Vox Patrum, 2021, Vol. 78: Zaraza, choroba i śmierć we wczesnym chrześcijaństwie

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/2863

Browse

Browsing Vox Patrum, 2021, Vol. 78: Zaraza, choroba i śmierć we wczesnym chrześcijaństwie by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 20 of 21
  • Item
    Choroba w wybranych pismach Izydora z Sewilli
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Krynicka, Tatiana
    Izydor z Sewilli pisze o chorobie w wielu utworach, różniących się tematyką i charakterem. Postrzega ją jako bezwarunkowe zło. Bada jej fizyczne i duchowe przyczyny; doszukuje się naturalnych i ponadnaturalnych środków zaradczych. Uważa, że mamy prawo, a nawet obowiązek zwracać się po pomoc do medyków, których dorobek zna i szanuje, lecz przy tym powinniśmy pamiętać, że zdrowie – przede wszystkim ducha, jak również ciała – może nam zapewnić wyłącznie życie w jedności z Bogiem. Za najbardziej niebezpieczną chorobę uznaje niemoc duszy, czyli grzech; spośród schorzeń cielesnych wyróżnia jako najgroźniejsze morowe powietrze. Posługuje się związanymi z chorobą wyrażeniami metaforycznymi do opisania rzeczywistości grzechu; stosując alegoryczną metodę interpretacji Pisma, widzi w chorobach ukazanych na stronach Biblii symbole duchowego zła. Podkreśla, że chorym należy się troskliwa, pełna czułości opieka ze strony zdrowych. Dzięki lekturze listów Sewilczyka oraz relacji o jego śmierci wiemy, że on sam także doświadczał chorób, a znosił je tak, jak zalecał to czynić innym, to jest wytrwale, pokornie i cierpliwie dążąc do pełni życia, dla której zostaliśmy stworzeni i zbawieni.
  • Item
    Care for the Sick in Early Christianity: Lessons for the Current COVID-19 Stricken Church
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Mutie, Jeremiah
    Debates on whether early Christians relied solely on exorcism and other miraculous healing under the assumption that all diseases are a result of demonic activity, continue. On the one end of this scholarly continuum are those who hold that early Christians only approached disease and healing as purely spiritual phenomena (hence, focusing on exorcism and other kinds of miraculous healing), while, on the other end, others have argued that early Christians accepted a naturalistic view of the causes for diseases and, consequently, sought naturalistic solutions to diseases. However, like in many other areas of life and thought in early Christianity, there is truth in both of these contentions. Rather than choose sides in this debate, this paper will argue that, just like in other areas, early Christians chose and modified existing approaches to sickness and death based on their understanding of the scriptural teachings on these subjects. As such, their approaches provide some key lessons to the current Covid-19 stricken Church.
  • Item
    Choroby duszy i ciała człowieka według brytyjskich i irlandzkich ksiąg pokutnych
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Witowski, Wojciech Marek
    W życie człowieka wpisana jest rzeczywistość choroby. Dotyka ona zarówno ciała ludzkiego w postaci różnych dolegliwości i niedomagań, jak również, przez grzech, dotyka w analogiczny sposób jego duszy. Ponieważ człowiek jest jednością, musi troszczyć się o aspekt cielesny oraz duchowy, nie pomijając żadnego elementu składającego się na jego człowieczeństwo. W niniejszym artykule autor odpowiada na pytanie, w jaki sposób w starożytności chrześcijańskiej w Kościele Iroszkockim rozumiano choroby duszy i ciała człowieka. Dla osiągnięcia tego celu dokonał analizy wybranych kanonów z irlandzkich i brytyjskich ksiąg pokutnych. Penitencjały dotyczą przede wszystkim życia religijnego ówczesnych ludzi, dlatego analiza pozwoliła wydobyć przede wszystkim informacje na temat duchowej choroby, czyli grzechu oraz lekarstw pozwalających na jego leczenie. Na ile pozwalał na to materiał źródłowy w analizie uwzględniono również fizyczny aspekt choroby. Zastosowana metoda pozwoliła nakreślić obraz choroby duszy i ciała człowieka w późnej starożytności w oparciu o irlandzkie i brytyjskie księgi pokutne.
