Artykuły naukowe (WT)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/101

Browse

Browsing Artykuły naukowe (WT) by browse.metadata.rights "Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska"

Now showing 1 - 20 of 218
  • Item
    Aktualizacja Słowa Bożego w przepowiadaniu
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Dyk, Stanisław
    Bez aktualizacji przepowiadanie gubi swój cel, staje się mało atrakcyjne, samo zaś słowo Boże postrzegane zostaje przez słuchaczy jako pozbawione swej zbawczej mocy i nieżyciowe. Opracowanie potwierdza te tezy. W artykule uporządkowano i syntetycznie przedstawiono najważniejsze zagadnienia związane z aktualizacją: teologiczne podstawy aktualizacji, główne zasady jej realizacji; biblijne modele aktualizacji jako wzorce dla współczesnego przepowiadania; proces aktualizacji. W zakończeniu zaś sformułowano opisową definicję aktualizacji.
  • Item
    Aktualność teologiczno-pastoralna Konstytucji o Objawieniu Bożym
    (Wyższe Seminarium Duchowne w Kielcach, 2006) Borto, Paweł; Kudasiewicz, Józef
    Sono passati ormai quarant’anni dalla promulgazione della Costituzione dogmatica sulla divina Rivelazione. Quest’anniversario ha suscitato vivi echi nella Chiesa. Della Costituzione ha parlato Benedetto XVI durante un’udienza generale del mercoledì, indicando in particolare i frutti di carattere pratico che il documento conciliare ha portato nella Chiesa (lectio divina). Inoltre, in tutto il mondo sono stati tenuti vari simposi sulla Costituzione (per es. a Roma, Cracovia, Poznań). Il presente articolo si inserisce nella celebrazione di questo anniversario, offrendo un commento al testo della Costituzione ed allo stesso tempo indicando le principali fonti e gli studi più importanti sulla Dei Verbum. Gli Autori hanno deciso di affrontare tale argomento per diversi motivi. Tra i più importanti vale la pena menzionare l’insufficiente conoscenza dell’insegnamento conciliare in Polonia, soprattutto tra i fedeli laici, nonché l’importanza dell’argomento di cui tratta la Costituzione. Quando ancora era arcivescovo di Cracovia, Karol Wojtyła sottolineava che la Dei Verbum doveva essere interpretata come documento-base per la comprensione di tutto il Concilio Vaticano II. Questo perché il Concilio voleva parlare di Dio all’uomo di oggi e la Dei Verbum, trattando della Rivelazione e cioè del dialogo tra Dio e uomo, costituiva il fondamento per ogni riflessione conciliare. Non è necessario poi dilungarsi sull’importanza che la Costituzione ha avuto per il dialogo ecumenico, la comprensione della Sacra Scrittura ecc. Un’ultima ragione per cui agli Autori è sembrato necessario intraprendere tale studio sta nella convinzione che la dottrina della Dei Verbum dovrebbe essere interpretata non come terminus ad quem, ma come terminus a quo, vuol dire non come punto d’arrivo della riflessione teologica sulla Rivelazione, Tradizione e Sacra Scrittura, ma come punto di partenza. Nel commento del testo della Costituzione gli Autori seguono fedelmente la struttura del documento, offrendo talvolta non soltanto una spiegazione della dottrina conciliare, ma permettendo anche di leggere il testo sullo sfondo delle discussioni della fase preparatoria e mettendo in luce punti nodali del documento. Il commento si sviluppa intorno ai seguenti argomenti: Costituzione dogmatica sulla divina Rivelazione sullo sfondo della dottrina conciliare, comprensione della divina Rivelazione, fede come risposta alla Rivelazione di Dio, comprensione della Tradizione, sviluppo della Tradizione nella Chiesa, la Parola di Dio e la Bibbia, Tradizione e Magistero, Sacra Scrittura - Rivelazione messa per iscritto, interpretazione della Scrittura, Antico Testamento, Nuovo Testamento, Sacra Scrittura nella vita della Chiesa. Offrendo questo commento gli Autori dell’articolo si augurano che la dottrina conciliare sulla divina Rivelazione sia tuttora una guida per tutta la Chiesa. Lo studio di questa dottrina conciliare rimane una questione sempre attuale. E forse diventa ancora più attuale con la constatazione che ormai - a quarant’anni dalla chiusura del Concilio - cominciano a mancare testimoni diretti di quest’evento.
