Rozprawy doktorskie (WT)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/315

Browse

Browsing Rozprawy doktorskie (WT) by browse.metadata.rights "Attribution 4.0 International"

Now showing 1 - 11 of 11
  • Item
    Biblical Scholarship of Franciscus Titelmans
    (2023-09-25) Mantyk, Tomasz Karol
    The dissertation is devoted to the biblical works of Franciscus Titelmans, a 16th-century Franciscan theologian from Leuven. Older historiography viewed him as a conservative scholastic, opposed to humanism. However, an analysis of his biblical commentaries shows that the reality was much more complex. The first chapter shows that pre-modem exegesis was based on two pillars: the balance between the literal and spiritual senses and the ecclesial dimension of exegesis. This exegetical consensus persisted throughout the Middle Ages but was challenged during the Renaissance. The second chapter presents the life and works of Titelmans. He received a mixture of scholastic and humanistic education and himself was in many respects a humanist. The third chapter examines how he explained the literal sense of Scriptures. The next chapter focuses on the mystical sense of the Bible in Titelmans' exegesis. The last, fifth chapter evaluates his polemics with Erasmus and other humanists. It shows that he was not per se an opponent of the humanistic methodology. Rather, he feared what he saw as the secularisation of God's Word. Titelmans was scandalized by the humanistic concept of treating the Holy Scripture as if it were merely a text that opened its hidden treasures to an experienced philologist. We argue that the debates of the early sixteenth century, in which Titelmans took an active part, mark the beginning of changes in the understanding of the Bible that continue to pose difficulties for biblical theologians to this day. Rozprawa poświęcona jest twórczości biblijnej Franciszka Titelmansa, XVI-wiecznego teologa franciszkańskiego z Leuven. Starsza historiografia postrzegała go jako konserwatywnego scholastyka, przeciwnego humanizmowi. Analiza jego komentarzy biblijnych pokazuje jednak, że rzeczywistość była znacznie bardziej złożona. W pierwszym rozdziale ukazano, że przednowoczesna egzegeza opierała się na dwóch filarach: równowadze między dosłownym i duchowym znaczeniem oraz eklezjalnym wymiarze egzegezy. Ten egzegetyczny konsensus utrzymywał się przez całe średniowiecze, ale został zakwestionowany w dobie renesansu. Rozdział drugi przedstawia życie i twórczość Titelmansa. Otrzymał mieszankę edukacji scholastycznej i humanistycznej i pod wieloma względami sam był humanistą. W trzecim rozdziale przeanalizowano, w jaki sposób wyjaśniał dosłowny sens Pisma Świętego. Kolejny rozdział koncentruje się na mistycznym sensie Biblii w egzegezie Titelmansa. Ostatni, piąty rozdział ocenia jego polemikę z Erazmem i innymi humanistami. Ukazuje, że nie był on per se przeciwnikiem metodologii humanistycznej. Raczej, obawiał się tego, co postrzegał jako sekularyzację Słowa Bożego. Titelmans był zgorszony humanistyczną koncepcją traktowania Pisma Świętego tak, jak gdyby było ono jedynie tekstem, który otwiera swe ukryte skarby wobec wytrawnego filologa. Twierdzimy, że debaty z początku XVI wieku, w których Titelmans brał czynny udział, wyznaczają początek przemian w rozumieniu Biblii, które do dziś stanowią trudność dla teologów biblijnych.
  • Item
    Człowiek i liturgia. Relacja pomiędzy antropologią i teologią liturgii w dziełach Josepha Ratzingera/Benedykta XVI
    (2024-10-17) Grzywocz, Łukasz
    Celem pracy było zbadanie relacji zachodzących pomiędzy człowiekiem i liturgią, a także antropologią i teologią liturgii. W dysertacji wskazano na najważniejsze obszary ludzkiej egzystencji, które pozostają w relacji z kultem. Są nimi wiara, etos i modlitwa. Spojrzenie na liturgię pozwala odnaleźć w niej podstawowe prawdy o człowieku z zakresu tak jego pochodzenia, jak i przeznaczenia. Praca ukazuje konieczność uwzględnienia protologii, chrystologii, eklezjologii, sakramentologii i eschatologii w badaniach antropologicznych. Łącznikiem pomiędzy nimi a antropologią jest właśnie teologia liturgii. Struktura pracy jest odzwierciedleniem struktury czwar­tego tomu "Opera Omnia" - "Wprowadzenie do chrześcijaństwa". Poszczególne rozdziały dotyczą wiary, życia, działania i modli­twy. Rozpatrując liturgię jako zakorzenioną w podstawowym akcie wiary, dysertacja próbuje określić jej miejsce w całości ludzkiej egzystencji. Nazywając i opisując odnalezione w teolo­gii liturgii Ratzingera prawdy antropologiczne i różne aspekty człowieczeństwa, próbuje ona pokazać, jak kult chrześcijański daje możliwość realizacji tożsamości człowieka w omawianym zakresie. W końcu, rozważając dwa wymiary ludzkiej egzysten­cji, jakimi są modlitwa i ludzkie działanie, pokazano ich wza­jemne powiązanie, tworzące chrześcijańską triadę kult - prawo - etos. The aim of the work was to examine relations between man and the liturgy, as well as the anthropology and the liturgical theology. The dissertation indicates the most important areas of human existence that are related to the worship. They are faith, ethos and prayer. Looking at the liturgy allows us to find basic truths about man in terms of both his origin and destiny. The work indicated the need to take into account protology, Christology, ecclesiology, sacramentology and eschatology in anthropological research. The link between them and anthropology is the liturgical theology. The structure of the work reflects the structure of the fourth volume of Opera Omnia — Introduction to Christianity. Each chapter concerns faith, life as well as the action and prayer. Considering liturgy as rooted in the basic act of faith, the dissertation tries to determine its place in the totality of human existence. Naming and describing what was found in Ratzinger's liturgical theology, anthropological truths and various aspects of humanity, it tries to show how Christian worship provides the opportunity to realize human identity in the discussed area. Finally, by considering the two dimensions of human existence, which are prayer and human action, their interconnection was shown by creating the Christian triad of worship - law - ethos.
