Czasopisma naukowe KUL / Scientific journals of the Catholic University of Lublin

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/7046

Browse

Browsing Czasopisma naukowe KUL / Scientific journals of the Catholic University of Lublin by browse.metadata.rights "Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International"

Now showing 1 - 20 of 256
  • Item
    Act on Prevention and Control of Infections and Infect-ious Diseases in People and Covid Disease—19
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020) Chochowski, Krzysztof
    Wybuch epidemii choroby COVID-19 w Chinach, a następnie rozprzestrzenienie się jej praktycznie na cały świat, w tym i Polskę, obnażył nieprzygotowanie wielu państw na to negatywne zjawisko. Braki i niedostatki zaobserwować można było właściwie w każdej sferze funkcjonowania państwa, co dotyczyło także naszego kraju. Deficyty odnotowano również w zakresie obowiązujących regulacji prawnych, które uległy pewnej petryfikacji i niedostatecznie uwzględniały możliwość wystąpienia nowej choroby zakaźnej w postaci chociażby COVID-19. Niniejszy tekst prezentuje refleksję do ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w kontekście choroby COVID-19. Celem podjętych rozważań było przedstawienie najnowszych zmian w wyżej wymienionej ustawie i ocena ich zasadności. The outbreak of the COVID-19 epidemic in China, and its subsequent spread throughout the world, including Poland, revealed that many countries are not prepared for such negative occurrence. Deficiencies and shortcomings could be observed in practically every sphere of the stateʼs functioning, which also applied to our country. Deficits were also observed in the scope of the applicable legal regulations, which underwent a certain petrification and did not sufficiently take into account the possibility of a new infectious disease, such as COVID-19. This text presents considerations on the Act of 5 December 2008 on the prevention and combating of infections and infectious human diseases in the context of COVID-19. The purpose of those deliberations was to present the latest changes to the above-mentioned act and to assess their validity.
  • Item
    Aksjologiczne problemy związane z najnowszą literaturą polską. Casus prozy Jakuba Żulczyka
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Kulczycka, Dorota
    Autorka artykułu stawia śmiałą tezę, że współczesna literatura polska w wielu przypadkach (a na pewno w przypadku omawianej tu prozy i scenariuszy pisanych przez Jakuba Żulczyka) nie diagnozuje jedynie sytuacji obyczajowej, ale również stwarza pewne wzorce zachowania. Używając pojęcia „przemocy symbolicznej” (ukonstytuowanego przez Pierre’a-Félixa Bourdieu), twierdzi, że takie pisarstwo generuje również patologiczne i szkodliwe społecznie zachowania. Szczególnie niebezpiecznym moralnie zjawiskiem jest narastająca w literaturze wulgaryzacja języka. Jest to w istocie błędne koło: społeczeństwo podpowiada pewne wulgarne środki wyrazu; pisarz, nagminnie je stosując, daje przyzwolenie by właśnie tak, a nie inaczej wysławiać się i postępować. Uczenie się niewłaściwych zachowań zachodzi dzięki procesom, które psychologia nazywa torowaniem (ang. priming), modelowaniem i budowaniem skryptów (ang. scripts). Opisywane w artykule zjawiska, chociaż dotyczą przede wszystkim prozy polskiej, mają charakter uniwersalny. Zainteresowanie czytelnika z zagranicy mogą wzbudzić zwłaszcza psychologiczne konsekwencje odbioru literatury popularnej przejawiającej wymienione przez autorkę tendencje. The author of the article proposes the thesis that contemporary Polish literature, in many instances that include the prose and screenplays of Jakub Żulczyk, does not merely diagnose a particular moral condition of Polish society, but also generates it. Pierre F. Bourdieu’s term „symbolic violence” aptly describes this process, which involves the creation of negative or pathological behaviours. What is particularly dangerous is an increasing vulgarization of literary language, which proceeds according to the principle of the vicious circle: the author is initially inspired by the language of the street, which he subsequently enriches with new vulgar expressions. Those are, in turn, incorporated in the language. The impact of this kind of literature on the readers appears to be consistent with processes recognized by psychology such as priming, modelling, and developing scripts. Although the article makes references to Jakub Żulczyk›s prose, the phenomena it describes are not restricted to Polish literature, but universal. What might interest foreign readers are the psychological consequences of reading popular novels which exhibit the features and tendencies on which the article focuses.
