’à la fonction de la Révélation judéo-chrétienne dans la pédagogie.
  • Item
    Doświadczenie religijne jako subiektywne przeżywanie sacrum w teoretycznych i empirycznych odsłonach
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Zaręba, Sławomir H.; Gawlak, Maciej
    W społeczeństwach nowoczesnych, w odróżnieniu od tradycyjnych, religijna interpretacja życia codziennego nie jest już tak oczywista i powszechna, jak to było kiedyś. Socjologowie religii zgodnie zdają się twierdzić, iż tożsamość duchowa jednostek i grup przestaje być budowana na gruncie wartości religijnych, a coraz częściej w oparciu o treści, które lansują nowoczesne media. To nowe technologie, świat cyfrowy przeobrażają społeczeństwa i zmieniają optykę postrzegania oraz ocenę zarówno rzeczywistości materialnej, jak i niematerialnej, by niekiedy wprost zakwestionować transcendentny Autorytet. W kontekście tychże zmian zasadne wydaje się dziś pytanie o istotę i miejsce doświadczenia religijnego w życiu jednostki i o jej stosunek do sacrum. Stąd też kluczowym przedmiotem niniejszego opracowania jest owa dymensja religijności – zaproponowana przed laty przez Glocka i Starka – która najbardziej wymyka się prostym, statystycznym analizom i opisom, a będąc silnie spersonalizowana, jednocześnie wskazuje na głębokie przeżycia wewnętrzne. Jednak mimo tego, iż doświadczenie religijne – pozostając jednym z najintensywniejszych doznań, a te, jak wiadomo, są trudne badawczo do uchwycenia – najczęściej lokuje się w obszarze eksploracji psychologii, to przecież posiada również uwarunkowania społeczne, stając się także przedmiotem zainteresowania socjologii. Potwierdzają to przywołane orientacje teoretyczne i empiryczne, które dodatkowo dowodzą złożoności oraz wielowymiarowości tegoż zjawiska.
  • Item
    Idee i wartości katolickiej nauki społecznej a państwo dobrobytu w Polsce
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Fel, Stanisław; Michaluk, Kamil
    Wyniki wielu badań potwierdzają, że religia jest jednym z ważnych czynników wpływających na wybór modelu państwa dobrobytu. W przypadku dość homogenicznej religijnie Polski duży wpływ powinny mieć idee i wartości katolickiej nauki społecznej. Chociaż po upadku komunizmu istniało społeczne oczekiwanie wprowadzenia rozwiązań wzorowanych na Republice Federalnej Niemiec, wybrano jednak odmienną drogę transformacji społeczno-gospodarczej, a w konsekwencji inny model zabezpieczeń społecznych. Celem artykułu jest ukazanie faktycznego oddziaływania idei i wartości zawartych w katolickiej nauce społecznej na kształtowanie się rozwiązań państwa dobrobytu w Polsce.
  • Item
    Nowy ład instytucjonalny w pomocy społecznej w ocenie pracowników socjalnych
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Gagacka, Maria
    Celem artykułu jest analiza czynników determinujących postrzeganie kierunku instytucjonalnych przemian sektora pomocy społecznej przez pracowników socjalnych. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają, że proces percepcji tak wielowymiarowego konstruktu, jak aprobata dla zmian w systemie pomocy społecznej został zdominowany przez perspektywę własnych możliwości rozwojowych i warunków osiągania sprawstwa i podmiotowości. Selektywność czynników percepcji zmian w systemie pomocy społecznej odzwierciedla orientację aksjologiczną, oczekiwania i doświadczenia pracowników socjalnych. W badaniach zidentyfikowano także dziewięć wymiarów postrzegania zmian w systemie pomocy społecznej, które wyjaśniają 61,84% całkowitej wariancji, oraz skonstruowano model pomiarowy. Dzięki niemu ustalono, że najwyżej ocenianym wymiarem zmian w systemie pomocy społecznej jest możliwość rozwoju osobistego, poczucie sprawstwa i podmiotowości. Wymiarami o nieco niższym poziomie są te odnoszące się do organizacyjnego uczenia się, nowych akcentów w zasadach pracy socjalnej, takich jak indywidualizacja, decentralizacja, nacisk na pracę środowiskową, solidaryzm i wspólnotowość. Uzyskane wyniki pokazują głębokie zakorzenienie pracowników socjalnych w wartościach, na których opiera się środowiskowa praca socjalna.