  • Item
    Dialogiczny wymiar wiary w przepowiadaniu Tadeusza Kondrusiewicza, arcybiskupa diecezji mińsko-mohylewskiej. Studium homiletyczne
    (2023-06-30) Prakapiuk, Yury
    Problematyka pracy dotyczy poznania wizji chrześcijańskiej wiary, rozumianej jako dialog człowieka z Bogiem, przedstawianej przez arcybiskupa Tadeusza Kondrusiewicza. Celem pracy jest ukazanie sposobu, w jaki Arcypasterz prezentuje dialogiczny wymiar chrześcijańskiej wiary w swoim przepowiadaniu. Powyższe zadania, określone w problematyce i celu pracy, zostały zrealizowane i przedstawione w trzech rozdziałach pracy. W pierwszym rozdziale została ukazana wizja Kondrusiewicza, dotycząca dynamiki zrodzenia i rozwoju wiary jako daru Boga. W drugim rozdziale przedstawiono sposób, w jaki Metropolita prezentuje wiarę rozumianą jako odpowiedź człowieka na Boże wezwanie. W trzecim rozdziale zawarte są przykłady poszczególnych świętych, którzy trwając w wierze, zdecydowali się odpowiedzieć Bogu na jego wezwanie. Praca ma charakter analityczno-syntetyczny z zastosowaniem metody porównawczej. Podstawowe materiały źródłowe pracy stanowią pasterskie przemówienia Tadeusza Kondrusiewicza wygłoszone w latach 2007-2021 oraz pasterskie przemówienia znajdujące się we własnym archiwum Metropolity. Wyniki badania udowodniły, że dialogiczny wymiar chrześcijańskiej wiary jest ważnym aspektem nauczania Tadeusza Kondrusiewicza, weryfikującym ludzką egzystencję oraz otwierającym człowieka na wartości duchowe. The subject matter of this dissertation is aimed to discover the convictions of Archbishop Tadeush Kondrusewich, concerning faith accepted as a dialogue between man and God. This dissertation aims to point out the way the Archbishop presents the dialogical dimension of Christian faith in his preaching. Guided by the goal of fully disclose the mentioned above topics of the dissertation, the author in three sections has provided an answer to the more specific questions concerning the dialogical character of faith. The first section presented Kondrusiewich's beliefs concerning the dynamics of the origin and development of faith as a gift of God. In the second section, the author presented the way in which the Metropolitan presents faith, understood as man's response to God. The third section presents examples of the lives of saints who by their faith and fulfillment of their vocation exemplary responded to God's announcement. The dissertation has analytic-synthetic nature, using comparative methodology. The key materials of the dissertation are the pastoral messages of Tadeush Kondrusiewich of the period from 2007 to 2021 and the pastoral messages from the Metropolitan personal archives. The obtained results of the analysis confirmed that the dialogical character of the Christian faith, which verifies the human existence and opens him to spiritual values, is an important aspect of Tadeush Kondrusiewich's pastoral preaching.