  • Item
    Aktywność fizyczna i zdrowie polskiej młodzieży jako wartości
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Dudkowski-Sadowska, Anna
    W ostatnich latach odnotowuje się spadek wskaźników aktywności fizycznej wśród polskiej młodzieży, co może negatywnie przekładać się na stan zdrowia: jedynie 15,6% uczniów w wieku 11–18 lat spełniało kryteria Światowej Organizacji Zdrowia, podejmując codzienne ćwiczenia przez minimum 60 minut łącznie. Celem opracowania jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy młodzież ceni zdrowie i aktywności fizyczną jako istotne wartości, czy też przytoczone dane jednoznacznie świadczą o ich niskiej pozycji w hierarchii wartości osób młodych. Podstawę dla rozważań stanowi przegląd wyników badań, przede wszystkim z zakresu psychologii i socjologii, wskazujący na niesystematyczność analiz dotyczących znaczenia zdrowia i aktywności fizycznej dla młodzieży, na wysoką, lecz nie najwyższą, pozycję zdrowia oraz sporadyczne ujmowanie aktywności fizycznej jako wartości. In recent years, there has been a decline in physical activity rates among Polish youth, which may have a negative impact on health: only 15.6% of students aged 11–18 met the criteria of the World Health Organization, taking daily exercises for at least 60 minutes in total. The aim of the study is to try to answer the question whether young people perceive health and physical activity as important values, or whether the quoted data clearly prove their low position in the young people’s axiologies. The basis for considerations is a review of research results, primarily in the field of psychology and sociology, indicating the unsystematic analysis of the importance of health and physical activity for young people; the high, but not the highest, position of health and the occasional recognition of physical activity as a value.
  • Item
    Analysis of Potential Educational Areas of Pokémon Go! Game Use Based on Mini FGI Method
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Butkiewicz, Magdalena; Kot, Mateusz
    This article attempts to determine the educational nature of “Pokémon Go!” game based on user interactions with virtual space and real-life elements. For this purpose, interviews with players in mini focus groups (mini FGI) were the chosen method. Respondents were asked about their interaction with actual objects that are reflected in the game, how they search for information about the locations themselves, and about the educational content in the game space. The players were also asked for their ideas on how to enhance the educational potential of the game, as such opinion of real-life players was deemed notable. Based on the results obtained, firstly, areas of potential educational value that still need to be improved were identified and, secondly, recommendations were formulated how to enhance the educational opportunities arising from the game. W niniejszym tekście skupiono się na próbie określenia edukacyjnego charakteru aplikacji „Pokemon Go!” na podstawie interakcji użytkowników z elementami przestrzeni wirtualnej i rzeczywistej. W tym celu zdecydowano się na przeprowadzenie wywiadów z graczami w minigrupach fokusowych (mini FGI). Zapytano ich o interakcję z rzeczywistymi obiektami odzwierciedlonymi w grze, samodzielne poszukiwanie informacji o odwiedzanych lokalizacjach oraz tworzenie treści edukacyjnych w przestrzeni gry. Graczy zapytano także o ich pomysły na zwiększenie możliwości edukacyjnych „Pokemon Go!”, ponieważ uznano, że warto wykazać opinię użytkowników praktycznie wykorzystujących grę. Na podstawie pozyskanych wyników – po pierwsze – wskazano obszary mogące posiadać potencjał edukacyjny, ale wymagające poprawy, a po drugie – sformułowano propozycje mające na celu zwiększenie możliwości edukacyjnych gry.
  • Item
    Anomia COVID-19. Próba identyfikacji zjawiska
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Zdun, Magdalena
    Zjawisko anomii należy wiązać z okresami przejścia, zwłaszcza ze zmianami o charakterze gwałtownym. Szczególnym rodzajem tego typu zmian są następstwa klęsk czy kataklizmów, w tym epidemii. Szerząca się choroba wystawia na próbę nie tylko system zabezpieczeń materialnych, lecz także skutkuje aksjonormatywną przebudową społeczeństwa. Ostatecznie też prowokuje pytanie o możliwość wypracowania właściwej dla tej sytuacji „nadrzędności aksjologicznej”. Scenerią urzeczywistnienia się współczesnej anomii jest pandemia COVID-19. Pełna diagnoza tego fenomenu wymaga dłuższego dystansu czasowego. Analizy ex ante powinny koncentrować się na skonstruowaniu odpowiedniego narzędzia diagnozy. Taki też jest cel niniejszego artkułu. Anomie is associated with transitional periods, and in particular with rapid change processes. The aftermath of a disaster or a calamity, including epidemics, can serve as one example of such changes. The spread of the disease not only puts to test financial security, but also brings about the axionormative redevelopment of the society. And eventually it also raises questions about the feasibility of axiological orders and axiological superiority in such situations. The contemporary context where anomie is emergent is the COVID pandemic. A full evaluation of this phenomenon requires a longterm approach. Ex ante analyses should focus on developing accurate evaluation tools, which is the research objective of this article.