  • Item
    Spotkanie ze śmiercią jako doświadczenie nie-obecności w świetle "Wyznań" św. Augustyna
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Terka, Mariusz
    Artykuł ten opiera się na tezie, że w życiu doczesnym spotkanie ze śmiercią jest dane w śmierci najbliższych i jako doświadczenie ich nie-obecności. Dla św. Augustyna osoby te to przyjaciel, matka oraz syn, których śmierć wspomina on w Wyznaniach. Artykuł został podzielony na trzy części. Pierwsza opisuje więzy międzyludzkie. Nieobecność opiera się na istniejącej wcześniej na wspólnocie wartości oraz na więzach miłości, która sprawia, że jeden dla drugiego jest kimś ważnym, a razem stanowią jedną duszę. Druga część jest opisem przeżyć, jakich doświadcza Augustyn po śmierci bliskich. Jest ona bolesną stratą, nieszczęściem pozostawiającym ranę w duszy i jej rozdarciem. Trzecia część ujmuje śmierć jako doświadczenie nie-obecności. Jawi się ona jako pustka, która dotyka duszy. Ukazuje się ona jako nie-obecność, a śmierć jako niszcząca siła. Łagodzi ją wiara, która pozwala doświadczyć nieobecności jako opuszczenia i tymczasowego rozstania. W perspektywie wiary chrześcijańskiej śmierć jest chwilowym, choć bolesnym rozstaniem, a nieobecność zawiera w sobie troskę o zbawienie bliskiej osoby oraz nadzieją na ponowne spotkanie.
  • Item
    Plagues and their Function in Sources of Late Antique-Visigothic Hispania and Gregory of Tours
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Ferreiro, Alberto
    This study identifies where plagues are mentioned in the works of major chroniclers of Late Antique/Visigothic Hispania; they are Hydatius, John of Biclar, Isidore of Seville, the anonymous Vitas Sanctorum Patrum Emeretensium, and select Visigothic councils of Toledo. Gregory of Tours’ De virtutibus sancti Martini (1.11) is the representative text of an event in Gallaecia. Two other texts in the Libri historiarum decem involve Hispania and Visigothic Narbonne. In addition a few select sermons of Caesarius of Arles have some relevance. The biblical background is explored as it relates to plagues since it shaped more than any other cultural source the Weltanschauung of our writers. The topic is timely in view of the current situation that the world is in with Covid19; even though it is hardly the first time we have been here and for sure will not be the last as the historical record shows.
  • Item
    The Normativity of Measure in Gregory Nazianzus’ and Gregory of Nyssa’s Orations on Love for the Destitute Poor
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Tobon, Monica
    Gregory Nazianzus and Gregory of Nyssa between them composed three orations on love of the destitute poor: Nazianzen's Oration 14, Peri philoptōchias and Nyssen's On love of the poor 1 and 2 (De beneficentia and In illud: quatenus uni ex his fecistis mihi fecistis). All three situate leprosy as the most extreme, and therefore paradigmatic, form of poverty as a basis for exhorting Christians to the practice of love. Those suffering from leprosy were stigmatised and excluded from society even by Christians, yet the Gregories exhort them to serve Christ by serving them, supporting pastoral entreaty with theological argument. This paper aims to introduce these orations to those unfamiliar with them and contribute new insights to those who already know them. After situating them in their historical context I summarise each then comment on their content, highlighting Nazianzen's reconfiguration of classical motifs in the service of a revisionist social policy and Christian anthropology rooted in the imago Dei and Nyssen's recourse to ascetic theory with marked similarities to that of Egyptian desert asceticism as taught by Evagrius. This paper's discussion of these prophetic orations will contribute to knowledge of them and by extension of the two Gregories.
