Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Permanent URI for this community
Czasopismo Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne (skrót: ABMK) ukazuje się nieprzerwanie od 1959 r. Wydawane jest przez Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL. Inicjatorem powstania pisma był o. Romuald Gustaw OFM, dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej KUL oraz ks. Stanisław Librowski, dyrektor Archiwum Diecezjalnego we Włocławku.
Półrocznik ma unikalny charakter w skali światowej, gdyż na jego łamach drukowane są artykuły z trzech dziedzin (archiwistyka, bibliotekarstwo, muzealnictwo), dotyczących instytucji kulturowych Kościoła katolickiego.
Artykuły oraz recenzje i informacje drukowane są w języku polskim, angielskim, włoskim, francuskim i niemieckim.
(English) The scholarly journal ‘Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne’ is a publishing house of the Institute of Church Archives, Libraries and Museums of the John Paul II Catholic University of Lublin. The periodical has been published continuously since 1959. The journal was founded by Fr Romuald Gustaw OFM, the Director of the Catholic University of Lublin Library and Rev. Stanisław Librowski, the Director of the Diocesan Archive in Włocławek, who also became the editor-in-chief of the periodical.
The three first volumes of ABMK were released as quarterly journals. Since 1962 (the fourth volume), the journal has been published twice a year.
The journal is unique on a world scale because it publishes articles from three areas (archive studies, library science and museology), referring to the activity of the cultural institutions of the Catholic Church.
Redaktor Naczelny:
dr Artur Hamryszczak, artur.hamryszczak@kul.pl
Sekretarz redakcji:
Joanna Korczyńska-Kulgawiuk, joanna.korczynska-kulgawiuk@kul.pl
Redaktor języka polskiego:
mgr Katarzyna Geryn-Adamowicz,
katarzyna.geryn-adamowicz@kul.pl
Redaktor języka angielskiego:
mgr Aneta Kiper,
aneta.kiper@pwste.edu.pl
Redaktorzy tematyczni:
ks. Włodzimierz Bielak - KUL (historia Kościoła w średniowieczu)
ks. Tomasz Moskal - KUL (historia Kościoła nowożytna)
Beata Skrzydlewska - UKSW (muzealnictwo, historia sztuki)
dr Joanna Nastalska-Wiśnicka - KUL (bibliotekoznawstwo)
dr Daniel Kiper - KUL (prasoznawstwo)
Rada Naukowa:
ks. Waldemar W. Żurek SDB, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II - przewodniczący
dr hab. Maria Dębowska, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
ks. Dominik Zamiatała CMF, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
ks. Stanisław Zimniak SDB - Istituto Storico Salesiano - Roma (Włochy)
o. Marek Inglot SI - Pontificia Università Gregoriana - Roma (Włochy)
bp Michał Janocha, Uniwersytet Warszawski
Antoni Mironowicz - Uniwersytet w Białymstoku
Oksana Karlina - Wschodnioeuropejski Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki - Łuck (Ukraina)
ks. Andrzej Kopiczko - Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Waldemar Kowalski - Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Marek Daniel Kowalski - Uniwersytet Jagielloński
Manuel-Reyes Garcia Hurtado - Universidad de A Coruña (Hiszpania)
ISSN: 0518-3766
e-ISSN: 2545-3491
DOI: 10.31743/abmk
News
Kontakt:
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Jana Pawła II
Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL
ul. Chopina 29/7
20-950 Lublin; Poland
(48) 81 454 52 67
redabmk@kul.pl
Główna osoba do kontaktu:
Dr Artur Hamryszczak
Redaktor naczelny
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Jana Pawła II
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Jana Pawła II
Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL
ul. Chopina 29/7
20-950 Lublin; Poland
(48) 81 454 52 67
redabmk@kul.pl
Główna osoba do kontaktu:
Dr Artur Hamryszczak
Redaktor naczelny
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Jana Pawła II
Browse
Browsing Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne by browse.metadata.rights "Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska"