  • Item
    Architektura socmodernistyczna w Lublinie. Projekt nowego śródmieścia Lublina – studium przypadku
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024) Błotnicka-Mazur, Elżbieta
    Celem artykułu jest przedstawienie przemian koncepcji zabudowy tzw. nowego centrum Lublina w okresie 1967–1975. Jego ramy czasowe wyznaczają dwa wydarzenia: konkurs architektoniczny z 1967 r. oraz projekt Centrum Handlowo-Usługowego z 1975 r. Zainicjowany przez władze miejskie w 1967 r. konkurs nie był dotąd prezentowany w literaturze przedmiotu. Jego wyniki stanowią przykład koncepcji architektury socmodernistycznej, która miała znaleźć się w bezpośrednim sąsiedztwie historycznej zabudowy obszaru ograniczonego ulicami: Krakowskie Przedmieście, Kołłątaja, Hempla, Okopowa i Chopina. W efekcie konkursu wyłoniono zwycięski projekt, który jednak nie został zrealizowany. Nieco późniejszy projekt na nowe centrum z 1975 r. również pozostał w sferze niezrealizowanych zamierzeń. W omawianym kwartale, pod koniec lat 60. XX wieku wybudowano zaledwie jeden wieżowiec, przy ul. Karłowicza 4, niepowiązany z wyżej wymienionymi pracami konkursowymi. Planowana aktualnie gruntowna modernizacja tego biurowca, skłania do badawczej refleksji nie tylko nad odważnie zakrojonymi, niewykorzystanymi projektami sprzed około półwiecza, ale także nad aktualną kondycją wówczas realizowanych obiektów, ich statusem i rolą we współczesnej, choć zabytkowej tkance miasta. This article aims to present the evolution of the development concept of the so-called Lublin’s new centre for 1967–1975. Its timeframe is marked by two events: the 1967 architectural competition and the 1975 proposal of a shopping and service centre. Launched by the municipal authorities in 1967, the competition has not been discussed in the literature of the subject yet. Its results exemplify a concept of socialist-modernist architecture, which was intended for the immediate vicinity of the historic buildings in the area bounded by Krakowskie Przedmieście, Kołłątaja, Hempla, Okopowa and Chopina streets. The winning design was not executed. A slightly later proposal for a new centre (1975) also remained a paper design. In the area in question, only one high-rise building was erected in the late 1960s, at 4 Karłowicza Street, unrelated to the competition submissions mentioned above. The thorough modernisation of this office building, which is being planned, prompts a research reflection not only on the bold, unused projects of about half a century ago, but also on the current condition of the buildings built at that time, their status and role in the contemporary, albeit historic, fabric of the city.