  • Item
    Duszpasterstwo emigracji polskiej w Wielkiej Brytanii w latach 1989-2019. Studium teologicznopastoralne
    (2023-09-26) Kwiatkowski, Dariusz
    Rozprawa ukazuje rzeczywistość i praktykę duszpasterstwa emigracji polskiej w Wielkiej Brytanii w latach 1989-2019, od transformacji ustrojowej i gospodarczej w Polsce, gdy ponad 2,5 mln emigrantów przybyło na Wyspy Brytyjskie, po brexit. Przedstawia zjawisko migracji w świetle Biblii oraz nauczania patrystycznego, omawia troskę o migrantów we współczesnym nauczaniu Kościoła, dokumentach soborowych i posoborowych oraz instrukcjach pastoralnych. Zarysowuje podstawy teologiczne duszpasterstwa "ludzi w drodze" i wskazania do prowadzenia duszpasterstwa zwyczajnego i nadzwyczajnego. Ukazuje historyczne, społeczne i eklezjalne uwarunkowania duszpasterstwa polonijnego w Wielkiej Brytanii oraz kontekst współpracy z Kościołem katolickim i Kościołami narodowymi Anglii i Szkocji, nakreśla współczesne struktury tegoż duszpasterstwa. Rozprawa prezentuje formy pracy pastoralnej w ramach duszpasterstwa zwyczajnego oparte na funkcjach Kościoła: nauczania, uświęcania i posługi pasterskiej, szczegółowo omawia edukację religijną dzieci i młodzieży, katechezę dla dorosłych prowadzoną w parafiach, celebrację liturgii sakramentów i działalność charytatywno-społeczną. Przedstawia duszpasterstwo nadzwyczajne, jak: działalność patriotyczną, pielgrzymkową i formacyjną, oświatową i edukacyjną, a zwłaszcza formację świeckich. działalność stowarzyszeń, formację narzeczonych i par małżeńskich, troskę o migrantów i uchodźców. Rozprawa ukazuje główne rysy i cechy duszpasterstwa polonijnego w Wielkiej Brytanii będącego wyrazem działalności zbawczej Kościoła dla polskiej emigracji. The dissertation presents the reality and practice of the pastoral care of Pulish emigration in the United Kingdom in the years 1989-2019, from the political and economic transformation in Poland, when more than 2.5 million emigrants arrived in the British Isles, to Brexit. It presents the phenomenon of migration in the light ot the Bible and patristic teaching and discusses the concern for migrants in contemporary Catholic Church teaching, conciliar and post-conciliar documents and pastoral instructions. Outlines the theological basis for the pastoral care of'people on the move' and indications for ordinary and extraordinary pustoral care. It shows the historical, social and ecclesial conditions of the Polish pastoral ministry in Great Britain and the context of cooperation with die Catholic Church and the National Churches of England and Scotland, outlines the contemoprary structures of this pastoral ministry. The dissertation presents the forms of pastoral work within ordinary pastoral ministry based on the functions of the Church: teaching, sanctification and pastoral ministry, discusses in detail the religious education of children and young people, catechesis for adults conducted in parishes, celebration of the liturgy of the sacraments and charitable and social activities. It presents extraordinary pastoral activities such as: patriotic, pilgrimage, formation and educational activities, especially the ormation of the laity, the activities of associations, the formation of married couples, care for migrants and refugees. The dissertation shows the main features and characteristics of the Polish pastoral minitsry in Great Britain being an expression of the Church's salvific activity for the Polish emigration.
  • Item
    Formacja eucharystyczna młodzieży do czynnego udziału we Mszy św. w świetle wypowiedzi licealistów klas maturalnych w Chrzanowie
    (2024-10-14) Tylka, Tadeusz
    Rozprawa doktorska została napisana w oparciu o badania ankietowe przeprowadzone wśród maturzystów w Chrzanowie. Ankiety zawierały 89 pytań. W dwóch szkołach autor zebrał 361 ankiet. Niniejsza rozprawa wpisuje się w szerszy projekt, który zapoczątkował na KUL-u prof. Jerzy Kopeć. W rozdziale pierwszym została omówiona metoda pracy; ogólna prezentacja technik badawczych, opis, w jaki sposób zbierano badania oraz ich przebieg. Kolejne części dysertacji to analizy i ustalenia bardziej szczegółowe. W rozdziale drugim jest poddany ocenie stosunek młodzieży do obowiązku uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. Rozdział trzeci ukazuje świadomość badanych dotyczącą wiedzy o Mszy św. oraz świadomego w niej uczestnictwa. W rozdziale czwartym poddane są analizie formy aktywizujące udział młodych w Eucharystii. Rozdział piąty poświęcono analizie postaw wewnętrznego udziału we Mszy św. ze zwróceniem uwagi na postawę nawrócenia i poczucia braterstwa z innymi, ale też roli liturgii słowa oraz wnioskom o charakterze pastoralnym i katechetycznym. Trzeba zauważyć, że ankietowana młodzież zauważa potrzebę udziału w Eucharystii. Uczestnictwo we Mszy św. nie jest przez młodych bagatelizowane i wiąże się z pewnym poczuciem „sacrum”. Aczkolwiek dosyć często inne tzw. atrakcje dzisiejszego pluralistycznego społeczeństwa sprawiają, że Eucharystia "przegrywa" z nimi i młodzi podążają za tym co łatwiejsze. Potrzeba dużo duszpasterskiej troski, aby młodzi ludzie dojrzewali do tego, że liturgia Kościoła, jest wydarzeniem. w którym następuje interwencja samego Boga w ludzką egzystencję. The doctoral dissertation was written based on the surveys conducted among high school graduates in Chrzanów. The surveyes contained 89 questions. The author collected 361 surveys in two schools. This dissertation is a part of a broader project initiated at the Catholic University of Lublin by Prof Jerzy Kopec .The first chapter discusses the method of work; a genaral presentation of the research techniques, a decription of how the research was collected, and its course. The subsequent parts of the dissertation are more detailed analyses and findings. The second chapter assesses the att itude of young people towards the obligation to attend Sunday Mass. The third chapter shows the awareness of the repondents regarding knowledge about the Holy Mass and conscious participation in it. The fourth chapter analyses forms activating young people to participate in the Eucharist. The fifth chapter is devoted to the analysis of attitudes of internal participation in the Mass, with attention paid to the attitude of conversion and a sense of brotherhood with others, but also the role of the liturgy of the word, and conclusions of a pastoral and catechetical nature. It should be noted that the surveyed youth notice the need to participate in the Eucharist. Participation in the Holy Mass is not trivialized by the young and it is associated with a certain sense of “sacredness”. However, quite often other so-called “attractions” of today's pluralistic society mean that the Eucharist “loses” to them and the young pursue what is easier. A lot of pastoral care is needed for young people to mature to the fact that the liturgy of the Church is an event in which God himself intervenes in human existence.