  • Item
    Alcohol Drinking in University Students Matters for Their Self-Rated Health Status: A Cross-sectional Study in Three European Countries
    (Frontiers Media, 2016) Dudziak, Urszula; Mikolajczyk, Rafael T.; Sebena, Rene; Warich, Julia; Naydenova, Vihra; Orosova, Olga
    Background: Alcohol drinking was linked to self-rated health in different populations, but the observed association was inconsistent. We studied the association among university students across three European countries with different patterns of drinking. Methods: We analyzed data from three universities, one from each country: Germany (beer dominant), Bulgaria (wine dominant), and Poland (unclassified among youths, spirits dominant in adults) (N = 2103). Frequency of drinking and problem drinking (≥2 positive responses on CAGE-scale), on the one side, and self-rated health, caring for one’s own health, and worsening of health since the last year, on the other side, were assessed by means of self-administered questionnaire. The association between alcohol- (independent) and health-related (dependent) variables was evaluated by means of logistic regression, adjusting for country and sex. Results: Poor self-rated health and worsened health since the previous year were associated with problem drinking {odds ratio 1.82 [95% confidence interval (CI) 1.21–2.73] and 1.61 (95% CI 1.17–2.21), respectively}, but not with a higher frequency of drinking. In contrast, not caring for one’s own health was associated with frequent drinking [1.40 (95% CI 1.10–1.78)], but not with problem drinking [1.25 (95% CI 0.95–1.63)]. The results were consistent across the studied countries and for both sexes. Conclusion: The health status of university students was associated with problem drinking. A high frequency of drinking was associated with the lack of care of own health, but it was not associated with current health status. These associations were independent of the predominant pattern of drinking across the studied countries.
  • Item
    Alegoryczna wymowa proklamacji Ewangelii podczas Mszy świętej według Rationale divinorum officiorum Wilhelma Duranda na tle liturgicznych zwyczajów epoki średniowiecza
    (Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego, 2017) Pałęcki, Waldemar
    W liturgii w dobie średniowiecza istotną rolę odegrała alegoryczna interpretacja poszczególnych tekstów i gestów liturgii, zwłaszcza Mszy św. Polegała ona na ukazywaniu moralizującym, typologicznym, rememoratywnym, eschatycznym i anagogicznym wszystkich obrzędów liturgicznych. Do najważniejszych przedstawicieli alegorycznej interpretacji należeli: Alkuin, jego uczeń — Amalariusz z Metzu, Raban Maur, Walfrid Strabo i Pseudo-German z Paryża. Poglądy te były umieszczane w traktatach określanych jako Expositiones Missae, Rationale divinorum ojficiorum lub Liber de divnis officiis. Ta forma spotkała się jednak w średniowieczu również ze słowami krytyki, a przeciwnikami byli diakon Florus z Lyonu i Paschazy Radbert. Chociaż alegoryczna interpretacja w dobie scholastyki przeżywała kryzys, to jednak stała się ona najpopularniejszą formą wykładni liturgii, a przykładem jest Rationale divinorum officiorum Wilhelma Duranda (zm. 1296 r.), biskupa Mende. W opracowaniu ukazano więc sposób interpretowania przez niego proklamacji Ewangelii w czasie Mszy św.
  • Item
    Andrzej Derdziuk, Aretologia w podręcznikach moralistów kapucyńskich w okresie miedzy Soborem Watykańskim I a Watykańskim II, Lublin: Wydawnictwo KUL 2001, ss. 411.
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2011) Góźdź, Krzysztof
    Dzieło Derdziuka dzieli się logicznie i przejrzyście na dwie części: wizja trynitarna i wizja eklezjalna życia moralnego chrześcijanina. Jak Trójca jest wzorem dla wszelkiej egzystencji chrześcijanina (s. 23), tak Kościół jest przestrzenią realizacji powołania chrześcijańskiego (s. 200). Życie moralne – będące odpowiedzią człowieka na zaproszenie Boga – w sposób konieczny związane jest z Bogiem objawiającym się człowiekowi historycznie i z Kościołem, który kontynuuje zbawcze dzieło Boga i stwarza niszę dla sakramentalnego spotkania z Nim człowieka.
  • Item
    Angelologia Ojców Kościoła (Sekcja Patrystyczna, Świdnica, 19-21 IX 2022)
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Szczur, Piotr
    Sprawozdanie ze spotkania Sekcji Patrystycznej w dniach 19-21 września 2022 roku w Świdnicy, zatytułowanego: Angelologia Ojców Kościoła.