  • Item
  • Item
    Authoritarianism as a “Wicked Problem” in Contemporary International Relations
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Ficek, Ryszard
    Niniejszy artykuł ma na celu zaprezentowanie koncepcji autorytaryzmu, który – przedstawiony w kategoriach „niegodziwego problemu” współczesnego świata – wydaje się być poważnym wyzwaniem dla współczesnych stosunków międzynarodowych, zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym. Autor artykułu definiuje pojęcie autorytaryzmu jako formę ustroju politycznego, w którym władza i zasoby materiałowo-ludzkie państwa zostały scentralizowane, zawłaszczone i oddane do dyspozycji jednostki bądź elitarnej grupy „trzymającej władzę”. W ten sposób zostały ograniczone na płaszczyźnie politycznej i gospodarczej możliwości integracyjne państwa autorytarnego z globalnym systemem stosunków międzynarodowych, a istotne instytucje administracyjne państwa zostały zmanipulowane, zafałszowane i zawłaszczone. Zastosowana metoda badawcza pozwala na reinterpretację omawianych zagadnień w złożonej – choć specyficznej – formie systemowej, charakterystycznej nie tylko dla krajów i regionów niestabilnych czy politycznie upadłych, ale także państw politycznie stabilnych i gospodarczo rozwiniętych. Przeprowadzana analiza pozwala ponadto na przedstawienie i reinterpretację problemu współczesnych reżimów autorytarnych w kategoriach, które nie tylko definiują, ale często legitymizują jedne z najbardziej despotycznych, autokratycznych i hegemonistycznych systemów politycznych czasów współczesnych. This study aims to explore the concept of authoritarianism, which – presented in terms of the “wicked problem” of the contemporary world – seems to be a severe challenge to present-day International Relations (IR), both theoretically and practically. The author of the article defines the concept of au-thoritarianism as a form of the political system in which the power and material resources of the state have been centralised, appropriated, and put at the disposal of either an individual or an elitist group “in power.” In this way, the possibilities of integrating the authoritarian state – both politically and economically – with the global system of international relations are limited, and the vital administrative institutions of the state have been manipulated and appropriated. The applied research method allows for interpreting the discussed issues in a complex – albeit specific – systemic form, characteristic not only for politically fragile or declining countries and regions but also for politically stable and economically developed ones. The author’s analysis allows for the presentation and reinterpretation of the issue of contemporary authoritarian regimes concerning international relations in terms that not only define but often legitimise some of the most despotic, autocratic, and hegemonistic forms of the political systems in modern times.
  • Item
    Bezpieczeństwo jako dobro wspólne
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Czuryk, Małgorzata
    Jednym z ważniejszych pojęć o odcieniu aksjologicznym, którymi posługuje się prawodawca jest pojęcie dobra wspólnego. Aksjologia ta nie pozbawia jednak treści normatywnej dobra wspólnego jako wartości konstytucyjnej. Chociaż nie jest ono pozbawione treści normatywnej, to jednak istnieją pewne trudności jej dekodowania, co wynika z dużego stopnia uogólnienia tego pojęcia. W ramach dobra wspólnego można wyróżnić bezpieczeństwo, które jest wartością społeczną oraz publiczną, a nie wyłącznie indywidualną. Zapewnienie bezpieczeństwa jako cel działania państwa i jego organów można zatem postrzegać poprzez pryzmat dobra wspólnego. One of the most important concepts of the axiological character used by the legislator is the concept of the common good. This axiology, however, does not deprive the common good of being a constitutional value for its normative content. Despite the fact it is not deprived of normative content, there are some difficulties in decoding it, which result from a large scope of generalization of the concept. Within the concept of the common good, we can distinguish security, which is of a social and public value, not just an individual one. Ensuring security presented as the mutual goal of the state and its authorities can therefore be seen through the lens of common good.
  • Item
    Bezpieczeństwo jako wartość prawnie chroniona
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Karpiuk, Mirosław
    Jedną z podstawowych wartości prawnie chronionych jest bezpieczeństwo. Ze względu na jego charakter prawodawca zabezpiecza je nie tylko w drodze przepisów ustawowych, ale też w Konstytucji RP, w związku z czym uzyskało ono wymiar ustrojowy. W aspekcie personalnym chronione jest bezpieczeństwo obywateli, instytucjonalnym – bezpieczeństwo państwa, materialnym – bezpieczeństwo publiczne, ekologiczne, ekonomiczne, społeczne itp. Z punktu widzenia bezpieczeństwa i jego znaczenia dla społeczeństwa i państwa, dopuszcza się ochronę tej wartości kosztem wolności i praw człowieka i obywatela. Ingerencja w te swobody konstytucyjne nie może jednak naruszać ich istoty, jest dopuszczalna jeżeli w inny sposób nie da się zapewnić bezpieczeństwa, a przy tym nie może być nadmierna. Ustrojodawca wyraźnie przewiduje, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Podobnie w przypadku stanowienia przepisów porządkowych, bezpieczeństwo jest jedną z kluczowych przesłanek ich stanowienia. W zakresie nieuregulowanym w ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Zbliżone rozwiązania prawne zostały przewidziane dla powiatu i województwa. I tak w zakresie nieuregulowanym w ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, rada powiatu może wydawać powiatowe przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze więcej niż jednej gminy. W zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Przepisów porządkowych nie może wydawać samorząd województwa. One of the basic, legally protected values is safety. Due to its nature, an employer provided protection not only by means of laws and regulations, but also by the Constitution of the Republic of Poland and as such the safety took on a new dimension. In the personal aspect – civil safety is protected, in the institutional aspect – the safety of the country, in the substantive aspect – public, economic, social safety etc. From the point of view of the safety and its importance for the society and the country, the protection of this value is allowed at the expense of the freedom, human and citizen rights. Such interference in the constitutional freedoms cannot however infringe their essence and it is allowed only if the safety cannot be provided by other means, but at the same time it cannot be excessive. The legislator clearly provides that any limitation upon the exercise of constitutional freedoms and rights may be imposed only by law, and only when necessary in a democratic state for the protection of the state and public order or for the protection of the natural environment, health and public morals or for the protection of freedoms and rights of other people. Similarly to ensuring enforcement regulations, safety is one of the most important premises for their implementation. The municipal council may pass enforcement regulations within a scope not otherwise regulated in acts or other regulations commonly applicable regulations if such is necessary for the protection of human life or health and to assure public order, peace and security. Similar legal measures are meant for the voivodship and poviat. The municipal council may pass enforcement regulations within a scope not otherwise regulated in acts or other regulations commonly applicable regulations, in duly justified cases, provided that the reasons occur within the area of more than one municipality. The voivode can pass enforcement regulations within a scope not otherwise regulated in acts or other regulations commonly applicable if such is necessary for the protection of human life or health and to assure public order, peace and security. Enforcement regulations cannot be passed by a province government.
  • Item
    Bibliografia publikacji ks. dr. hab. Jana Szymczyka, prof. KUL
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Dobrogowska, Monika; Pabich, Marek
  • Item
    Biografia edukacyjna malgaskich uczniów – badania wstępne
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Lendzion, Kinga
    W artykule autorka podejmuje próbę spojrzenia na etap edukacji szkolnej oczami młodych Malgaszy. W tym celu prezentuje wyniki wstępnych badań biograficznych, osadzonych w nurcie metodologii indygenicznej, przeprowadzonych wśród malgaskich maturzystów w dwóch wybranych liceach na Madagaskarze. Uczniowie zostali poproszeni o napisanie esejów na temat historii ich edukacji. Z esejów biograficznych młodych Malgaszy wyłania się wspólna narracja zogniskowana wokół trzech etapów edukacji – szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum. W narracjach młodzieży, obok trudnych doświadczeń związanych z edukacją i życiem rodzinnym, jako szczególnie trudny ukazywany jest okres dojrzewania przypadający zazwyczaj na okres nauki w gimnazjum. In this article, the author attempts to look at the stage of schooling through the eyes of young Malagasy people. To this end, she presents the results of a preliminary biographical study, embedded in the current of indigenous methodology, conducted among Malagasy senior students in two selected high schools in Madagascar. The students were asked to write essays on the history of their education. The biographical essays of the students tell a common narrative centred around three stages of education: primary school, middle school, and secondary school. The young people recount difficult situations in their education and family life, paying particular attention to adolescence.
  • Item
    Błędy związane z wyrażaniem zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Lis, Wojciech
    Warunkiem przystąpienia do udzielenia świadczenia zdrowotnego jest wyrażenie na nie zgody przez pacjenta. Zasady związane z wyrażaniem zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego są prawnie uregulowane, pomimo tego wciąż dochodzi do ich naruszania, w konsekwencji do naruszania gwarancji poszanowania autonomii pacjenta i jego prawa do samostanowienia. Tego rodzaju działania lekarzy nie znajdują racjonalnego uzasadnienia i mogą stanowić przyczynę pociągnięcia ich do odpowiedzialności cywilnej i karnej. The condition for providing a health service is the patient’s consent to it. The rules related to the consent to provide health service are legally regulated, in spite of this, they are still being violated. As a consequence, there is a breach of the guarantee of respect for the autonomy of the patient and his right to self-determination. These kind of activities of doctors do not find rational justification and may be brought to civil and criminal liability.