  • Item
    Historiozbawczy wymiar nawrócenia w polskim przepowiadaniu posoborowym. Studium homiletyczne na przykładzie wybranych homilii radiowych okresu Wielkiego Postu cyklu C
    (2023-06-30) Szczepanik, Tomasz
    Problemem badawczym rozprawy, która nosi tytuł: "Historiozbawczy wymiar nawrócenia w polskim przepowiadaniu posoborowym. Studium homiletyczne na przykładzie wybranych homilii radiowych okresu Wielkiego Postu cyklu C" jest droga nawrócenia człowieka, które dokonuje się zawsze pod wpływem łaski Bożej we współpracy z Duchem świętym. Materiałem źródłowym są teksty święte niedzielnych celebracji eucharystycznych okresu Wielkiego Postu cyklu C. Dla zrealizowania celu rozprawy została wybrana struktura pracy, która składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy z nich nosi tytuł "Itinerarium moralno-pokutne w Lekcjonarzu okresu Wielkiego Postu cyklu C", gdzie przedmiotem badań są czytania lekcjonarza mszalnego na pięć niedziel okresu wielkiego postu cyklu C. Rozdział drugi nosi tytuł: "Historiozbawczy wymiar nawrócenia jako treść homilii wielkopostnych", gdzie została przedstawiona aktualizacja kerygmatu tekstów świętych. Ostatni trzeci rozdział nosi tytuł "Przepowiadanie nawrócenia w wybranych homiliach radiowych analiza i postulaty odnowy". W rozdziale tym zostały przebadane wygłoszone homilie radiowe pod kątem zgodności z kerygmatem tekstów świętych oraz ich liturgiczną i antropologiczną aktualizacją. Na tej podstawie zostały przedstawione postulaty homilijnego przepowiadania okresu Wielkiego Postu cyklu C. The research problem of the dissertation, which is titled: "The historiosal dimension of conversion in Polish post-conciliar preaching. Homiletical study on the example of selected radio homilies of the Lenten period of cycle C" is the path of human conversion, which is always carried out under the influence of God's grace in cooperation with the Holy Spirit. The source material is the sacred texts of the Sunday Eu­charistic celebrations of the Lenten period of cycle C. To realize the purpose of the dissertation, the struc­ture of the work was chosen, which consists of three chapters. The first of them is entitled: Moral and Pe­ nitential itinierarium in the Lenten Lectionary of cycle C, where the subject of the study is the readings of the Mass lectionary for the five Sundays of the Lenten period of cycle C. The second chapter is titled: The historiosal dimension of conversion as the con­tent of Lenten homilies, where the actualization of the kerygma of the sacred texts is presented. The fi­nal, third chapter is titled: Preaching conversion in selected radio homilies analysis and postulates for renewal. In this chapter, the delivered radio homilies were examined from the point of view of their conformity to the kerygma of the sacred texts and their liturgical and anthropological actualization. On this basis, the postulates of homily preaching for the Len­ten period of the C cycle were presented.