  • Item
    Od „homologacyjnej jednolitości” religii ku waloryzacji różnorodności jej wyrazu. Próba rekonstrukcji myśli papieża Franciszka
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Prüfer, Paweł
    W artykule przedstawiono zarysy nowego modelu przeżywania i doświadczania wiary, który wyłania się z refleksji papieża Franciszka. Można mówić o nowym spojrzeniu na wartości religijne i duchowe, przekraczającym sztywny, jednolity i sformalizowany model, usankcjonowany autorytatywnie. Większość refleksji papieża, które stały się głównym źródłem dla niniejszej analizy socjologicznej, zamieszczona została w watykańskim czasopiśmie „L’Osservatore Romano”. W pierwszej części tekstu podjęto próbę nakreślenia krytycznego stosunku do religijności formalnej, w drugiej przedstawiono pozytywny zarys wspomnianego nowego modelu religijności i duchowości.
  • Item
    Podmiotowość w opiece realizowana w placówkach katolickich
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Opiela, Maria Loyola
    Realizacja zasady podmiotowości w opiece ma swój specyficzny wymiar w działalności prowadzonej w placówkach katolickich. Określenie opieki mianem posługi miłości wskazuje na międzyosobowe relacje w jej spełnianiu i oparcie motywacji na przykazaniu miłości. Uwzględnienie tego odniesienia zobowiązuje do zachowania wszelkich standardów zarówno w sprawowaniu opieki z szacunkiem do godności każdej osoby, wysokiej jakości jej czynności jak i wymogów obowiązującego prawa. W procesie tym następuje pełny rozwój jego podmiotów w wymianie wartości i świadczeń na miarę indywidualnych potrzeb i możliwości.
  • Item
    Pomoc społeczna w starzejącym się społeczeństwie
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Ziębińska, Beata
    Celem artykułu jest ukazanie, że starzenie się społeczeństwa polskiego stanowi proces coraz bardziej intensywny, a grupa ludzi starszych – charakteryzująca się silną feminizacją, singularyzacją oraz narastającą subpopulacją osób najstarszych – wymaga większego wsparcia w ramach pomocy społecznej, m.in. ze względu na wzrost odsetka osób korzystających ze świadczeń z powodu niepełnosprawności i długotrwałej choroby. Prezentowane analizy powstały na bazie monografii i artykułów naukowych, dokumentów Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej oraz raportów i sprawozdań Głównego Urzędu Statystycznego zawierających dane liczbowe o pomocy społecznej, oraz obrazujących krajowe przemiany demograficzne. Ustalenia badawcze prowadzą do wniosku, że na realizację i formy udzielanego wsparcia wpływają propagowane w polityce społecznej paradygmaty wielosektorowości i deinstytucjonalizacji.
  • Item
    Praca socjalna i służby społeczne w Polsce. Jakich kompetencji potrzebujemy?
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Grewiński, Mirosław
    Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na problem kompetencji służb społecznych i rozwoju profesji społecznych odpowiadających wyzwaniom przyszłości. Zmiany społeczne i cywilizacyjne oraz rosnące aspiracje społeczeństwa wymagają nowych usług społecznych, a także nowych profesji społecznych. Kompetencje pracowników sektora usług społecznych muszą być dostosowane do współczesnych wyzwań demograficznych i społecznych. Prowadzone analizy wskazują, jakich kompetencji brakuje w dzisiejszym systemie pomocy społecznej oraz jakie trzeba rozwijać.
  • Item
    Praca socjalna w Polsce. Stare problemy i nowe wyzwania w czasach pandemii COVID-19, wojny na Ukrainie i zmian organizacyjnych w pomocy społecznej
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Krzyszkowski, Jerzy
    Artykuł zawiera analizę pracy socjalnej jako zawodu, którego znaczenie wzrasta w Polsce ze względu na wyzwania demograficzne (starzenie się społeczeństwa i problem opieki nad seniorami), zdrowotne (pandemia COVID-19), a także migracyjne (uchodźcy wojenni z Ukrainy). W szczególności obejmuje przedstawienie genezy i ewolucji pracy socjalnej jako zawodu pomocowego, zmian organizacyjnych w pomocy społecznej po 1989 roku, sytuacji pracowników socjalnych oraz skutków pandemii COVID-19 i kryzysu uchodźczego dla ich działalności pomocowej.
