Artykuły naukowe (WT)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/101

Browse

Browsing Artykuły naukowe (WT) by browse.metadata.rights "Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska"

Now showing 1 - 8 of 8
  • Item
    Ecclesiastical and theological aspects of the coronation acts of the Polish kings in the Middle Ages. An outline
    (Wydawnictwo KUL, 2020-12-21) Bielak, Włodzimierz
    Ceremoniał koronacji królów polskich wpisuje się w średniowieczny związek Kościoła i państwa. Koronacja miała więc wydźwięk nie tylko państwowy, lecz także kościelny – była udzielana przez arcybiskupa w katedrze, wobec zgromadzonego Kościoła. W pewien sposób koronacja włączała nowego władcę w misję Kościoła. Używany podczas koronacji formularz zawierał podbudowę teologiczną dokonywanego aktu. Koronacja, czyniąca z króla pomazańca Bożego, dawała władcy szczególną pozycję w państwie i w Kościele.
  • Item
    Fotografie w Archiwum Diecezji Łuckiej
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Hamryszczak, Artur Paweł
    Archiwum Diecezji Łuckiej, które jest przechowywane w Ośrodku Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych, ma charakter szczątkowy i gromadzi do­kumentację wytworzoną od II wojny światowej do lat 60. XX wieku, czyli śmierci ordynariusza bpa Adolfa Szelążka w Zamku Bierzgłowskim w 1950 r., i późniejszej działalności księży łuckich. Cały zasób archiwum został opraco­wany po przewiezieniu go do Ośrodka ABMK. Miał on charakter rozsypu, dla­tego prace inwentaryzacyjne były żmudne i długotrwałe. Opracowanie doku­mentacji fotograficznej zgodnie z metodyka archiwalną wymagało m.in. iden­tyfikacji osób, miejsc oraz daty wykonania. Aktualnie w zasobie Archiwum Diecezji Łuckiej znajdują się 434 zdjęcia, które wchodzą w skład 4 zespołów. Najwięcej fotografii znajduje się w zespole spuścizn oraz zbiorów ikonogra­ficznych. W dwóch pozostałych zespołach: Wyższe Seminarium Duchowne w Łucku i Parafia katedralna w Łucku, zdjęcia stanowią marginalną liczbę dokumentacji nieaktowej. Fotografie uwieczniają duchowieństwo katolickie diecezji i biskupów łuckich oraz budynki sakralne (kościoły i cerkwie) czy też ważne wydarzenia społeczno-religijne. Są też zdjęcia o proweniencji świec­kiej, przedstawiające m.in. Zakład Przyrodoleczniczy doktora Apolinarego Tarnawskiego w Kosowie. Zasób fotograficzny, tak jak i całe Archiwum Diecezji Łuckiej, nie jest udostępniany ze względu na stan fizyczny dokumen­tacji. Planowana jest digitalizacja całego zasobu archiwalnego i udostępnienie go w postaci cyfrowej.
  • Item
    Inwentarz parafii Racławice z 1923 roku
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Moskal, Tomasz
    Parafia Racławice k. Niska, została erygowana na przełomie XIII/XIV wieku. Źródła historyczne poświadczają w okresie staropolskim obecność co najmniej 3 kościołów. W połowie XVIII wieku właściciel części Racławic i Przędzela, Józef Grabiński, ufundował świątynię, która spłonęła w 1914 roku. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku przystąpiono do budowy nowego ośrodka kultu. Świątynia została poświęcona 8 maja 1922 roku. Inwentarz parafialny z 1923 roku ukazuje wysiłek, jaki duchowieństwo i wierni podjęli, by wyposażyć kościół w niezbędne paramenty liturgiczne.