Now showing 1 - 20 of 151
Results Per Page
Sort Options
- ItemAkta wizytacji podkrakowskiej parafii Zielonki z XVI-XVII wieku w zasobie Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie(Wydawnictwo KUL, 2021) Bulak, JanW publikacji autor prezentuje akta wizytacji podkrakowskiej parafii pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Zielonkach. Wzmiankowana po raz pierwszy w XIV wieku parafia przez lata pozostawała pod patronatem krakowskiej kapituły katedralnej, potem (1531-1878) Akademii Krakowskiej (Uniwersytetu Jagiellońskiego). Od końca XVIII wieku zielonecka świątynia była uznawana za kościół filialny krakowskiej kolegiaty św. Anny. Przybliżonych zostało w formie edycji tekstu źródłowego sześć akt wizytacji parafii Zielonki znajdujących się w zasobie Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Teksty pochodzą z lat: 1598 (AV Cap 15, i AV Cap 65 – compendium), 1603 (AV 4), 1610 (AV Cap 28), 1618 (AV Cap 38 i AV Cap 40), 1629 (AV Cap 42) i 1663 (AV 8). Wizytacje te mają formę rękopisów i sporządzone zostały w języku łacińskim. Celem autora było dokonanie możliwie wiernej edycji tych źródeł, aby udostępnić je szerszemu gronu odbiorców i badaczy. Ingerencje wydawcy w tekst źródłowy ograniczyły się do rozwinięcia skrótów zastosowanych przez pisarzy dla większej czytelności tekstu. Tekst został opatrzony przypisami tekstowymi, bibliograficznymi oraz terminologicznymi. Podjęte czynności edytorskie są zgodne z zasadami naukowej edycji źródeł historycznych dla tekstów nowożytnych. W rezultacie autor prezentuje pięć pełnych tekstów wizytacji i jeden wyciąg zawierający decreta executiva visitationum (AV 4) opatrzone aparatem krytycznym. Praca ta stanowi kontynuację publikacji akt wizytacji parafii Zielonki, których XVIII-wieczną część opublikowano na łamach półrocznika „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” w 2019 r. W ten sposób zostały opublikowane wszystkie znane akta wizytacji parafii Zielonki z okresu staropolskiego z zasobu Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie.
- ItemAkta wizytacji podkrakowskiej parafii Zielonki z XVIII wieku w zasobie w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie(Wydawnictwo KUL, 2019) Bulak, Jan; Makarczyk, AnnaW niniejszej publikacji autorzy prezentują osiemnastowieczne akta wizytacji podkrakowskiej parafi i pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Zielonkach. Zabytkowy kościół z XIV wieku (większa część obecnego kościoła pochodzi z XVI wieku) przez lata był zależny od krakowskiej kapituły katedralnej, potem Akademii Krakowskiej (obecnie Uniwersytet Jagielloński) oraz kolegiaty św. Anny. Przybliżone zostały tutaj w formie edycji tekstu źródłowego trzy ostatnie wizytacje parafii Zielonki sprzed upadku Rzeczypospolitej: z 1727 roku (AVCap 61 oraz AV 23), z 1748 roku (AV 29 oraz Tabele Załuskiego 7) i z 1783 roku (AV 55). Księgi tych wizytacji są przechowywane w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie (AKMKr), mieszczącym się przy ul. Franciszkańskiej 3. Wizytacje te, to rękopisy w języku łacińskim oraz polskim z dużą liczbą zwrotów pochodzących z łaciny. Wyłącznie Tabele biskupa Załuskiego mają format drukowanego formularza, w którego rubryki odręcznie zostały naniesione stosowne informacje. Celem autorów było dokonanie możliwie wiernej edycji tych źródeł, aby udostępnić je szerszemu gronu odbiorców. Metodologia pracy skupiła się na rozwinięciu skrótów zastosowanych przez pisarzy, uwspółcześnieniu pisowni dla większej czytelności tekstu, a także dodaniu znaków diakrytycznych i znaków interpunkcyjnych w wymagających tego miejscach. Autorzy wzbogacili tekst przypisami tekstowymi, bibliograficznymi i terminologicznymi. Podjęte czynności edytorskie są zgodne z zasadami naukowej edycji źródeł historycznych dla tekstów nowożytnych. W rezultacie autorzy prezentują trzy pełne teksty wizytacji, wraz z inwentarzami, opatrzone wstępem, przypisami oraz bibliografią.