  • Item
    Komunikacja wiary w procesie spersonalizowanej edukacji. Studium katechetyczne
    (2024-09-26) Kominek, Zbigniew
    Dysertacja stanowi kompleksowe spojrzenie na fascynującą metamorfozę komunikacji interpersonalnej, ze szczególnym naciskiem na fenomen wiary. Pierwszy rozdział rozpoczyna się od historycznego kontekstu, prezentuje etapy zmieniającej się komunikacji międzyludzkiej - od prostych form mówienia, aż po rozwój pisemności. Dalej poświęcony jest rewolucjom komunikacyjnym. Rozdział drugi skupia się na biblijno-teologicznych podstawach komunikacji wiary. Przez pryzmat objawienia jako procesu komunikacji, przyglądamy się nadawcom, odbiorcom, przekazowi i interpretacji. Rozdział trzeci koncentruje się na personalizmie jako systemowo-filozoficznym podejściu do komunikacji, zwracając uwagę na znaczenie holistycznego spojrzenia na rozwój człowieka. W czwartym rozdziale pracy przenosimy się w obszar personalizacji komunikacji edukacyjnej, jako procesu transformującego. Analizujemy tutaj różne metody, takie jak coaching, tutoring, mentoring. Piąty rozdział koncentruje się na synergii modeli komunikacji transformującej w spersonalizowanej edukacji. Przez badania ankietowe i studia przypadków analizuje efektywności personalizacji w nauczaniu wartości duchowych. Praca stanowi wielowymiarową analizę ewolucji komunikacji interpersonalnej, skoncentrowaną na komunikacji wiary; jest próbą odpowiedzi na pytanie, jak personalizacja edukacji może wpływać na zrozumienie i przeżywanie wartości religijnych. The dissertation offers a comprehensive examination of the intriguing evolution of interpersonal communication, with a particular emphasis on the phenomenon of faith. The first chapter begins with a historical context, presenting the stages of evolving interpersonal communication, from simple forms of speaking Ito the development of literacy. It further delves jnto communication revolutions. The second Chapter focuses on the biblical-theological foundations of faith communication. Through the lens of revelation as a communication process, we examine the senders, receivers, messages, and interpretations. The third chapter concentrates on personalism as a systemic-philosophical approach to communication, highlighting the importance of a holistic view of jhuman development. In the fourth chapter, the dissertation explores the personalization of educational communication as a transformative process. Various methods such as coaching, tutoring, and mentoring are analyzed. The fifth chapter focuses on the synergy of transformative communication models in personalized education. Through surveys and case studies, the effectiveness of personalization in teaching spiritual values is analyzed. The dissertation constitutes a multidimensional analysis of the evolution of interpersonal communication; it attempts to answer how the personalization of education can influence the experience of values.
  • Item
    Moria jako miejsce ofiary Izaaka (Akeda) i Świątyni Jerozolimskiej w świetle źródeł biblijnych i rabinicznych. Analiza literacka, historyczna, archeologiczna i teologiczna (Rdz 22,1-19; 2 Km 3,1)
    (2023-09-27) Kubisiak, Przemysław
    Kraj Moria utożsamiany jest w literaturze biblijnej z miejscem, w którym Abraham miał złożyć ofiarę ze swojego syna Izaaka (Akeda) (Rdz 22,1-19) oraz ze Wzgórzem Świątynnym w Jerozolimie (2 Km 3,1). Pierwszy rozdział dysertacji został poświęcony analizie literackiej Rdz 22,1-19. W pierwszej kolejności skupiono się na krytyce tekstu i wyodrębnieniu różnic w edycjach krytycznych. Następnie omówiono genezę, kontekst oraz gatunek literacki perykopy. Na koniec strukturę oraz interpretację treści. Drugi rozdział dotyczy analizy terminu Akeda. Poza analizą wariantów terminologicznych skupiono się na omówieniu tradycji związanej z poświęcaniem ludzi Bogu w ofiarach. Jeśli chodzi o Stary Testament, to wśród omówionych tekstów znalazły się: Mdr 10,5; Syr 44,19-21; Neh 9,7-8; Jdt 8,25-27 oraz 1 Mach 2,52. Nowy Testament wspomina o Akedzie w Mk 1,11; J 3,16; Rz 8,32; Jk 2,21-23 i Hbr 11,17-19. Trzeci rozdział przedłożonej dysertacji omawia termin Moria. Bardzo ważnym elementem jest analiza występowania terminu Moria w literaturze biblijnej i międzytestamentalnej. W ramach tej literatury zbadano przede wszystkim wybrane fragmenty Rdz 22,1-19 oraz 2 Krn 3,1 oraz jej odpowiedniki w LXX. Skupiono się również na innych tekstach obejmujących literaturę międzytestamentalną. Ostatnim bardzo obszernym zagadnieniem jest analiza Morii w źródłach rabinicznych. The land of Moriah is identified in biblical literature with the place where Abraham was to sacrifice his son Isaac (Akedah) (Genesis 22:1-19) and with the Temple Mount in Jerusalem (2 Chronicles 3:1). The first chapter of the dissertation was devoted to the literary analysis of Genesis 22:1-19. In the first place, the focus was on textual criticism and identifying differences in critical editions. Then, the genesis, context and literary genre of the pericope are discussed. Finally, the structure and interpretation of the content. The second chapter deals with the analysis of the term Akedah. In addition to the analysis of terminological variants, the focus was on discussing the tradition of sacrificing people to God in sacrifices. As far as the Old Testament is concerned, the texts discussed include: Wisdom 10:5; Sirach 44:19-21; Nehemiah 9:7-8; Jdt8:25- 27 and 1 Mach 2:52. The New Testament mentions Akedah in Mark 1:11; John 3:16; Romans 8:32; James 2:21-23 andHeb 11:17-19. The third chapter of the submitted dissertation discusses the term Moriah. A very important element is the analysis of the occurrence of the term Moriah in biblical and intertestamental literature. As part of this literature, selected fragments of Gen 22:1-19 and 2 Chronicles 3:1 and its equivalents in the LXX were examined. It also focused on other texts involving intertestamental literature. The last very extensive issue is the analysis of Moriah in rabbinical sources.