  • Item
  • Item
  • Item
    Reportażowe formy konkretyzacji literatury w radiu – transpozycje intermedialne
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Wójciszyn-Wasil, Aneta
    Reportaż radiowy jest dźwiękową formą relacjonowania rzeczywistości, literatura nie stanowi zatem bezpośredniego źródła dla jego twórców. Jednak w obrębie współczesnych produkcji radiowych znajdują się reportaże realizujące swoisty transfer literackich treści. W niniejszym artykule określono je jako reportażowe konkretyzacje literatury. Tego typu praktyki są audialnym aspektem charakterystycznych dla współczesnej kultury intermedialnych transpozycji. Artykuł omawia szczegółowe warunki przeniesienia literatury do formuły reportażu radiowego oraz prezentuje modelowe warianty realizacji dźwiękowych.
  • Item
    Rola rozumu i religii w przestrzeni publicznej - zagrożenia współczesnej agory
    (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016) Adamczyk, Tomasz
    Konflikt między relatywizmem i fundamentalizmem przez wielu socjologów uważany jest za jedno z najważniejszych zjawisk współczesności. Stanowi on zagrożenie dla pokojowego funkcjonowania przestrzeni publicznej. Autor prezentuje stanowiska współczesnych intelektualistów (J. Habermasa, P.L. Bergera, J. Ratzingera), którzy szukają nowych rozwiązań społecznego konsensusu. Artykuł ukazuje znaczenie rozumu i religii w kształtowaniu fundamentu aksjologicznego istotnego dla współczesnej agory.
  • Item
    Specyfika pracy socjalnej w dobie pandemii. Badania jakościowe wśród pracowników pomocy społecznej
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Zaborowska, Agnieszka; Szyszka, Małgorzata
    Artykuł prezentuje wyniki badania jakościowego realizowanego w Instytucie Nauk Socjologicznych KUL dotyczącego doświadczeń w pracy pracowników systemu pomocy społecznej w czasie pandemii COVID-19. Przeprowadzono je od września do listopada 2021 roku wśród pracowników socjalnych i asystentów rodziny z województwa lubelskiego, posługując się techniką indywidualnych wywiadów pogłębionych. Przedstawione opinie na temat zmian w warunkach pracy, a także konsekwencji pandemii w kontaktach z klientami uzupełniają dotychczasowy stan wiedzy o instytucjach pomocy społecznej i jej pracownikach funkcjonujących w okresie pandemii COVID-19.
  • Item
    Społeczna i poznawcza tożsamość socjologii medycyny w ujęciu Eliota Freidsona
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Piątkowski, Włodzimierz; Zalewska-Blechar, Patrycja
    Eliot Freidson jest uważany za pioniera i współtwórcę klasycznej socjologii medycyny. Jego prekursorskie badania prowadzone w latach sześćdziesiątych XX wieku pozwoliły stworzyć unikalną koncepcję opisującą i interpretującą codzienne, powtarzające się zachowania związane ze zdrowiem i chorobą, rozgrywające się na poziomie rodziny, środowiska lokalnego, miejsca pracy etc. Inicjatorami i realizatorami tych zachowań są zwykli ludzie (laicy), którzy kontaktują i konsultują się w sprawach zdrowotnych ze swoimi najbliższymi (rodzina, sąsiedzi, znajomi, koledzy z pracy). Ta sieć zachowań, interakcji, tworzy obszar określany przez Freidsona „laickimi ofertami pomocy w chorobie”. Celem artykułu jest opis i interpretacja koncepcji Freidsona i sposobów ich adaptacji w polskiej socjologii medycyny. Wybrane przykłady badań socjomedycznych inspirowane poglądami Freidsona ukazują niemalejącą atrakcyjność omawianego modelu interpretacji obszaru życia społecznego wyznaczonego pojęciami: zdrowie – choroba – medycyna.
  • Item
    Supremacja kozła ofiarnego w pracy socjalnej. Interpretacja roli ofiary w świetle antropologii René Girarda
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Adamczyk, Tomasz
    Artykuł przedstawia zjawisko supremacji kozła ofiarnego w świetle antropologii René Girarda. Francuski uczony opisywał mechanizmy radzenia sobie z kryzysami i mechanizmy kanalizujące przemoc w społeczeństwach pierwotnych. Jego koncepcja pozwala – w pewnym zakresie – na zrozumienie współczesnych zachowań jednostokowych i społecznych obejmujących działania przemocowe oraz proces kreowania kozłów ofiarnych. Część teoretyczną prowadzonych analiz dopełniają wnioski wypływające z doświadczeń praktyków, m.in. pracowników socjalnych, psychologów i terapeutów. Na ich podstawie opisano i zdefiniowano zjawisko supremacji kozłów ofiarnych, czyli odgrywania specyficznych ról związanych z czerpaniem korzyści materialnych i pozamaterialnych z sytuacji bycia ofiarą.