- Item„Ankieta duszpasterska z 1930 r.” oraz „Sprawozdanie duszpasterskie za rok 1930” i ich rola w planach odnowy życia społeczno-religijnego w diecezji kieleckiej w okresie międzywojennym(Wydawnictwo KUL, 2020-12-21) Bujak, GrzegorzTematem artykułu jest omówienie zachowanych fragmentów dwóch badań ankietowych przeprowadzonych w diecezji kieleckiej w latach 1930-1931, w kontekście wprowadzanej po I wojnie światowej odnowy życia religijnego na jej terenie. Podejmowane w tym zakresie działania po 1918 r. znalazły najpełniejszy wyraz w postanowieniach synodu diecezjalnego z 1927 r. Jednym z jego elementów było prowadzenie systematycznych obserwacji zmian społeczno-religijnych poprzez powołanie w kurii Komisji wiary i obyczajów, która miała czuwać nad realizacją odnowy synodalnej w diecezji. Między innymi na podstawie prowadzonych badań ankietowych miała ona wskazywać potrzeby w zakresie duszpasterstwa na poziomie całej diecezji i poszczególnych parafii. Jednak wraz z rozwojem ogólnopolskiego programu odnowy życia religijnego opartego na ponaddiecezjalnej organizacji, jaką była Akcja Katolicka, wcześniejszy lokalny projekt nie był kontynuowany, a omawiane dwa badania ankietowe stanowią jego najobszerniejsze, choć nie w pełni zachowane świadectwa.
- ItemArchiwum dekanalne – podstawy prawne(Wydawnictwo KUL, 2019) Różański, MieczysławFunkcjonowanie archiwum dziekańskiego nie ma uregulowania w powszechnym prawie kanonicznym Kościoła Katolickiego. Wskazane tam obowiązki dziekana, który jest bliższym współpracownikiem biskupa, pośrednio domagają się prowadzenia przez niego kancelarii dziekańskiej. W aktach opracowanych przez synody polskie wskazano na konieczność istnienia archiwum dziekańskiego, które przechowuje akta i dokumentację wytworzoną przez dziekana lub zebrane przez niego z parafii, zgodnie z przepisami prawa. Przepisy te mają charakter ogólny i nakazują prowadzenie osobnego od archiwum parafialnego archiwum dziekańskiego lecz nie zawierają bardziej szczegółowych unormowań dotyczących sposobu zabezpieczania, przechowywania i udostępniania dokumentacji oraz sytuacji kiedy materiały te należy przekazać do centralnego archiwum historycznego w diecezji.
- ItemArchiwum dziekańskie dekanatu wałeckiego do 1945 roku w zasobie Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Inwentarz(Wydawnictwo KUL, 2021) Ceynowa, TadeuszW artykule przedstawiono zachowane archiwalia dziekańskie dotyczące dekanatu wałeckiego. Biskup poznański dla terytoriów zanoteckich utworzył w XIV wieku oficjalat kalisko-wałecki. W wyniku reformacji w połowie XVI wieku oficjalat przestał istnieć. W 1602 r. tereny pozostałe przy katolicyzmie włączono do utworzonego dekanatu czarnkowsko-wałeckiego. Po I rozbiorze Rzeczpospolitej na terenach ziemi wałeckiej reaktywowano oficjalat dla Prus Zachodnich. Pod koniec XVIII wieku wydzielono autonomiczny dekanat wałecki, który pokrywał się z terytorium powiatu poza Czaplinkiem z prowincji Pomorze. Początkowo składał się z 12 parafii i 34 kościołów filialnych. W XX wieku kilka filii stało się samodzielnymi ośrodkami duszpasterskimi. Zachowane archiwalia (159 poszytów) podzielono na dwie części: Generalia, dotyczące problematyki całego dekanatu, dzieląc je na dalsze serie, i Specjalia dotyczące poszczególnych parafii. Zachowane akta pochodzą od końca XVIII wieku do 1945 r.