  • Item
    Centrum usług społecznych szansą na wzmocnienie procesu deinstytucjonalizacji
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Zbyrad, Teresa Jadwiga
    W artykule ukazano znaczenie procesu deinstytucjonalizacji, którego symbolem są centra usług społecznych (CUS). To nowatorska forma mająca na celu integrację usług społecznych w danej społeczności lokalnej stanowi szansę dla wielu osób starszych i niepełnosprawnych na pozostanie we własnym miejscu zamieszkania. Z badań wynika, że domy pomocy społecznej są traktowane jako ostateczność, a nie swobodny wybór. Zamieszkiwanie w instytucji nie jest tożsame z zamieszkiwaniem we własnym domu. Dom pomocy społecznej jest instytucją w całym znaczeniu tego słowa i nigdy nie zastąpi domu rodzinnego. Szansą dla ludzi potrzebujących pomocy stają się wprowadzone regulacje prawne dające możliwość tworzenia w gminach centrum usług społecznych. Ta nowatorska forma działań pozwoli na świadczenie usług w dotychczasowym środowisku zamieszkania, a tym samym uwolni ludzi od konieczności zamieszkania w domu pomocy społecznej. Ponadto same domy pomocy społecznej będą miały szansę na odciążenie, a tym samym pewną reorganizację i poprawę jakości świadczonych usług. The article discusses the importance of the process of the deinstitutionalisation of adult social care, as implemented by social service centers (CUS). This innovative form aims at integrating social services in the community, without forcing many elderly and disabled people to abandon their places of residence. Surveys show that nursing homes are publicly viewed as a last resort rather than a desired option. Residing in an institution will never equal living in one’s own home. A nursing home is an institution in the full sense of the word, and will never replace a family home. New regulations in Poland empower local authorities to create communal social service centers. This innovative form of service implementation allows for the provision of services covering people’s living environments, without a necessity for a person to move into a nursing home. In addition, the nursing homes will get a chance to reduce the number of dwellers, which may help them reorganize and enhance the quality of services provided.
  • Item
    Changes in Academic Ethics – Remarks on the Margin
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Woroniecka, Grażyna
    In the article I discuss the concept of The University in ruins by Bill Readings. I briefly present the changes that have taken place in universities in Poland in the sphere of ethical orientations towards institutional transformations. I analyze the possibilities of preserving the value of the didactic process in the conditions of teaching commodification, and I also examine the effects of the “logic of accountability” for research and scientific advancement. I put forward the thesis that the “discourse of excellence”, which makes the university a kind of bureaucratic-capitalist enterprise, causes the formation of a new moral code of academic staff – not yet written down, but already noticeable. W artykule podejmuję dyskusję z koncepcją Uniwersytetu w ruinie Billa Readingsa. Przedstawiam skrótowo zmiany, jakie zaszły w uniwersytetach w Polsce w sferze orientacji etycznych wobec przekształceń instytucjonalnych. Analizuję możliwości zachowania wartości procesu dydaktycznego w warunkach komodyfikacji nauczania, a także badam skutki „logiki rozliczalności” dla badań i awansów naukowych. Stawiam tezę, iż „dyskurs doskonałości”, który czyni z uniwersytetu rodzaj biurokratyczno-kapitalistycznego przedsiębiorstwa, powoduje kształtowanie się nowego kodeksu moralnego kadr akademickich – jeszcze nie spisanego, ale już dostrzegalnego.
  • Item
    Changes in the Perception of the Teaching Profession in Polish Society
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Kinal, Mariola
    Economic, historical and social changes affect the changing perception of the teaching profession in Poland and around the world. With the increase in the availability of education, changes in the educational system, the way future teachers are trained and society’s attitude towards the work done by teachers is changing. The purpose of the article is to analyse the changes taking place in the perception of the teaching profession, including an analysis of historical changes and social conditions, as well as a comparison of social research on the prestige of the teaching profession, its image and factors affecting satisfaction with the work performed by teachers. The main research method was desk research. Przemiany gospodarcze, historyczne i społeczne oddziałują na zmianę percepcji zawodu nauczyciela, zarówno w Polsce jak i na świecie. Wraz ze wzrostem dostępności wykształcenia, zmianami w systemie oświaty, sposobem kształcenia przyszłych nauczycieli zmienia się stosunek społeczeństwa do wykonywanej przez nich pracy. Celem artykułu jest przeanalizowanie zachodzących zmian percepcji zawodu nauczyciela – analiza przemian historycznych oraz uwarunkowań społecznych oraz porównanie badań społecznych dotyczących prestiżu i wizerunku zawodu nauczyciela oraz czynników wpływających na satysfakcję z wykonywanej przez nauczycieli pracy. W artykule wykorzystano metodę analizy dokumentów zastanych – badań i komunikatów z badań.