  • Item
    Realizacja powołania do świętości w życiu błogosławionej Marii Euthymii Üffing (1914-1955)
    (2024-10-17) Kubiak, Rafał
    Niniejsza praca doktorska analizuje życie siostry Marii Euthymii Üffing, postaci, której cnoty inspirują wielu współczesnych lekarzy i pielęgniarki. Aby zrozumieć jej znaczenie, ważne jest uwzględnienie historycznego kontekstu Kościoła katolickiego w Niemczech. Kościół ten zmagał się z licznymi wyzwaniami, w tym podziałami wynikającymi z reformacji, Kulturkampf Otto von Bismarcka oraz prześladowaniami w czasach nazizmu. Pomimo tych trudności siostra Euthymia i jej zgromadzenie, Siostry św. Klemensa, pozostały oddane służbie chorym, w tym jeńcom wojennym i robotnikom przymusowym, w czasie rządów nazistowskich. Jej życie stanowi przykład świętości osiąganej poprzez służbę innym, uosabiając miłość i współczucie w ekstremalnych warunkach. Jej oddanie podkreśla etyczny i moralny wymiar opieki zdrowotnej, a jej dziedzictwo stanowi cenną lekcję dla przyszłych pokoleń opiekunów. Siostra Euthymia, poprzez swoje działania, ukazała potężny wpływ dobroci i wiary w przezwyciężaniu cierpienia i niesprawiedliwości. This dissertation examines the life of Sister Maria Euthymia Üffing, a figure whose virtues inspire many doctors and nurses today. To understand per significance, it is important to consider the listorical context of the Catholic Church in Germany. The Church faced numerous challenges, including divisions from the Reformation, Otto von Bismarck’s Kulturkampf, and persecution under Nazi rule. Despite these adversities, Sister Euthymia and her congregation, the Sisters of St. Clemens, remained dedicated to serving the sick, including prisoners of war and forced laborers, during the Mazi regime. Her life exemplifies the sanctity achieved through service to others, embodying love and compassion in extreme conditions. Her dedication highlights the ethical and moral dimensions of healthcare, with her legacy offering valuable lessons for future generations of caregivers. Through her actions, Sister Euthymia demonstrated the profound impact of kindness and faith in overcoming suffering and injustice.
  • Item
    The Problem of the Human Person’ Subjectivity in the Anthropological Thought of Karol Wojtyła
    (2024-04-10) Lesomar, Antonius Alex
    This dissertation presents a critical overview of a crucial problem in Karol Wojtyła’s anthropological thought, namely the problem of the human person’s subjectivity. The main objective of research on this problem is to achieve an adequate understanding of Wojtyła’s conception of subjectivity, which will eventually arrive at an adequate understanding of human being. To achieve this goal, there are three main issues that need to be investigated, dissected and presented in this dissertation, including: the manifestation of the subjectivity in the human experience, the principle or cause of human person’s subjectivity, and the significance of Wojtyła’s conception of subjectivity. The achievement of Wojtyła’s conception of subjectivity, through research and review of these main issues mentioned above, is supported and elaborated with the use of metaphysical explanation and phenomenological description method, and equipped with text analysis and historicity method. The metaphysical explanation method addresses the facts given in experience by finding the causes that justify the existence of these facts and their essential contents. These facts are actions of the human person given in experience. This method guarantees the discovery and explanation of the reasons for the facts of human actions. In the context of explaining the problem of subjectivity, it is about something that cannot be reduced, which is nothing but the principle of the subjectivity of the human person. The phenomenological method allows an interpretation and description of the lived experience of the subjectivity of the human person, namely the lived experience of a conscious personal subject and its manifestations in its activities. Meanwhile, through the method of text analysis, Wojtyła’s conception of subjectivity can be discovered, dissected and then reconstructed in this dissertation. And by using the historicity method, the main concepts of subjectivity in the history of philosophy can be extracted and presented in this dissertation. The results of the research presented in this dissertation affirm that Wojtyła understands subjectivity at the level of metaphysics and phenomenology. At the level of metaphysics, man, as a person, is suppositum or the subject of his existence and activities. Here, he appears as an objective autonomous being. At the level of phenomenology, the human person experiences himself as such and therefore he is the subject in the strictly experiential sense. He also experiences his actions as acts of which he himself is the agent. Thanks to consciousness and especially its reflexive function, man