- ItemAugustianie-Eremici w Dzierżoniowie do czasów reformacji(Wydawnictwo KUL, 2019) Klemenski, MarcinW niniejszym artykule prezentowane są dzieje klasztoru pw. św. Marka należącego do zakonu augustianów-eremitów. Omówione są dzieje fundacji, donacji rycerskich i szlacheckich, kwestie budowy kompleksu majątkowego we wsiach Podgórzno i Piława Dolna. Przedstawiono również sylwetki zakonników związanych z miejscowym klasztorem. Klasztor został zlikwidowany w 1525 roku na skutek postępującej Reformacji, jednak majątek klasztorny został przez samych zakonników rozprzedany, stąd też w późniejszym okresie stracili szanse na jego restytucję w Dzierżoniowie i w okolicach.
- ItemBiblie w języku polskim wydane w latach 1801-1945(Wydawnictwo KUL, 2021) Zakonnik, ŁukaszW prezentowanym artykule przedstawiono spis drukowanych wydań Biblii w języku polskim, które ukazały się w latach 1801-1945. W celu identyfikacji konkretnych edycji dokonano przeglądu literatury (a także dostępnych baz danych) dotyczącej tematu. Prześledzono również katalogi głównych polskich antykwariatów, jak i portali aukcyjnych oraz ogłoszeniowych. W efekcie poczynionych prac zgromadzono dane o łącznie 242 wydaniach Biblii (Starego Testamentu i Nowego Testamentu) w analizowanym okresie. Z 242 edycji za unikalne albo wzorcowe uznano 71.
- ItemBibliografia Sankturarium Matki Jedności Chrześcijan w Świętej Lipce za lata 1618-2018(Wydawnictwo KUL, 2019) Sukiennik, EdgarSanktuarium maryjne w Świętej Lipce na Mazurach to jedno z najbardziej znanych miejsc pielgrzymkowych w Polsce. Od czasów średniowiecza przybywają tu pielgrzymi z Polski i z krajów sąsiednich, aby modlić się przed słynącym łaskami wizerunkiem Matki Bożej oraz słuchać koncertów muzycznych, które wykonywane są na imponujących organach barokowych. W 2018 roku sanktuarium przeżywało trzy ważne rocznice: 400-lecie oddania Świętej Lipki pod opiekę króla polskiego Zygmunta III Wazy i jego następców, 125-lecie ukończenia świętolipskiej szkoły muzycznej przez Feliksa Nowowiejskiego oraz 50-lecie koronacji obrazu Matki Bożej Świętolipskiej przez prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego oraz metropolitę krakowskiego kard. Karola Wojtyłę. Uroczysty jubileusz stworzył okazję do wielu podsumowań w zakresie stanu badań historycznych nad dziejami kościoła i klasztoru jezuitów. Prezentowana bibliografia usiłuje zebrać to, co już wiadomo na temat sanktuarium, oraz próbuje zasugerować obszary badawcze, które jeszcze oczekują na swoich dziejopisów.