  • Item
    Anger in Homiletic Teaching of Saint John Chrysostom. The Analysis of Homilies on Matthew
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Szczur, Piotr
    The article is a case study of Saint John Chrysostom’s teaching on anger in his Homilies on Matthew. The author discusses only the wreath of a man, the question of God’s anger as a different research problem was omitted. Saint John Chrysostom uses two Greek nouns while describing anger: ἡ ὀργή and ὁ θυμός, which are used as synonyms without distinguishing any semantic differences between them. The preacher does not give a definition of the anger, but describes it as a passion (τό πάθος) and places it among other flaws – according to Plato’s classification – to passion of the spirited part of soul (thymoeides). He describes anger also as an illness, and by personalizing it, he says that anger is the devil. The preacher specifies many reasons for anger (jealousy, power, situation of a threat, tardiness, and devil’s action). He says also about the fatal effects of anger, which above all destroys human relations, harms spirituality, and leads to more serious misdemeanors (i.e. perjury, enmity, insult, fisticuff, and even murder). Because of that Chrysostom points out the anger prohibition expressed by Christ and Saint Paul, as well as the necessity of combating the anger, which is a crucial element of the Christian self-improvement. These efforts give spiritual fruits in the form of peace of heart and absolution of sins. The final part of the article represents an issue of justified anger which is not prohibited but also advisable against sinners, to improve their actions.
  • Item
    Antropologia w relacji do teologii
    (Towarzystwo Teologów Dogmatyków, 2010) Góźdź, Krzysztof
    Antropologia teologiczna jest młodą, ale niezwykle dynamiczną dyscypliną teologiczną. Sama nie ogranicza się do uprawianego w teologii klasycznej traktatu „o stworzeniu” (protologia), lecz stawia sobie bardzo szerokie zadanie mówienia o całym człowieku w perspektywie Boga. Panuje bowiem przekonanie, że tradycyjna teologia mówiła raczej o „duszy” człowieka, a nie o „ciele” czy też o osobie ludzkiej. Integralne ujęcie człowieka każe widzieć go także jako strukturę, historię, działanie, jako istotę dynamiczną, moralną i osobową. Przy tym nie chodzi wyłącznie o wymiar indywidualny, lecz także i społeczny. Przez to antropologia teologiczna opiera się na pozytywnym odniesieniu zarówno do filozofii, jak i do nauk przyrodniczych. Ma dwa główne kierunki badań: nadprzyrodzony i doczesny. Ujmuje więc człowieka w perspektywie łaski Bożej, ale też i w perspektywie dzisiejszej egzystencji.
  • Item
    Artykuł: Katechizm według bł. Edmunda Bojanowskiego
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2017) Kiciński, Andrzej
    Artykuł jest pierwszą próbą odpowiedzi na pytania: dlaczego warto wydobyć z bogactwa spuścizny literackiej pozostawionej przez bł. E. Bojanowskiego także katechizm i jak to można zrobić, aby ubogacić współczesną literaturę pedagogiczną i katechetyczną. Analiza ilościowa i jakościowa zachowanej spuścizny autora w postaci prac, szkiców i notatek pozwala stwierdzić, że materiał, redakcje części tekstów wskazują na zamiar Bojanowskiego opracowania publikacji zwartej zwanej katechizmem. Głównym motywem przygotowania całościowego katechizmu Edmunda Bojanowskiego jest wciąż nowatorska myśl błogosławionego opracowania narzędzia katechetycznego dla dzieci i wychowawców wiejskich.
  • Item
    Autorytet nauczyciela-wychowawcy szansą na przezwyciężanie agresji i przemocy w szkole
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Słotwińska, Helena
    W artykule omówiono najważniejsze zagadnienia, które zawarte są w jego tytule. Składa się on z sześciu punktów. Na początku szczegółowo zostało omówione pojęcie autorytetu, a następnie jego rola i znaczenie w nauczaniu i wychowaniu. Punkt trzeci i czwarty ukazuje pojęcie oraz rodzaje agresji i przemocy a także przejawy zachowań agresywnych. Każdy nauczyciel, mając gruntownie opanowany przedmiot swej specjalności, musi kształcić się w tej dziedzinie, ale również w dziedzinach pokrewnych. Postawa intelektualna nauczyciela, powinna charakteryzować się umiarem, ostrożnością, rozwagą i powściągliwością w wydawaniu sądów. Kompetencje osobowościowe i zawodowe nauczyciela-wychowawcy, to kolejne zagadnienie przedstawione w artykule. Część końcowa artykułu poświęcona została relacjom pomiędzy Mistrzem i uczniem, które ułatwiają przezwyciężanie trudności wychowawczych.
