„Listy do Redakcji”: o znaczeniu wileńskich tygodników „Przyjaciel Ludu” (1906-1909), „Zorza Wileńska” (1905-1909) dla czytelnika
Loading...
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo KUL
Abstract
Do badań wykorzystano rzadkie i unikalne źródło – listy czytelników do tygodników „Przyjaciel Ludu” (1905-1910) oraz „Zorza Wileńska” (1905-1909), które w Wilnie na początku XX wieku wydawały razem duchowieństwo katolickie i inteligencja świecka. Tygodniki te kierowane były do określonej grupy czytelników – chłopów, a ich cel stanowiło reformowanie życia chłopskiego poprzez naukę, począwszy od codziennych nawyków, a skończywszy na uczestnictwie w życiu politycznym i kształtowaniu polskiej świadomości narodowej. Odręczne listy czytelników, rozproszone w różnych litewskich instytucjach pamięci, po raz pierwszy trafiają do obiegu naukowego. Osobno prezentowane są listy do tygodnika „Przyjaciel Ludu”, przechowywane w archiwum Kurii Archidiecezji Wileńskiej, które dotychczas w ogóle nie były znane badaczom. Opracowanie składa się z czterech części. W pierwszej przedstawiono główne programowe cele tygodników, dyskusję na temat treści tygodnika, stosunek redakcji do potencjalnego czytelnika – chłopa. Taka analiza wywodów ideowych gazet jest konieczna, aby określić oczekiwania i ewentualne potrzeby czytelników. W drugiej części artykułu omówiono kilka kwestii. Po pierwsze, celem badania jest ustalenie, w jaki sposób redaktorzy tygodników pracowali z listami od czytelników. Po drugie, zbadano, w jaki sposób redakcje starały się utrzymywać stałą komunikację z czytelnikami i aktywizować czytelność swoich gazet. Odrębnie zbadano pochodzenie terytorialne adresatów listów i podjęto próbę odpowiedzi na jedno z najtrudniejszych pytań – jakie znaczenie dla swoich czytelników miały tygodniki, dlaczego zdecydowano się napisać do redakcji, jakie cele realizowano i jakie pokładano oczekiwania.
A rare and unique source was used for the research, namely readers’ letters to the Przyjaciel Ludu (1905–1910) and Zorza Wileńska (1905–1909) weekly magazines, which were published jointly by the Catholic clergy and lay intelligentsia in Vilnius in the early 20th century. These weekly magazines were aimed at a specific group of readers – peasants – and their goal was to reform peasant life through education, from daily habits to political participation and the formation of Polish national identity. The readers’ handwritten letters, scattered in various Lithuanian memory institutions, found their way into scholarly circulation for the first time. Separately presented are letters to the Przyjaciel Ludu weekly kept in the archives of the Curia of the Archdiocese of Vilnius, which until now have not been known to researchers at all. The study consists of four parts. The first one presents the main programmatic goals of the weeklies, a discussion of the content of the weeklies, and the attitude of the editors to the potential reader – the peasant. Such analysis of the ideological message contained within newspapers is necessary to determine the expectations and possible needs of readers. The second part of the article discusses several issues. First, the study aims to establish how editors of weekly newspapers worked with letters from readers. Second, it examined how editors tried to maintain constant communication with readers and activate the readership of their newspapers. The territorial origins of the letter addressees were examined separately, and an attempt was made to answer one of the most difficult questions – how important the weeklies were for their readers, why they chose to write to the editors, what goals they pursued and what expectations they had.
Description
Keywords
prasa katolicka, czytelnictwo, listy, Wilno, XIX wiek, Catholic press, readership, letters, Vilnius, 19th century
Citation
"Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne", 2024, Vol. 123, s. 291-318