  • Item
    Kanonik Michał Pisarski (1729-1794) w świetle akt czynności Chełmskiej Kapituły Katedralnej obrządku łacińskiego
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Marczewski, Jarosław Roman
    Księgi posiedzeń chełmskiej kapituły katedralnej obrządku łacińskiego stanowią pierwszorzędne źródło do poznania dziejów tej instytucji. Co więcej, znajdują się w nich informacje pozwalające na przybliżenie życia i działalność jej poszczególnych członków. Ks. Michał Pisarski urodził się w 1729 roku w rodzinie szlacheckiej. W młodości wstąpił do zakonu jezuitów, gdzie otrzymał staranną formację i bardzo dobre wykształcenie. W kilku jezuickich szkołach był nauczycielem retoryki, matematyki, filozofii, prawa kanonicznego i teologii. W wyniku kasaty zakonu został zmuszony do przejścia w szeregi duchowieństwa diecezjalnego. Został najpierw kanonikiem w jednej z kolegiat we Lwowie. W 1782 roku wszedł w skład kanoników chełmskiej kapituły katedralnej rezydującej w Krasnymstawie. Był gorliwy w wypełnianiu obowiązków związanych z uzyskaną nominacją. Regularnie uczestniczył w posiedzeniach kapituły, chętnie podejmował dodatkowe zobowiązania. Były mu powierzane odpowiedzialne misje natury administracyjnej i gospodarczej. Wielokrotnie reprezentował interesy kapituły w sytuacjach dotyczących dużych środków kapitałowych. Ks. M. Pisarski był także osobiście dobrodziejem kapituły, wnosząc w ciągu swojego życia znaczący, bo sięgający łącznie 51 000 złp, wkład finansowy w jej utrzymanie. Na podstawie części z tych środków kapituła podjęła zobowiązanie odprawiania co roku liturgii za jego duszę. Ks. M. Pisarski zmarł w 1794 roku. W 2015 roku został zidentyfikowany w zasobach Muzeum 200-lecia Archidiecezji Lubelskiej jego dobrze zachowany portret.
  • Item
    Kościoły i zabudowania parafialne w Konopnicy w XVII-XX wieku
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Hamryszczak, Artur Paweł; Mącik, Hubert
    Parafia w Konopnicy w ziemi lubelskiej i archidiakonacie lubelskim datuje się na XIV wiek. Obejmowała trzy wsie położone koło siebie: Konopnicę, Radawiec i Uniszowice. Pod koniec XVIII wieku parafia liczyła już sześć wsi, obok wyżej wspomnianych miejscowości, także Radawczyk, Motycz i Sporniak. Zmiana granic parafii dokonała się dopiero w okresie międzywojennym, kiedy powstała parafia w Motyczu. Uposażanie kościoła zostało nadane przez magistrat miasta Lublina w 1428 r. Najstarszy kościół drewniany pw. św. Katarzyny został zastąpiony po 1650 r. murowanym, konsekrowanym w 1667 r., zbudowanym na cyplu wysuniętym w dolinę rzeczki. Kościół nosił wówczas wezwanie, oprócz dotychczasowego św. Katarzyny, również Wniebowzięcia NMP. Następcą tej świątyni jest wzniesiony w latach 1904-1906 kościół neogotycki, według projektu Władysława Siennickiego, który funkcjonuje do dziś dnia i został wybudowany w innym miejscu niż poprzednia świątynia. Decyzja o jego wzniesieniu wynikała z rosnącej liczby mieszkańców parafii, złym stanem technicznym dotychczasowego kościoła oraz wytyczeniem szosy kraśnickiej, która stała się głównym traktem prowadzącym z Lublina do Kraśnika. Po wzniesieniu nowego kościoła, budynek starej świątyni z XVII wieku popadł w zapomnienie i w latach międzywojennych uległ rozbiórce. W kościele w Konopnicy znajdowała się gotycka figura Piety, która aktualnie jest przechowywana w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Rzeźba uchodziła za słynącą łaskami i cieszyła się lokalnym kultem. Umieszczona była w głównym ołtarzu. Corocznie w święto Siedmiu Boleści Maryi, w piątek przed Niedzielą Palmową odprawiano mszę św. odpustową z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Szczegółowe opisy parafii i kościoła parafialnego w Konopnicy pochodzą z wizytacji kanonicznych, w których na przestrzeni lat zapisywano stan zabudowań kościelnych. Do zabudowań parafialnych oprócz kościoła należała plebania, mieszkania sług kościelnych, szpital oraz budynki gospodarcze (m.in. wozownia, stajnia, chlew, spichlerz, browar). Nowy cmentarz parafialny, który zastąpił przykościelny, powstał w początkach XIX wieku i aktualnie wpisany jest w rejestr zabytków.