- ItemBiblioteka bazylianów w Białej Podlaskiej(Wydawnictwo KUL, 2019) Wereda, DorotaBazyliański klasztor w Białej Podlaskiej został ufundowany w 1690 roku przez Katarzynę z Sobieskich Radziwiłłową. Zakonnicy z bialskiego klasztoru zostali zobowiązania do podniesienia poziomu życia religijnego poddanych w bialskich dobrach Radziwiłłów poprzez działalność misyjną. Wsparciem dla pracy duszpasterskiej, kaznodziejskiej, misyjnej, obsługi pielgrzymów była biblioteka klasztorna gromadząca zbiory kazań oraz książki o tematyce teologicznej, historycznej, medycznej, z zakresu historii sztuki, słowniki, druki popularyzujące kult maryjny oraz okolicznościowe panegiryki upamiętniające wydarzenia związane z rodem Radziwiłłów. Książki do biblioteki były kupowane przez zakonników oraz przekazywane jako dary od fundatorów, duchownych obrządku łacińskiego oraz zakonników pracujących w bialskiej lub innych placówkach bazyliańskich. Zachowana część zasobu bialskiej biblioteki wskazuje na rozległe kontakty i zainteresowania zakonników. W klasztornym księgozbiorze znajdowały się książki opublikowane w wielu krajowych ośrodkach wydawniczych i typografiach kilkudziesięciu miast Europy Zachodniej. Książki były kupowane przez zakonników studiujących w rzymskich placówkach oświatowych, w drodze powrotnej do kraju zaopatrujących się w tamtejszych księgarniach. Zachowana część księgozbioru klasztoru bazylianów w Białej jest świadectwem wysokiej kultury intelektualnej jego użytkowników i otwartości na inspiracje z różnych środowisk intelektualnych. Analiza księgozbioru potwierdza ogromną rolę zgromadzenia jako pośredników pomiędzy kulturą łacińskiego i bizantyjskiego kręgu kulturowego. Wykorzystanie wiedzy w pracy duszpasterskiej przyczyniało się do przetwarzania idei zawartych w książkach do poziomu odbiorcy często wykluczonego z kręgów kultury piśmienniczej. Księgozbiory bazyliańskie były istotnym narzędziem do wytyczania nowych granic kręgów kulturowych.
- ItemBiskup Grzegorz Chomyszyn – zwolennik normalizacji stosunków ukraińsko-polskich w okresie międzywojennym(Wydawnictwo KUL, 2020) Ryba, MieczysławArtykuł dotyczy poglądów i działalności ukraińskiego biskupa greckokatolickiego Grzegorza Chomyszyna na przełomie lat 20. i 30. XX wieku. Grzegorz Chomyszyn należał do największych zwolenników polsko-ukraińskiego pojednania w Kościele greckokatolickim. Był on zdecydowanym krytykiem „pogańskiego” nacjonalizmu ukraińskiego. Życie społeczno-polityczne Ukraińców starał się oprzeć na etyce chrześcijańskiej. Na takim też gruncie szukał pojednania między narodem polskim i ukraińskim. Jego postawa czyniła go najpoważniejszym mężem stanu, z którym władze polskie znajdowały płaszczyznę porozumienia.
- ItemBractwa religijne w diecezji lubelskiej w XIX wieku – stan liczbowy(Wydawnictwo KUL, 2014) Partyka, WiesławThe brotherhood movement was born in the Church in the fourth century. Brotherhoods usually operated in churches and monasteries, and their aim was to strengthen the piety of the faithful through the implementation of the objectives of charitable and social activities, as well as activities connected with worship. In Poland, religious brotherhoods appeared in the thirteenth century and developed over the centuries. They flourished in the seventeenth and eighteenth century and were introduced into the majority of parishes. At the end of the fourteenth century, they appeared in the region of Lublin. In the period before the partitions there were 174 brotherhoods in that region. With the collapse of the Polish State, religious brotherhoods also experienced a serious crisis. The Diocese of Lublin was founded in 1805. Under the new organizational structures brotherhoods continued to operate and pursue their goals. Despite a series of reprisals from the partitioners, which wanted to tightly control and even restrict the activity of brotherhoods, they effectively coped with those difficulties opposing the secularization of society. On the basis of the records of canonical visitation of the nineteenth century and the two registrations of brotherhoods in that period, it was possible to establish that in the nineteenth century in the Diocese of Lublin there were199 brotherhoods. The vast majority of brotherhoods were Marian ones – 124, of which 91 Rosary ones, 24 scapular ones and 9 others. Among other fraternities quite numerously represented were the ones dedicated to the Holy Trinity (24), St. Anna (15), Mercy (12). The number of such fraternities as Corpus Christi (3), St. Tekla (3), St. John of Nepomuk (3) Literary (2), St. Anthony (2) and Heart of Jesus (2) was small. There was also one brotherhood of Guardian Angels, one of the Holy Name of Jesus, Lovers of Crucified Jesus, Merciful Jesus (dying), St. Cross, St. Mary Magdalene, St. Barbara, St. Yvonne and St. Francis of Assisi’s belt. Some of them disappeared at the beginning of the nineteenth century, some operated continuously for a long time, and others came into existence in the period under discussion. It is hoped that the issue concerning the functioning of religious brotherhoods in the nineteenth century will soon be more detailed studied, as in the case of the fraternities operating in the period before the Partitions of Poland. It is essential to better understand not only the functioning of the brotherhoods in an entirely new political situation of the Polish Church, but also their impact on moral and religious renewal, and perhaps on the increase in the patriotic sentiments of wider social groups.