  • Item
    Changes in the Religiosity of Secondary School Youth in Poland. A Sociological Analysis
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Adamczyk, Tomasz
    The results of sociological studies on the transformation of religiosity indicate the deeper changes that have been taking place in this sphere in recent years. Therefore, it is worth paying attention to the religious transformations of the youth, as they can be regarded as a kind of barometer foreshadowing future development trends. The article shows the religiosity of secondary school students in Puławy. The empirical material used for the sociological analyses was collected during surveys carried out in 1994, 2009, 2016 and 2021, in the same secondary schools in Puławy, using the same survey questionnaire entitled “Secondary school graduates and moral values.” This article attempts to answer the research question of what changes have taken place over nearly 30 years in the religiosity of the surveyed youth, what direction these changes are taking and what is the pace of these changes. The following indicators were chosen to outline the religiosity of secondary school students: religious and religious self-declarations, religious practises, religious commitment. Wyniki badań socjologicznych dotyczących przemian religijności wskazują na głębsze zmiany, jakie dokonują się w tej sferze w ostatnich latach. Warto więc zwrócić uwagę na przemiany religijne młodzieży, gdyż mogą być one traktowane jako swoistego rodzaju barometr zapowiadający przyszłe trendy rozwojowe. W artykule została ukazana religijność młodzieży maturalnej w Puławach. Materiał empiryczny wykorzystany do analiz socjologicznych został zebrany podczas badań ankietowych przeprowadzonych w latach 1994, 2009, 2016 oraz 2021, w tych samych puławskich szkołach ponadpodstawowych, za pomocą tego samego kwestionariusza ankiety pt. „Maturzyści a wartości moralne”. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytania badawcze, jakie zmiany dokonały się na przestrzeni blisko 30 lat w religijności ankietowanej młodzieży, jaki przybierają one kierunek, a także jakie jest tempo tych przemian. Do nakreślenia religijności młodzieży maturalnej zostały wybrane następujące wskaźniki: autodeklaracje wyznaniowe i religijne, praktyki religijne, zaangażowanie religijne.
  • Item
    Charakter spółek notowanych na rynku NewConnect
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Domaradzki, Paweł
    Celem artykułu jest przedstawienie rzeczywistego charakteru spółek notowanych na alternatywnym rynku finansowym w Polsce. Przyjęta hipoteza badawcza zakłada, iż w głównej mierze na rynku NewConnect notowane są przede wszystkim spółki młode, innowacyjne oraz szybko rozwijające się. Przeprowadzona analiza empiryczna wykazała, iż większość z nich niestety nie charakteryzuje się szybkim rozwojem, krótkim okresem między ich założeniem a wejściem na rynek finansowy oraz wysokim poziomem innowacyjności. Wykazano również, iż na alternatywnym rynku finansowym w Polsce notowane są także spółki z takich branż, w których poziom innowacyjności ze względu na charakter prowadzonej działalności, od samego początku nie stanowi kluczowego elementu funkcjonowania. Co więcej, przeprowadzone badania wykazały, iż zmiany zachodzące na rynku NewConnect (od momentu jego założenia do obecnej chwili) niestety nie są korzystne. O ile na początku funkcjonowania alternatywnego rynku finansowego w Polsce, spółki na nim notowane charakteryzowały się stosunkowo wysokim poziomem innowacyjności, to niestety obecny poziom owej innowacyjności uległ obniżeniu. The purpose of the article is to present the real character of companies listed on the alternative financial market in Poland. The adopted research hypothesis assumes, that mainly young, innovative and fast-growing companies are listed on the NewConnect market.. The empirical analysis showed that most of the business units listed on the NewConnect market, unfortunately, do not develop rapidly. They are also characterized by having a short period between their establishment and entering the financial market and an innovative character. It has also been proven that there are Polish companies listed on the market that come from branches of industry whose level of innovation, due to the character of their operations, isn’t a key element of their functioning. What is more, the conducted research has shown that the changes taking place on the NewConnect market (since the moment of its founding to date) are unfortunately not favorable. At the beginning of the functioning of the alternative financial market in Poland, the companies listed on it had a relatively high level of innovation, unfortunately, the current level of this phenomenon has decreased.