  • Item
    The idea of protection in the pedagogical concept of Edmund Bojanowski
    (Wydawnictwo KUL, 2017) Łuczyński, Andrzej
    The project of pre-school education presented in the article, together with the principle of child protection, is an expression of creative thinking and exploration of Edmund Bojanowski. Its innovative approach to the “protection” of the child, allows the youngest full development of their personal potential. What distinguishes Edmund Bojanowski from among other outstanding defenders of the rights of the child is the decisive concern for his temporal and supernatural welfare expressed in the fullest in his realization of the idea of protection. In his writings, he pointed out that a well-meaning idea of protection is the foundation of the work of upbringing and human development.
  • Item
    Usługi społeczne w polityce senioralnej. Rola, stan, wyzwania
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Trafiałek, Elżbieta
    Głównym wyznacznikiem efektywnej polityki senioralnej – obecnie i w przyszłości – są ogólnodostępne, zróżnicowane usługi społeczne. Ich znaczenie zyskuje szczególną rangę w warunkach takich tendencji demograficznych, jak starość demograficzna, wzrost liczebności populacji 80+ i depopulacja. Ważnym zjawiskiem jest również nowy styl życia rodzin oraz popularność gospodarstw jednoosobowych. Coraz dłuższemu życiu często towarzyszy niepełnosprawność, wielochorobowość, samotność – kojarzone głównie z domami opieki społecznej, szpitalami i hospicjami. Z dobrych praktyk wynika, że zróżnicowane zakresowo dostępne usługi w środowisku lokalnym dają seniorom większe gwarancje pomyślnego starzenia się i bezpieczeństwa społecznego. Dlatego traktowanie ich w kategoriach niezbędnych rozwiązań systemowych stanowi obecnie ważkie wyzwanie wobec polityki publicznej, instytucji pomocy społecznej i pracy socjalnej.
  • Item
    Wartość natury kreowana na nagrodzonych fotografiach World Press Photo w II dekadzie XXI wieku. Analiza socjologiczna
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Błażej, Mariola
    W artykule przyjęto, że na sposób postrzegania i konceptualizacji świata przez ludzi w dużym stopniu wpływa kultura, społeczeństwo oraz procesy socjalizacji. W tym kontekście pochylono się nad zagadnieniem „rzeczywistości życia codziennego”, które jest szczególnie poruszane w ramach socjologii wiedzy oraz socjologii fenomenologicznej Petera Bergera i Thomasa Luckmanna. Celem pracy jest ukazanie, w jaki sposób autorzy fotografii nagrodzonych na konkursie World Press Photo w drugiej dekadzie XXI wieku w kategorii „Natura” kreują wartość świata przyrody jako dobra zagrożonego. Drugi cel dotyczy przedstawienia potencjału analizy komunikatów wizualnych z perspektywy socjologii jakościowej. Realizacja wyznaczonych celów jest zgodna z założeniami teoretycznych podstaw socjologii fenomenologicznej i dokonywana będzie w ramach metodologii wypracowanej w socjologii wizualnej. Podejmowany problem wynika z przekonania, że w dzisiejszej wizualnej kulturze komunikacji przekazywanie informacji za pomocą obrazów nie jest pozbawione wartościowania. W pracy znajduje się 10 zdjęć nagrodzonych 1. miejscem na prestiżowym konkursie World Press Photo w kategorii „Natura” w drugiej dekadzie XXI wieku. W analizie fotografii skupiono się na tym, co dane zdjęcie przedstawia, zestawiając to z opisem, jaki nadał zdjęciu jego autor. Analizując zdjęcia w kategorii „Natura”, dostrzeżono, że wraz z końcem XX wieku narracja przekazu nagrodzonych zdjęć przesuwa się w stronę stwierdzenia, że natura jest dobrem zagrożonym przez człowieka. W odniesieniu do społecznego świata wartości można wnioskować, że opisy zdjęć nadane przez ich autorów kreują negatywny obraz człowieka w kontrze do dobrego i bezbronnego świata natury.
Od numeru 3 za 2018 r. teksty w czasopiśmie dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-NC-ND 4.0). Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.