- ItemComment garder la foi et l’unité avec l’Église en Pologne en dehors du pays d’origine ? – à la lumière de la correspondance du Cardinal Wyszyński avec le Recteur de la Mission catholique polonaise en France(Wydawnictwo KUL, 2020-12-21) Kłakus, MichałAprès la Seconde Guerre mondiale, plus de 400 000 personnes d’origine polonaise vivaient en France. La plupart d’entre eux y est venue dans l’entre-deux-guerres à la recherche de travail. Ils considéraient leur séjour sur cette terre comme temporaire, par conséquent, en vue de retourner dans leur pays d’origine, ils cultivaient également les coutumes et les rituels polonais dans le domaine religieux. Leur présence était favorisée par l’existence de prêtres polonais dans les colonies ouvrières. Avec le temps, le lien de l’émigration polonaise en France avec le pays d’origine s’est affaibli. Les travailleurs polonais venant en France étaient en voie de disparition, le nombre d’associations polonaises a donc diminué. Dans les années 60 et 70 du XXe siècle, les troisième et quatrième générations d’émigrants polonais ne connaissaient leur pays d’origine que grâce aux histoires racontées par leurs parents et grands-parents. Comment préserver dans cette situation la tradition nationale et religieuse polonaise? Le Cardinal Wyszyński a tenté de répondre à cette question. Il voit un moyen de préserver l’identité religieuse des Polonais en France en maintenant la langue maternelle, l’adhésion au culte marial et la promotion du mouvement de pèlerinage. Afin de maintenir l’unité avec l’Eglise en Pologne, il a encouragé ses compatriotes à l’étranger à connaitre l’enseignement des évêques polonais et à participer à l’aide matérielle pour la Pologne.
- Item„Compendium Archivi Kielcensis” – kilka uwag nad „kieleckim” archiwum i kancelarią zadworną biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka(Wydawnictwo KUL, 2021) Janakowski, MarcinDzieje i funkcjonowanie archiwów oraz kancelarii biskupów krakowskich pozostają wciąż otwartymi tematami badawczymi. Systematycznie udaje się jednak uzupełniać ten obraz o mniej lub bardziej szczegółowe rozważania nad konkretnymi obszarami działalności instytucji kościelnych, zwłaszcza na poziomie regionalnym. Do takiego typu badań należy zaliczyć studia nad funkcjonowaniem kieleckiego archiwum biskupa Kajetana Ignacego Sołtyka. Przechowywany w Bibliotece XX Czartoryskich XVIII-wieczny kodeks Compendium Archivi Kielcensis jest jednym z ważniejszych źródeł prezentujących praktykę kancelaryjną oraz wymiar decentralizacji administracji biskupiej. Szczegółowa analiza tego materiału pozwala również ukazać rolę Kielc jako jednej z głównych siedzib ordynariuszy krakowskich, a także rolę tego ośrodka w systemie administracji kościoła krakowskiego. Najbardziej interesującym elementem przywołanego kodeksu, z perspektywy moich rozważań, jest inwentarz kieleckiego archiwum biskupa Sołtyka, którego zwartość została poddana analizie w niniejszym artykule. Kolejnymi elementami badań była także próba wskazania okoliczności, w jakich został wyodrębniony ten element kancelarii biskupiej oraz określenie związków przechowywanej tam dokumentacji z Kielcami. Istotną częścią studiów nad omawianym archiwum jest przedstawienie jego dziejów, a następnie wpisanie ich w historię funkcjonującego do dziś Archiwum Diecezjalnego w Kielcach.