  • Item
    Polska bibliografia Antyku Chrześcijańskiego 2020
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Stawiszyński, Wojciech
  • Item
    Postawa chrześcijan wobec „Zarazy Cypriana” w świetle źródeł epoki
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Skibiński, Tomasz; Książyk, Maciej Piotr
    W III wieku po Chr. Cesarstwo rzymskie przechodziło poważne przeobrażenia. Najnowsze badania wskazują, że jednym z wyzwań, jakie przed nim stanęły w tym okresie była tzw. „Zaraza Cypriana”. Rozpoczęła się ona w 249 r. w Egipcie i trwała z przerwami do 262 r., wracając prawdopodobnie jeszcze w 270 r. W tym okresie nawiedziła praktycznie wszystkie regiony państwa rzymskiego. Jej wpływ na sytuację Cesarstwa był bardzo duży i jest wskazywana jako istotny element jego kryzysu i czynnik motywujący przemiany. Zaraza Cypriana stanowiła nie mniejsze wyzwanie także dla Kościoła, który musiał zmierzyć się w tym okresie także z prześladowaniem Decjusza. Artykuł analizuje postawę i działania chrześcijan w obliczu tej pandemii w świetle zachowanych źródeł współczesnych wydarzeniom. W tekście są omówione źródła dotyczące tematu, oraz stan wiedzy dotyczącej identyfikacji patogenu. Jako zasadnicze elementy postawy chrześcijańskiej są wskazane: próba zrozumienia i ukazania sensu bieżących doświadczeń, czynna pomoc chorym i troska o godny pochówek zmarłych, obrona przed oskarżeniami ze strony pogan, którzy w chrześcijanach wskazywali winnych ustania pax deorum i sprowadzenia klęsk.
  • Item
    Teoria pulsu w starożytności
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Krajewska, Judyta
    Rytmiczny ruch naczyń, polegający na rozciąganiu i skurczu ich ścian, na skutek mechanicznego działania tłoczonej przez serce krwi dostarcza wiele istotnych informacji o pracy naszego serca, naszym samopoczuciu, emocjach. Już w starożytności doceniano jego znaczenie dla oceny mierzalnych parametrów życiowych. Nie wszystkie jednak imiona starożytnych medyków zajmujących się tą tematyką są znane i uwzględniane w narracji historii medycyny. Praxagoras, Herofilus, czy Eratistratos to imiona wielkich lekarzy, którzy w znacznym stopniu przyczynili się do badań nad pulsem, a których dzieła stały się postawą do dalszych badań nad pulsem przez Galena jego następców. Marcellinus, medyk nieznany do niedawna w historii medycyny, mocno akcentował w swoim traktacie konieczność połączenia teorii i praktyki w kształceniu przyszłych lekarzy. Jego zdaniem nauka praktyczna, pozwalała dopracować umiejętność prawidłowej oceny i sposobu mierzenia tętna, które najlepiej było wyczuwalne w nadgarstku. To właśnie dzięki zapomnianym starożytnym badaczom, znanym często tylko z przekazów ich kontynuatorów medycyna starożytna uczyniła mierzenie pulsu podstawowym narzędziem diagnozy pomocnym dla określenia problemów zdrowotnych pacjenta.
  • Item
    Śmierć jako nośnik znaczeń symbolicznych – w poszukiwaniu patrystycznych inspiracji Pseudo-Garniera z Langres
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Bardski, Krzysztof
    Pseudo-Garnier z Langres zawarł w swoim glosariuszu symboli biblijnych sześć alegorycznych znaczeń śmierci. Kojarzy się ona z umartwieniem, pychą, diabłem, nienawiścią do braci, grzechem oraz wieczną karą przeznaczoną dla grzeszników. Wszystkie interpretacje alegoryczne mają wydźwięk moralny i zdecydowana większość (z wyjątkiem umartwienia) ujmuje śmierć z negatywnej perspektywy. W toku badań udało się dotrzeć do wszystkich źródeł stanowiących bezpośrednie inspiracje dla Pseudo-Garniera z Langres, są to mianowicie: Moralia Grzegorza Wielkiego, Glossa Ordinaria oraz Komentarz do Psalmów Manegolda z Lautenbach, przypisywany Bedzie Czcigodnemu. Jednak pośrednio można dopatrzeć się inspiracji sięgających św. Augustyna. Autor glosariusza stara się pozostać wierny źródłom, z których korzysta. Ma świadomość, że jego praca stanowi posługę, mającą na celu uporządkowanie i sklasyfikowanie spuścizny interpretacji alegorycznej. Jego dzieło nie ma charakteru twórczego, lecz stara się przedstawić te skojarzenia symboliczne, które stanowią główny nurt chrześcijańskiej alegorystyki biblijnej.