appears as a subjective autonomous being who has experience of himself as a subject, which makes his being fully subjective. At this experiential realm, subjectivity is manifested in the moments of reflection, decision and action. In these moments a person is given in experience as a “self” or “I.” In particular, through action, a person fully reveals himself as a subject and agent. The description of the manifestation of human subjectivity leads to the apprehension of a correct understanding of the principle of human subjectivity, namely the person. Regarding this principle and the adequate understanding of man as a person, Wojtyła adhere to the objective Aristotelian-Thomistic view about man. He accept Aristotle’s notion that human being is a rational animal. The Polish philosopher also follow Boethius’ definition of person, persona est individua substantia rationalis naturae, and made it the basis of his theory of the human person. He also adopt St. Thomas Aquinas’ claim that the person is an incommunicabilis subsistentia. However, these objective views are not enough in explaining the uniqueness and richness of the man as a person. Therefore, Wojtyła enriches and expands the objective view of Aristotelian-Thomistic traditions by asserting the lived experience or the subjective experience of man. The Polish thinker asserts that the man-person as suppositum uniquely reveals himself in the performing actions, and realizes and experiences himself as a subject and agent. And through the actions the person can be captured and understood as the subject. As such, the action is a proper dynamism belonging only to the human person, simultaneously is the proper place of the knowledge of the person. In turn, through the analysis of subjectivity leads us to the discovery and understanding of the man as a person with all of his wealth and complexity. It is this personalism that Wojtyła develops based on the metaphysical method supplemented by phenomenology, and his openness in contact with philosophical trends, science and especially theology. Besides that, Wojtyła’s personalist conception of subjectivity also displays significant consequences for anthropology, ethics, social life and culture. All of these exhibit the specificity of Wojtyła’s conception of subjectivity in his anthropological thought, which I present in this dissertation. Niniejsza rozprawa przedstawia krytyczne spojrzenie na kluczowy problem antropologicznej myśli Karola Wojtyły, jakim jest problem podmiotowości osoby ludzkiej. Głównym celem badań nad tym problemem jest doprowadzenie do adekwatnego zrozumienia Wojtyłowskiej koncepcji podmiotowości, co ostatecznie doprowadzi do adekwatnego zrozumienia istoty ludzkiej. Aby osiągnąć ten cel, w rozprawie należy zbadać, przeanalizować i przedstawić trzy główne zagadnienia, w tym: przejawy podmiotowości w doświadczeniu człowieka, zasady względnie przyczyny podmiotowości osoby ludzkiej oraz znaczenie Wojtyłowskiej koncepcji podmiotowości. Osiągnięcie Wojtyłowskiej koncepcji podmiotowości, poprzez badanie i przegląd wyżej wymienionych głównych zagadnień, jest wspierane i rozwijane metodą wyjaśniania metafizycznego i opisu fenomenologicznego oraz oparte na analizie tekstu i metodzie historyzmu. Metafizyczna metoda wyjaśniania odnosi się do faktów danych w doświadczeniu i polega na poszukiwaniu przyczyn, które uzasadniają istnienie tych faktów i ich istotną treść. Te fakty to działania osoby ludzkiej dane w doświadczeniu. Metoda ta gwarantuje zatem odkrycie i wyjaśnienie przyczyn faktów ludzkich działań. W kontekście wyjaśnienia problemu podmiotowości chodzi o coś, czego nie można zredukować, co jest niczym innym jak zasadą podmiotowości osoby ludzkiej. Metoda fenomenologiczna pozwala na interpretację i opis przeżywanego doświadczenia podmiotowości osoby ludzkiej, czyli przeżywanego doświadczenia świadomego podmiotu osobowego i jego przejawów we właściwych mu działaniach. Metoda analizy tekstu wykorzystywana jest do odkrycia, analizy, a następnie zrekonstruowania Wojtyły rozumienia podmiotowości osoby ludzkiej, podczas gdy metoda historyzmu ma na celu wydobycie i przedstawienie ujęcia Wojtyły na tle głównych koncepcji podmiotowości w historii filozofii. Przedstawione w rozprawie wyniki badań potwierdzają, że Wojtyła pojmuje podmiotowość na poziomie metafizyki i fenomenologii. Na poziomie metafizyki człowiek jako osoba stanowi suppositum, czyli podmiot swojego istnienia i działania, skutkiem czego jawi się jako obiektywna i autonomiczna istota. Na poziomie fenomenologii osoba ludzka doświadcza siebie jako takiej, a zatem jest podmiotem w sensie stricte empirycznym. Doświadcza także swoich czynów jako aktów, których sam jest sprawcą. Dzięki świadomości, a zwłaszcza jej funkcji refleksyjnej, człowiek doświadcza włanej bytowej autonomii, co czyni jego bycie w pełni podmiotowym. W tej sferze doświadczenia podmiotowość przejawia się w aktach refleksji, decyzji i