Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2013, T. 100

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/7803

Browse

Browsing Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2013, T. 100 by Subject "18th century"

Now showing 1 - 2 of 2
  • Item
    „Liber Consiliorum” konwentu dominikanów w Poznaniu
    (Wydawnictwo KUL, 2013) Kaczmarek, Krzysztof
    Celem niniejszego opracowania było wprowadzenie do obiegu naukowego nieobecnego w nim dotąd źródła – liber consiliorum konwentu dominikanów w Poznaniu – oraz wstępna analiza wewnętrznej struktury i zawartości tego zabytku. Autor podjął ten temat w przekonaniu, że dominikańskie „księgi radzieckie” są przekazami o istotnym znaczeniu dla zrozumienia wewnętrznych mechanizmów funkcjonowania klasztorów Braci Kaznodziejów w dobie nowożytnej, a pośrednio także sposobu funkcjonowania całej polskiej prowincji dominikańskiej w tym przedziale czasu. Księga poznańska została założona w styczniu 1724 r. i była prowadzona aż do roku 1822; można więc powiedzieć, że źródło to dokumentuje działalność konwentu św. Dominika w okresie – mniej więcej – ostatnich 100 lat jego istnienia. Zawartość księgi ma fundamentalne wręcz znaczenie dla badań nad stanem osobowym konwentu w XVIII i początkach XIX wieku, trudno także przecenić wagę zawartych w nim informacji dla studiów nad nowożytną gospodarką klasztoru w Poznaniu. Podjęcie kompleksowych badań nad zawartością innych zachowanych w archiwach ksiąg rad dominikańskich konwentów doby potrydenckiej z pewnością pozwoliłoby lepiej zrozumieć mechanizmy ich funkcjonowania i w znaczący sposób poszerzyłoby wiedzę na temat ich ludzkich zasobów. The purpose of this study has been to introduce the hitherto absent documentary proof – Liber Consiliorum of the Dominican Convent in Poznań – into the scientific workflow and to preliminarily analyse the internal structure and content of this historic writing. The author has touched upon this subject, believing that Dominican „Soviet Books” are of greatest significance for understanding internal mechanisms of operations of the Friars Preachers Monastery in the contemporary world, and indirectly the operations of the Polish Dominican Province as a whole in that time interval. The Book of Poznan came to existence in January 1724 and was maintained until 1822. It is plausible to state that it is the documentary proof for the operations of Saint Dominic’s Convent in the period – more or less – of the last hundred years of its existence. The content of the Book has its primary significance for the research on the head-count of the Convent in 18th Century and at the beginning of 19th Century. It is also difficult to overestimate the importance of its content from the point of view of the studies on the modern administration of the Convent in Poznan. The comprehensive study on the content of other books of councils of Saint Dominic’s Convents in the post-Tridentine Era, as preserved in archive collections, would certainly facilitate to understand the mechanisms of the Convents’ operations and would expand the knowledge on their human resources to a great extent.
  • Item
    Rządy biskupa Kaspra Kazimierza Cieciszowskiego w niekanonicznej diecezji pińskiej (1795-1798)
    (Wydawnictwo KUL, 2013) Dębowska, Maria
    Na przyłączonych w 1795 r. do Rosji ziemiach polskich cesarzowa Katarzyna II, bez porozumienia ze Stolicą Apostolską, przeprowadziła reorganizację struktur terytorialnych Kościoła katolickiego (ukaz z 6/17 IX 1795 r.). Wówczas została powołana do życia także niekanoniczna diecezja pińska obejmująca terytoria należące do guberni mińskiej i wołyńskiej. Cesarzowa Rosji ustanowiła jej rządcą biskupa kijowskiego Kaspra Kazimierza Cieciszowskiego, którego siedziba i główne urzędy miały się mieścić w miasteczku Pińsk. Nie czekając na zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską zmian wprowadzonych przez Katarzynę II (zgoda Rzymu nie nastąpiła), bp Cieciszowski rozpoczął rządy w powierzonej sobie nowej diecezji – konsystorz generalny diecezji kijowskiej przekształcił na konsystorz generalny diecezji pińskiej, utworzył nowe konsystorze okręgowe w Mińsku i Nieświeżu (konsystorz generalny w Łucku spadł do rangi konsystorza okręgowego), nakazał przeprowadzenie wizytacji generalnych. Trwałą pozostałością po tym okresie było, zarządzone przez władze rosyjskie, przystosowanie granic dekanatów do granic powiatów. Największym problemem, z którym musiał zmierzyć się wówczas bp Cieciszowski, były kwestie związane ze stopniową likwidacją Cerkwi unickiej, konsekwentnie realizowaną przez władze rosyjskie. Krótki żywot (zaledwie trzyletni) niekanonicznej diecezji pińskiej skończył się w 1798 r. Historia tego pomysłu cesarzowej Katarzyny II dobiegła końca wraz z wydaniem przez delegata apostolskiego Wawrzyńca Littę dekretów (8-9 VIII 1798 r.) o utworzeniu diecezji łuckiej i żytomierskiej połączonych unią personalną (aeque prioncipaliter) i powierzeniu rządów bp. Kasprowi Kazimierzowi Cieciszowskiemu. On the Polish lands annexed by Russia in 1795 Catherine the Great, the Russian Empress, reorganized the territorial structure of the Catholic Church (under the regulation 6/17 IX 1795) without any consultation with the Holly See. At that time the Non–canonical Pinsk Diocese was established to occupy the territory of the Governorate of Minsk and Volyn. The Russian Empress appointed Kiev Bishop Kasper Kazimierz Cieciszowski for the position of its Governor with its principal seat and related offices to be located in the Town of Pinsk. Without waiting for the approval of the changes implemented by Catherine the Great from the Holly See (the approval was never given by the primacy of Rome), Bishop Cieciszowski began his reign in the new Diocese that he had been vested in. The General Consistory of Kiev Diocese was transformed into the General Consistory of Pinsk Diocese, new circuit consistories in Minsk and Nieśwież were established (the General Consistory in Luck was downgraded to become the circuit consistory), visitations were instructed to be conducted. This period became sustainable by means of adjusting the boundaries of deaneries to the boundaries of districts, which was ordered by the Russian authorities. At that time the biggest problem Bishop Cieciszowski had to face was closing down of the Uniate Orthodox Church, which was consistently and gradually continued by the Russian authorities. The short period of operations (barely three years) of the Non-canonical Pinsk Diocese came to an end in 1798. Implementation of that project of Catherine the Great ended concurrently with the decrees (8-9 VIII 1798) issued by Apostolic Delegate Wawrzyniec Litta regarding the establishment of Luck and Zhytomyr Diocese, merged by the personal union (aeque prioncipaliter), and the reign of Bishop Kasper Kazimierz Cieciszowski.