  • Item
    The Limits of Grief in Augustine of Hippo’s Sermones 172-173 and Sermo 396
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Grabau, Joseph L.
    This contribution explores select sermons of Augustine relating to the pastoral and existential phenomena of grief and human mortality (ss. 172-173 and s. 396). In particular, it evaluates these themes in conversation with philosophical reflections on human nature in the City of God, Books 13-14. Drawing upon Platonic and Stoic views in the latter, St. Augustine prefers a more compassionate and permissive understanding of human emotion in the former. Nevertheless, the author argues that while Augustine makes extensive textual appeal to Pauline and Johannine sources, which is likewise evident in his philosophical work, he remains implicitly committed to a cognitivist theory of emotion also in his preaching. In order to support this claim, I first present the philosophical traditions at work within the biblical horizon of the City of God, through a careful reading of pertinent texts, including work of Sarah Byers. Second, I attend to shifts of tone and emphasis detected in three public sermons, two of which have been successfully dated to 418 and 419, where evident differences of genre and audience help to account for Augustine’s heightened pastoral sensitivity. This comparative approach illuminates, finally, how the bishop of Hippo maintains philosophical continuity and navigates his pastoral responsibilities.
  • Item
    “There was a great mortality in Rome, more serious than is recalled in the time of any other pontiff”. Plagues and diseases in the "Liber Pontificalis"
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Ludewicz, Michał Jan
    The aim of this article was to describe how were plagues and illnesses perceived by the authors of the Liber Pontificalis. In the first part, the circumstances in which the first draft of the Liber Pontificalis was composed were analysed. Attention was given particularly to disadvantages that affected the population of Italy in the 6th century. The second part was devoted to plagues recorded in the Liber Pontificalis. When dealing with the plague, the authors of the Liber Pontificalis used several terms like: pestilentia, clades, mors. Usually plagues were presented as caused by natural factors, but there was also a fragment attributing the eruption of the pestilence to divine disfavor. The third part was concerned with diseases that had affected individuals. The majority of cases where diseases were mentioned in the Liber Pontificalis referred to the health of the popes. In the collection of papal biographies there were also descriptions of diseases that had affected other people: an emperor, bishop, soldier, clerk. Some of the illnesses appeared terminal, but all of them affected the person's life.
  • Item
    Człowiek w obliczu epidemii - relacja Tukidydesa i Prokopiusza z Cezarei
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Siwicka, Małgorzata
    Dwie dramatyczne sytuacje społeczne, związane z wybuchem choroby o charakterze epidemicznym, opisane przez Tukidydesa oraz Prokopiusza z Cezarei oddziela niemal tysiąc lat rozpiętości czasowej. Obydwaj ci autorzy byli naocznymi świadkami przedstawianych wydarzeń, Tukidydes ponadto sam zaraził się, lecz przeżył tajemniczą chorobę, która spadła na mieszkańców Attyki w pierwszych latach wojny peloponeskiej. Prokopiusz, wzorując się na opisie Tukidydesa, przedstawia najprawdopodobniej pierwszy przypadek dżumy na terenie Europy, która wywarła znacznie większy wpływ na losy mieszkańców Konstantynopola, a także całego imperium bizantyńskiego nie tylko w wieku VI po Chr. lecz i w następnych stuleciach. Opis Tukidydesa, zwięzły, z użyciem fachowej terminologii medycznej, dostarcza nie tylko dokładnego