działania. W tych momentach osoba jest dana w doświadczeniu jako „ja”. W szczególności poprzez działanie osoba w pełni objawia się jako podmiot i sprawca. Opis przejawów podmiotowości człowieka prowadzi do uchwycenia właściwego rozumienia zasady podmiotowości człowieka, jaką jest osoba. Odnosząc się do tej zasady i adekwatnego rozumienia człowieka jako osoby, Wojtyła uwzględnia obiektywne arystotelesowsko-tomistyczne stanowisko na temat człowieka. Akceptuje pogląd Arystotelesa, odwołujący się do kluczowej roli rozumności, jak też podąża za Boecjuszową definicją osoby persona est individua substantia rationalis naturae, z której uczynił podstawę swojej teorii osoby ludzkiej. Przyjmuje również twierdzenie św. Tomasza z Akwinu, że osoba jest incommunicabilis subsistentia. Te obiektywne poglądy nie wystarczają jednak do wyjaśnienia wyjątkowości i bogactwa człowieka jako osoby. Dlatego Wojtyła wzbogaca i poszerza obiektywne spojrzenie na ludzką osobę w tradycji arystotelesowsko-tomistycznej, poddając analizie przeżyte, czyli subiektywne doświadczenie człowieka. Polski myśliciel twierdzi, że człowiek-osoba jako suppositum w sposób niepowtarzalny objawia się w sprawianiu czynu, w którym realizuje i doświadcza siebie jako podmiotu i sprawcy. Jedynie poprzez analizę czynu osoba może zostać uchwycona i zrozumiana jako podmiot. Jako taki, czyn jest właściwym dynamizmem należącym tylko do osoby ludzkiej, jednocześnie będąc właściwym miejscem poznania osoby. Z tego względu analiza podmiotowości prowadzi do odkrycia i zrozumienia człowieka jako osoby z całym jej bogactwem i złożonością. Tego rodzaju personalizm Wojtyła rozwija w oparciu o metodę metafizyczną uzupełnioną fenomenologią i otwartość na inne nurty filozoficzne, naukę, a zwłaszcza teologię. Poza tym personalistyczna koncepcja podmiotowości Wojtyły ma również istotne konsekwencje dla antropologii, etyki, życia społecznego i kultury. Wszystko to ukazuje specyfikę koncepcji podmiotowości Wojtyły w jego myśli antropologicznej, którą przedstawiam w tej rozprawie.
  • Item
    Wychowanie seksualne dzieci i młodzieży w świetle nauczania Kościoła po Soborze Watykańskim II
    (2023-09-28) Płaziński, Artur
    W pracy został podjęty temat wychowania seksualnego w nauczaniu Kościoła. Praca składa się z pięciu rozdziałów, każdy z nich kończy się podsumowaniem i ogólnymi wnioskami. Rozdział pierwszy przedstawia biblijną koncepcję ludzkiej płciowości i seksualności, jako fundament nauczania Kościoła. Na początku przedstawiony został fundament Objawienia, a następnie omówiono nauczanie Kościoła na przestrzeni wieków. Rozdział drugi kontynuuje tematykę poprzednich wieków, skupiając się na nauczaniu Kościoła w XX i XXI wieku. Rozdziały trzeci i czwarty koncentrują się na współczesnych trendach w wychowaniu seksualnym i edukacji seksualnej. Część ta zawiera próbę usystematyzowania pojęć związanych z wychowaniem seksualnym oraz przedstawienie różnych środowisk, w których odbywa się wychowanie seksualne. Rozdział piąty prezentuje perspektywy katolickiego wychowania seksualnego we współczesności. Ukazuje kontrast między katolicką moralnością a nowoczesnymi perspektywami, a także przedstawia różnice między katolickim wychowaniem seksualnym a nurtem laicko-permisywnym. W zakończeniu pracy znajdują się szczegółowe wnioski i postulaty pastoralne wynikające z przeprowadzonej analizy. Autor przedstawia perspektywy rozwoju katolickiego wychowania seksualnego w teologii pastoralnej i katechetyce, a także zauważa braki w tej dziedzinie działalności Kościoła. The topic of sexual education in the teaching of the Church has been addressed in this dissertation. The dissertation consists of five chapters, each of which concludes with a summary and general conclusion. Chapter one presents the biblical conception of human sexuality as the foundation o f the Church's teaching. The foundation of Revelation is presented at the beginning, followed by a discussion of the Church's teaching throughout the centuries. Chapter two continues the theme of previous centuries, focusing on the Church's teaching in the 20th and 21st centuries. Chapters three and four focus on contemporary trends in sexual education and sexual education itself. This section attempts to systematize concepts related to sexual education and presents various environments in which sexual education takes place. Chapter five presents the perspectives of Catholic sexual education in the present day. It highlights the contrast between Catholic morality and modem perspectives, as well as the differences between Catholic sexual education and the secular-permissive trend. The conclusion of the dissertation contains detailed conclusions and pastoral proposals resulting from the analysis conducted. The author presents perspectives for the development of Catholic sexual education in pastoral theology and catechesis, while also noting the deficiencies in this area of the Church's activities.