- ItemDedykacja - Stefan kardynał Wyszyński(Wydawnictwo KUL, 2021) Hamryszczak, Artur PawełNumer jest dedykowany Stefanowi kardynałowi Wyszyńskiemu, w roku jego beatyfikacji i 65. rocznicę powstania Ośrodka Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych. Oprócz dedykacji zamieszczono reprint listu Prymasa Polski S. Wyszyńskiego z 15 marca 1957 r., z okazji utworzenia ośrodka ABMK przy Bibliotece Uniwersyteckiej KUL.
- ItemDer Beginn der freisingischen Herrschaft in Groß-Enzersdorf im Hinblick auf die Entstehung des kirchlichen Lebens: von den Anfängen bis zu Bischof Berthold von Wehingen(Wydawnictwo KUL, 2020-12-21) Borowski, ArkadiuszDer vorliegende Artikel beschäftigt sich mit der Gründung von Ort und Pfarre Groß-Enzersdorf (Enzersdorf im Text). Große Bedeutung erlangte dabei das Hochstift Freising mit seinen Bischöfen, die sowohl das kirchliche wie auch kommunale Leben prägten. In diesem Artikel befasst sich der Autor mit der Entstehung von Enzersdorf, beginnend mit der Schenkung Kaiser Heinrichs II. bis hin zu Bischof Berthold von Wehingen, der die Ortschaft bis heute prägt.
- ItemDer Dominikanerklosterkreis Brzeg (Brieg) im 16. Jahrhundert. Versuch einer rekonstruktion(Wydawnictwo KUL, 2021) Kaczmarek, KrzysztofKlasztor dominikanów w Brzegu powstał w połowie XIV w. Był ostatnią fundacją Braci Kaznodziejów na terenie średniowiecznego Śląska i sąsiadował z kilkoma innymi konwentami dominikańskimi: we Wrocławiu, Świdnicy, Ząbkowicach Śląskich, Lewinie Brzeskim i Opolu. Dla rozgraniczenia wpływów tych klasztorów wytyczono należące do nich okręgi, w których mogły one prowadzić działalność duszpasterską i gospodarczą. Wiadomości o zasięgu okręgu klasztoru w Brzegu czerpiemy z XVI-wiecznych wykazów dochodów i wydatków konwentu. Wytyczone na ich podstawie granice okręgu klasztoru brzeskiego obejmują tereny na lewym brzegu Odry położone w widłach Oławy i Nysy Kłodzkiej; dominikanie z Brzegu działali też w niektórych miastach i wsiach na prawym brzegu Odry położonych między Widawą oraz Prosną.
- ItemDie Kirche und die Kirchengemeinde in Heiligenthal (Świątki) anhand der ältesten Quellen und des Visitationsprotokolls aus dem Jahre 1567(Wydawnictwo KUL, 2021) Kopiczko, AndrzejIn dem vorliegenden Artikel wird die Entstehungsgeschichte der Kirchen-gemeinde in Heiligenthal/Świątki dargestellt sowie ihre Entwicklung bis in die zweite Hälfte des 16. Jahrhunderts. Auf der Grundlage der ältesten archivarischen Quellen werden die kirchlichen Bezüge, die ersten Seelsorger und die Dörfer, die der örtlichen Kirche angegliedert sind, beschrieben. Berücksichtigt wird ebenso das Patrozinium der hl. Kosmas und Damian, welches im Ermland nur bei diesem einen Gotteshaus auftritt. Die meisten Informationen wurden jedoch aus dem ältesten Visitationsprotokoll gewonnen, das im Jahre 1567 vom Domherren Samson Worein angefertigt wurde. Er beschrieb darin eingehend die Kirchenausstattung, darunter ebenso die Büchersammlung, stellte den Pfarrer und den Lehrer vor und stellte die Gottesdienstordnung dar. Ein interessanter Zusatz ist weiterhin die Erwähnung des Adligen, des Anführers der bischöflichen Truppen, David Braxein, der seinen Glauben verlor, letztendlich jedoch in der heimatlichen Kirche beigesetzt wurde. Das gesammelte Material ist eine wertvolle Quelle zur Geschichte der Kirchengemeinde, doch auch des weiteren Ermlands, zu den Formen der Seelsorge, zu den wirtschaftlichen Beziehungen und den damaligen gesellschaftlichen Gegebenheiten, insbesondere denjenigen, die den Einflüssen des neuen Bekenntnisses, dem Luthertum, entsprangen.