obrazu samych objawów tej choroby, lecz także maluje przed oczyma czytelnika różnorodność ludzkich postaw i zachowań w sytuacji skrajnego zagrożenia, w obliczu ciągłego niebezpieczeństwa utraty własnego życia i straty osób najbliższych, kiedy to człowiek nie jest w stanie wywierać żadnego wpływu na dotykające go wydarzenia. Tukidydes podkreśla zgubne skutki zarazy, jakie powoduje ona w sferze etycznej i społecznej człowieka. W obliczu ogromu nieszczęścia pojawia się skłonność do odrzucenia zasad religijnych i norm prawnych, co prowadzi do pogoni za szybkim zyskiem i przyjemnością, jak też do zerwania więzi społecznych, pozostawiania bliskich na pastwę choroby. Tukidydes, pozostając pesymistą w ocenie natury ludzkiej, która, jego zdaniem właśnie w takich skrajnych sytuacjach ujawnia swe najciemniejsze strony, nie zapomina jednak o osobach, które zachowały postawę szlachetną, pełną współczucia dla cierpiących. Podkreśla ogromne poświęcenie lekarzy, oraz tych, którzy śpieszyli z pomocą nie tylko rodzinie, ale i opuszczonym w nieszczęściu przyjaciołom, często płacąc za to własnym życiem. Prokopiusz naśladując w strukturze, a nawet w niektórych sformułowaniach swego opisu Tukidydesa, nie rezygnuje bynajmniej z rzetelnego przedstawienia realiów sytuacji, w jakiej się znalazł. Ponieważ jego relacja dotyczy innej choroby, inne są też objawy, które skrupulatnie relacjonuje. Poświęca więcej miejsca działaniom, jakie podjęto, aby opanować chaos panujący w mieście i zorganizować uprzątanie zwłok i pochówki zmarłych, a także wspomina o skutkach, jakie epidemia wywarła w sferze gospodarczej cesarstwa. Podobnie jak Tukidydes, skupia swoją uwagę na zachowaniu człowieka w sytuacji skrajnego zagrożenia i prezentuje cały wachlarz ludzkich postaw: od ludzi pełnych poświęcenia, ryzykujących własnym życiem, aby ratować innych do osób egoistycznie skupionych na pogoni za przyjemnością i użyciem, łamiących prawo i wszelkie zasady religijne. W jego komentarzach pojawia się niekiedy więcej goryczy, a czasami wręcz złośliwości, gdy mówi, iż choroba zabrała najszlachetniejsze, najbardziej wartościowe jednostki, a pozostawiła przy życiu wyjątkowo podłych i nikczemnych.
  • Item
    'For it is improper to be addicted to the tedium of affliction': Christian Responses to Pandemic in Late Antiquity and the Early Middle Ages
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Dunn, Geoffrey David
    The current COVID-19 pandemic has seen some turn to the past to see if the historical evidence provides any assistance to forecasting the probable duration and intensity of the disease and the length of time until a vaccine or cure is found. In this paper, on the contrary, the aim is to look to the present situation to help understand the past. The current pandemic, which seems impossible to halt even as vaccines start to roll out, and threatens to destroy the way people interact with one another and provide for their families has undermined confidence in the progress of medical science and the human mastery over the natural world. The fear and helplessness that has come in its wake is much the way people in previous centuries felt in the face of rampant and uncontrollable disease. In this paper several episodes of the first bubonic plague, known as the plague of Justinian, that lasted from the sixth to eighth centuries, as reported by Gregory I, bishop of Rome, and Gregory, bishop of Tours, both active at the end of the sixth century, will be explored. In light of our own experience of vulnerability because of the impotence of modern medicine so far to offer protection, we are better able to appreciate the reaction of people who lived in Lombard Italy and Merovingian France to intractable natural disaster.
  • Item
    Did the Justinianic Plague Truly Reach Frankish Europe around 543 AD?