  • Item
    Chatbot Hallucinations vs. Truth: Mainstream Debates and Their Interpretations
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Kreft, Jan; Boguszewicz-Kreft, Monika; Cyrek, Barbara
    Generative artificial intelligence (AI) systems are able to create content by applying machine learning to large amounts of training data. This new data may include text (e.g. Bard by Google, LLaMa by Meta or ChatGPT by OpenAI) and visuals (e.g. Stable Diffusion or DALL-E by OpenAI) and audio (e.g. VALL-E by Microsoft). The level of sophistication of this content may make it indistinguishable from human work. However, chatbots are characterized by the so-called hallucinations, which are a new type of disinformation. The aim of the article is to identify the main trends in the debate on the effects of the use of artificial intelligence, with particular emphasis on disinformation involving chatbots in the media environment. Generatywne systemy sztucznej inteligencji (SI) są w stanie tworzyć treści medialne poprzez zastosowanie uczenia maszynowego do dużych ilości danych szkoleniowych. Te nowe dane mogą obejmować tekst (np. Bard firmy Google, LLaMa firmy Meta lub ChatGPT firmy OpenAI) oraz elementy wizualne (np. Stable Diffusion lub DALL-E OpenAI) i dźwięk (np. VALL-E firmy Micro-soft). Stopień zaawansowania tych treści może czynić je nieodróżnialnymi od twórczości człowieka. Chatboty cechują się jednak tzw. halucynacjami, które w istotnej części są nowym rodzajem dezinformacji. Celem podjętych badań jest identyfikacja głównych nurtów debaty poświęconej skutkom wykorzystania sztucznej inteligencji ze szczególnym uwzględnieniem dezinformacji z udziałem chatbotów w środowisku mediów. W badaniu przyjęto metodę badawczą systematycznego przeglądu literatury ograniczającą m.in. błąd selekcji. Interpretacja głównych nurtów debaty skłania do wniosku, że dezinformacja chatbotów w postaci ich halucynacji jest znacząca pod względem skali, jest optymalizowana i personalizowana oraz ma istotny potencjał erodowania zaufania społecznego.
  • Item
    Ciało i sport w twórczości Jana Szymczyka w kontekście klasycznych i współczesnych koncepcji socjologii ciała
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Adamczyk, Monika
    Celem artykułu jest przedstawienie refleksji Jana Szymczyka poświęconych ludzkiej cielesności i związkom somatyczności ze sportem i turystyką. W niektórych pismach J. Szymczyk poddaje systematycznej refleksji status ciała w ponowoczesności i prezentuje powiązania cielesności ze sportem, turystyką. Podobnie jak inni teoretycy, Szymczyk dostrzegał silne korelacje ludzkiej cielesności z formami aktywności fizycznej, takimi jak sport i turystyka. Prezentowany artykuł podejmuje próbę przedstawienia dorobku Autora właśnie w tej dziedzinie, ze szczególnym uwzględnieniem wielopłaszczyznowych zależności pomiędzy turystyką a sportem, szczególnie w przypadku turystyki kwalifikowanej. W artykule omówiono genezę rozwoju subdyscypliny socjologii ciała, determinanty jej rozwoju, przedmioty jej zainteresowania, wreszcie autorski wkład Jana Szymczyka w wykazanie związku pomiędzy sportem, turystyką a wspomnianą subdyscypliną socjologii. The aim of this article is to present Jan Szymczyk’s reflections on human corporeality and the rela-tionship of somatization with sport and tourism. In some of his writings, Szymczyk systematically reflects on the status of the body in postmodernity and presents links between corporeality, sport and tourism. Like other theoreticians, Szymczyk noticed strong correlations of human corporeality with forms of physical activity such as sport and tourism. The article attempts to present the author’s achievements in this field, with particular emphasis on the multifaceted relations between tourism and sport, especially in the case of qualified tourism. The article discusses the development of the sub-discipline of sociology of the body, the objects of the sub-discipline, and finally Jan Szymczyk’s own efforts to prove the connection between sport, tourism and the mentioned sub-discipline of the sociology of the body.