- ItemDokument z 1446 roku dla parafii w Pszczewie(Wydawnictwo KUL, 2021) Karczewska, JoannaPublikacja zawiera edycję średniowiecznego dokumentu dotyczącego fundacji mszy w kościele parafialnym w Pszczewie i jego uposażenia. Dokument znany był do tej pory jedynie z kopii. Jego oryginał znajduje się w Archiwum Państwowym w Zielonej Górze. Jest to przywilej donacyjny, który poszerza i umacnia podstawy majątkowe kościoła parafialnego w Pszczewie i tamtejszego plebana. Decyzje z niego wynikające mogły mieć związek z wcześniejszym powołaniem w Pszczewie oficjalatu okręgowego. Treść zawiera cenne informacje na temat zmian patrocinium świątyni i jej prawa patronatu. Przynosi także wartościowe wiadomości na temat pszczewskich wójtów i topografii miejscowości. Dokument został wystawiony w Poznaniu 5 lipca 1446 r. Biskup poznański Andrzej z Bnina ustanowił mszę poranną ku czci NMP w kościele parafialnym w Pszczewie i potwierdził oraz powiększył uposażenie parafii pszczewskiej.
- ItemDokumentacja fotograficzna archiwów kościelnych jako materiał ilustracyjny Słownika biograficznego księży diecezji sandomierskiej XIX-XX wieku(Wydawnictwo KUL, 2021) Tylec, PiotrArtykuł omawia wykorzystanie dokumentacji fotograficznej archiwów kościelnych w Słowniku biograficznym księży diecezji sandomierskiej XIX-XX w. Leksykon opublikowany został w latach 2014-2019. Zawiera on 1901 biogramów duchowieństwa sandomierskiego. Ponad połowa z nich uzupełniona została reprodukcjami fotografii, prezentującymi wizerunki poszczególnych kapłanów. Większość z nich odnaleziona została podczas kwerendy w Archiwum Diecezji Sandomierskiej oraz Bibliotece Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Autor analizuje poszczególne dokumenty źródłowe, które zawierały obiekty zdjęciowe. Dodatkowo ukazana została metoda wyboru ilustracji oraz perspektywy badawcze. Artykuł może stać się wskazówką dla autorów, którzy będą tworzyć podobne słowniki biograficzne.
- ItemDokumentacja fotograficzna w zasobie Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. Ks. Walentego Patykiewicza w Częstochowie (aktualny stan badań i perspektywy)(Wydawnictwo KUL, 2021) Kapuściński, JacekTematem artykułu jest opis stanu dokumentacji fotograficznej zgromadzonej w Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej. Przechowuje się ją w dwóch pomieszczeniach (magazyn nr 2 i pracownia naukowa nr 2); w pierwszym tworzy ona Fototekę (budowaną przez lata, obejmującą 536 albumów i 4484 zdjęcia), która liczy 13 mb., a w drugim wchodzi w skład pięciu zespołów, będących spuściznami archiwalnymi po zmarłych duchownych (15 albumów i 1104 zdjęcia, w tym 175 w wersji cyfrowej). W zasobie archiwalnym zajmuje ona miejsce w dwóch segmentach, nazwanych: Dokumentacja pozaaktowa i Akta osób duchownych, które współtworzą Dział II, zawierający dokumenty i akta wytworzone w strukturach (archi)diecezji. W wyniku przeprowadzonych do tej pory działań porządkowych i inwentaryzacyjnych udało się wydzielić 881 j.a. i scalić je w konkretne zespoły i kolekcje, do których sporządzono odpowiednie spisy. Wciąż wiele fotografii pozostaje niezidentyfikowanych, dlatego opóźniają się dalsze etapy prac inwentaryzacyjnych. Na podstawie dotychczasowych badań można stwierdzić, że całość dokumentacji fotograficznej zachowana jest w dobrym stanie i pod względem zawartości treściowej ma dużą wartość historyczną.