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Faure, Eric
    This article focuses on the episodes of bubonic plague recorded around 543 AD in Frankish Europe, which on re-reading appear doubtful. Beginning in 541 and for two centuries, the Justinianic plague ravaged the Mediterranean area over several successive waves. The first mentions concern Egypt; the plague then spreads northward to Constantinople and almost concomitantly or shortly afterward moves westward until it reaches Western Europe. For this last region, the main source is Bishop Gregory of Tours, who in both his historical and his hagiographic writings, provides numerous data on the first outbreaks that raged in Frankish Europe, episodes to which he was a contemporary (even if for the first, he was still in early childhood). According to Gregory, around 543, bubonic plague ravaged several areas under Frankish rule. However, among others, intertextual, contextualized and chronological analyses strongly suggest that these events were in fact fictional. Gregory seems to have wanted to balance, during epidemics of plague, the behavior of two bishops of Clermont that were totally opposed. In the episode of 571, when plague struck the episcopal city, the unworthy Bishop Cautinus, to escape disease, had fled the city in cowardice. In the other episode, through the intercession of Gregory's paternal uncle, the virtuous Gallus, the immediate predecessor of Cautinus and that of a saint specific of the paternal branch, the city, including the diocese, was spared from the plague. Other references to similar events in which, through saints, the plague is driven out, or territories are protected from it are also dated arbitrarily from this period. Furthermore, unlike the episode of 571, the plague of 543 is never considered a punishment for sin; moreover, no miraculous healing of plague patients is recorded. Contemporary texts from other authors of Frankish Europe, although they are rare, do not mention any epidemic around 543 - especially the Vita of Caesarius of Arles, written shortly after the death of this bishop (from 542 to 547-9) by several hagiographers - while two of Gregory’s texts, which are repeated almost verbatim, indicate that the province of Arles was the region most affected. This fact underscores the decisive contribution that hagiographic texts can make in the analysis of facts considered to be historical. Finally, the dramatic deteriorations in the health situation described in Gregory’s reports could have a background of truth and be the consequence of the climatic cooling observed from 536, likely due to volcanic eruptions, but did not involve the bubonic plague.
  • Item
    La concepción de enfermedad del alma en Evagrio Póntico. Una nueva síntesis y extensión del modelo teleológico de explicación de la medicina hipocrático-galénica
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Vazquez, Santiago Hernan; Gargiulo, María Teresa
    Una larga tradición hermenéutica ha señalado, de una u otra manera, el influjo de la medicina antigua en los escritos de Evagrio Póntico. Pero el interés de nuestro estudio no se limita únicamente a exponer las fuentes que parecen haber nutrido la comprensión evagriana de la enfermedad del alma sino que busca, además, esclarecer el elemento original desde el cual el Monje del Ponto incorporaría el modelo teleológico de explicación inaugurado por la medicina hipocrático-galénica. Su nueva síntesis cristiana inscribiría en nuevas coordenadas a aquel modelo explicativo de la ciencia secular. Pues, tal como consta en sus escritos, el fin subordinante de la phýsis estará, trazado por la dimensión espiritual.
  • Item
    Plagues and Epidemics Caused by D(a)emons in Origen and Porphyry and Potential Interrelations
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Ramelli, Ilaria L.E.
    This essay will address how Origen, an early Christian writer, theologian, and pastor, referred to plagues, epidemics, and misfortunes, and how he construed these phenomena in his theology, literary works, and pastoral practice. A comparison with Porphyry will be offered, who likely drew part of his daemonology from Origen. Those responsible for plagues in both Origen’s philosophical theology and in Porphyry’s philosophy are δαίμονες (demons or fallen angels for Origen, daemons for Porphyry; Origen knew and referred to the two views). Porphyry’s attribution of his daemonology to “certain Platonist's” who “divulged” these theories probably alludes to Origen and situates Origen within the Platonic school. I suspect that Porphyry was influenced by Origen’s demonology in general and possibly by On Daemons, if his. Porphyry’s terminology of “divulging” corresponds to that used in his anecdote about Origen who, notwithstanding the oath not to divulge Ammonius’ esoteric doctrines, nevertheless did so in On Daemons and The King Is the Only Creator. This indirectly confirms that Porphyry was speaking of the same Origen. Porphyry’s conviction that evil daemons are responsible for plagues, epidemics, and natural disasters is the same as Origen’s in Contra Celsum, which Porphyry knew. Origen was aware that spiritual plagues are worse than physical ones, that misfortunes mostly befall the just, and took over Jesus’ criticism of the ancient view of misfortunes as divine punishments for an individual or his parents or ancestors.