  • Item
    Wizytacja parafii Koprzywnica w 1782 roku
    (Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii, 2009) Moskal, Tomasz
    Koprzywnica, a parish in the Sandomierz Diocese. In the Middle Ages it was owned by the Bogoria family. About 1185 Mikołaj Bogoria granted it to the Cistercian monastery founded on the territory of the town. In the 12th century also the All Saints parish church was built. The Cistercian fathers had the right of patronage over this church. In the medieval documents there are also mentions about the existence of the St Leonard pastorate. It was probably founded after 1185 and abolished in 1527 or 1529. Moreover, in Koprzywnica the Holy Spirit hospital church existed that was built before 1473. The inspection of the Koprzywnica parish took place on 1 June 1782. The source basis of the article was taken from the Inspection Book kept in the Seminary Library in Sandomierz, call number I 1476. The inspection was carried out by Rev. Stanisław Ptaszyński, bom in 1755 and ordained in 1778, a Liwa canon and from 1780 the Nowy Korczyn provost. The text includes a description of the parish church and its furniture, the financial status of the parish, the clergy taking part in the pastorate and the directives resulting from the inspection. The publication shows the way a parish near Sandomierz functioned at the end of the 18th century.
  • Item
    Zanik obecności zakonników franciszkańskich w diecezji sandomierskiej po 1864 roku
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Prejs, Roland
    Władze carskie dokonały w 1864 r. kasaty klasztorów w Królestwie Polskim. W diecezji sandomierskiej zostały skasowane klasztory: Bernardynów w Kazanowie, Opatowie i Radomiu, Franciszkanów konwentualnych w Smardzewicach i Zawichoście oraz Franciszkanów-Reformatów w Rytwianach, Sandomierzu i Solcu. Nie został skasowany klasztor Bernardynów w Paradyżu (Wielkiej Woli). W 1870 r. władze carskie przesiedliły Reformatów z klasztoru w Jędrzejowie (diecezja kielecka) do klasztoru w Wysokim Kole. Tak więc na terenie diecezji ostatecznie były dwa klasztory franciszkańskie zachowane od kasaty: Bernardynów w Paradyżu i Reformatów w Wysokim Kole. Liczba zakonników systematycznie się zmniejszała z powodu zgonów, zakazu przyjmowania nowicjuszy oraz przechodzenia niektórych zakonników do pracy duszpasterskiej w parafiach. To sprawiło, że klasztor w Wysokim Kole przestał istnieć z chwilą śmierci ostatniego zakonnika w 1891 r., a klasztor w Paradyżu został zamknięty w 1893 r. W 1899 r. zmarli dwaj dawni bernardyni, którzy w tym czasie byli już sekularyzowani i pracowali w duszpasterstwie parafialnym jako księża diecezji sandomierskiej. Na nich zakończyła się obecność dawnych zakonników, którzy zostali sekularyzowani. Przy kościołach klasztorów skasowanych w 1864 r. władze carskie zostawiały jednego lub dwóch zakonników dla odprawiania nabożeństw. Ostatni z takich zakonników zmarł w 1911 r. i z tą chwilą zakończyła się obecność zakonników franciszkańskich w diecezji sandomierskiej.
  • Item
    Zbiory fotograficzne w Archiwum Archidiecezjalnym Lubelskim
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Marczewski, Jarosław Roman
    Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie przechowuje zbiór ok. 11 tys. fotografii pochodzących z XIX, XX i XXI stulecia. Zbiór ten jest na etapie porządko­wania archiwalnego. Nie ma on jeszcze właściwego inwentarza. Na potrzeby wewnętrzne istnieją tylko odpowiednie spisy robocze. Zbiór podzielony jest w porządku akcesji na albumy, kroniki, teczki, koperty i pudła archiwalne. Znacząca część fotografii wchodzi w skład akt personalnych i parafialnych. Zdjęcia są tylko w niewielkim stopniu zdigitalizowane. Ich cyfrowe kopie tworzy się w sposób niesystematyczny, głównie z przeznaczeniem na bieżące wystawy i przygotowywane publikacje. Zbiór fotograficzny cieszy się wzra­stającym zainteresowaniem, dlatego pomimo stanu opracowania i przechowy­wania jest udostępniany. Zawiera on ciekawe obiekty, np. obszerną kolekcję zdjęć zgromadzonych na potrzeby prowadzonych procesów beatyfikacyjnych.