  • Item
    Nadprzyrodzone przyczyny epidemii w 2Sm 24 i 1Krn 21. Teodoret a inni Ojcowie Kościoła
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Nowaszczuk, Jarosław
    Celem obecnego opracowania jest wyjaśnienie, jak Teodoret z Cyru i inni Ojcowie Kościoła tłumaczyli epidemię opisaną w 2Sm 24 oraz 1Krn 21. Jak wykazuje analiza tekstów źródłowych, starali się znaleźć odpowiedź na pytanie o przyczyny kataklizmu i jego naturę. W swych ustaleniach dystansowali się od kwestii medycznych, usiłowali natomiast zinterpretować fakty na gruncie teologii. Byli przekonani, że epidemia to następstwo grzechu, ale nie jednostkowego, co może sugerować pobieżna lektura wskazanych fragmentów Biblii, lecz grzechu w wymiarze ogólnospołecznym. Masowość ofiar zarazy i jej gwałtowność pisarze antyczni przypisują działaniu anioła, którego identyfikacja pozostaje kwestią otwartą. Jak podkreślają, w całym zdarzeniu objawia się miłosierdzie Boga, który ogranicza czas trwania choroby i powstrzymuje epidemię.
  • Item
    Kościół wobec chorych fizycznie i duchowo w świetle wybranych wschodnich tekstów prawnych IV wieku
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Szczur, Piotr
    W niniejszym artykule opisano stanowisko Kościoła wobec chorych fizycznie i duchowo. W rozważaniach oparto się na analizie wschodnich tekstów prawnych IV w., takich jak: Euchologion Serapiona, Kanony Hipolita, Kanony Atanazego, Konstytucje Apostolskie, Kanony Ojców Greckich autorstwa biskupów żyjących w IV w., oraz ustawy synodów, które odbyły się w IV w. na Wschodzie. Z przeprowadzonych analiz wynika, że posługa Kościoła wobec chorych miała znaczenie priorytetowe i była dobrze zorganizowana. Realizowana była przede wszystkim w dwóch wymiarach: materialnym (udzielanie jałmużny, zapewnienie leków oraz miejsc w przytułkach) i duchowym (modlitwa lokalnego Kościoła, a zwłaszcza biskupa, odwiedziny przez biskupa i innych duchownych oraz wdowy, wiernych i katechumenów). Chorzy na specjalnych warunkach korzystali z sakramentów (zwłaszcza z pokuty, która w przypadku choroby penitenta mogła być skrócona). Objęci byli też dyspensami dotyczącymi obowiązkowych praktyk modlitwy i postu, jednak nie byli dyspensowani z udzielania jałmużny. Natomiast chorych duchowo, czyli grzeszników i heretyków, Kościół otaczał opieką duszpasterską. Otrzymywali oni duchowe lekarstwa w postaci karcenia i upominania. Gdyby jednak nadal trwali w grzechach lub w herezji, to dla dobra Kościoła, byli usuwani, aby nie zagrażali zdrowiu duchowemu pozostałych członków wspólnoty.
  • Item
    Disease and the Christian Discourse of Jewish Death in "De Excidio Hierosolymitano" 5, 2
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Bay, Carson
    The late-fourth century work called On the Destruction of Jerusalem (De Excidio Hierosolymitano), or “Pseudo-Hegesippus”, records the history of the Roman-Jewish War (66-73 CE) and particularly the destruction of Jerusalem and its Temple by the Romans in 70 CE. As a Christian version of this history based largely upon Flavius Josephus’ earlier Jewish War, De Excidio understands himself to be telling the story of the effective death of the Jews in history. One major aspect of this narrative, I argue, is a discourse of Jewish disease, wherein Ps-Hegesippus portrays the Jews as “sick” with the plague of civil insurrection and sedition. But this discourse goes much further as well, cutting to the very core of De Excidio’s narrative logic. Here I argue that this discourse of Jewish disease finds its most powerful expression in one particular chapter of the work, Book 5, Chapter 2. I show that De Excidio 5.2 epitomizes the work’s rhetoric of Jewish contagion, which can nevertheless be traced throughout the entirety of the work.