  • Item
    Badania postaw Polaków wobec moralności małżeńsko-rodzinnej
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2011) Dudziak, Urszula
    Marital and parental love, as significant values both for particular individuals and for the whole society, require special protection. It is ensured by moral norms, and especially by: premarital chastity, marital fidelity, indissolubility of marriage, and parental responsibility connected with opposition to abortion and contraception. In numerous studies devoted to the attitudes towards marital-familial morality, it turns out, however, that a considerable part of the respondents do not accept these norms. This is significant information for pastoral theologians, educationalists, family life counsellors and pastors, because the efficiency of the efforts they make requires a diagnosis of the reality they encounter. And the diagnosis, as appears from the empirical research, should incline one not only to make careful educational, but also prophylactic, preventive and re-educational efforts.
  • Item
    Beata Stypułkowska, Biblijna formacja katechetów, Częstochowa: Wydawnictwo Naukowe Wyższego Instytutu Teologicznego 2015, ss. 431
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016) Kiciński, Andrzej
  • Item
    Biblijne wezwanie rodziców do wychowania dzieci
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018) Dudziak, Urszula
    Jednym z głównych zadań małżonków jest przekazywanie życia. Nie wystarczy, by dokonywało się ono tylko w wymiarze fizycznym, ale także w psychicznym, duchowym i społecznym. Przekazywanie życia to nie tylko prokreacja, ale również wychowanie. Chrześcijańscy rodzice powinni poznać, co na temat wychowania uczy Pismo Święte. Pomoże to im w realizacji obowiązku, jaki podjęli na początku małżeńskiej drogi życia. Wychowawcze zaangażowanie rodziców jest pożyteczne dla ich potomstwa, kraju, Kościoła i świata.
  • Item
    Bóg jako Istnienie Osobowe
    (Towarzystwo Teologów Dogmatyków, 2011) Góźdź, Krzysztof
    Teologia chrześcijańska od początku interpretuje objawienie o istnieniu Bożym w Wj 3,14: „Jam Jest, Który Jest” (Ehjeh aszer Ehjeh, Ego eimi ho oon, Ego sum qui sum), ujmując je przede wszystkim systemowo i metafizycznie jako Istnienie lub Istniejący w sposób absolutny, a dopiero wtórnie proegzystencjalnie jako „Będący pomocą i zbawcą”. Rozumienie metafizyczne zostało genialnie ujęte przez św. Tomasza z Akwinu jako„Samoistnie Istnienie” – Ipsum Esse Subsistens. Dopiero niedawno zwrócono uwagę, że Jezus Chrystus przypisywał sobie otwarcie atrybut Jahwe, mówiąc Ego eimi, „Jam Jest”. Wobec tego trzeba dziś dopowiedzieć, że istotą Boga jest Istnienie nieskończone, ale nie jakieś anonimowe, lecz osobowe. Jest ono bowiem wyrażone przez „Ja Jestem”. A zatem najwyższą racją istnienia jest Osoba Boża.
  • Item
    Bóg na uniwersytecie - po co? Głos w debacie
    (Towarzystwo Teologów Dogmatyków, 2017) Góźdź, Krzysztof
    Głos ks. prof. Krzysztofa Góździa w debacie dotyczącej funkcjonowania uniwersytetu.
  • Item
    Bogarodzica Dziewica w tajemnicy Chrystusa i Kościoła w świetle potrydenckiego Officium parvum Beatae Mariae Virginis
    (Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego, 2012) Pałęcki, Waldemar
    Kult Najświętszej Maryi Panny, Matki Zbawiciela, od początku istnienia wspólnoty Kościoła zajmował ważne miejsce w liturgii. Od czasów apostolskich zwracano uwagę, że cały Kościół trwa "jednomyślnie na modlitwie razem z niewiastami, Maryją, matką Jezusa, i Jego braćmi" (Dz 1, 14). Trwanie na modlitwie wraz z Maryją przybierało w ciągu wieków różne formy liturgiczne i pozaliturgiczne, wspólnotowe i indywidualne, eklezjalne i typowo ludowe. Były one formą oddawania czci względem Bogarodzicy, jak też wyrażaniem swoich uczuć. Ponieważ nie wszystkie formy były zgodne z nauką Kościoła, a niektóre były poddane ostrej krytyce ze strony przeciwników, dlatego oddawaniu czci maryjnej towarzyszyła refleksja teologiczna, mająca na celu ukazanie we właściwym świetle historiozbawczym miejsca i roli Maryi. W Kościele Zachodnim, od doby średniowiecza, znaną formą kultu maryjnego były tzw. małe oficja i godzinki odmawiane zarówno po łacinie, jak też w językach narodowych. Wzorcem dla nich było Officium parvum Beatae Mariae Virginis, które w różnych formach przeżywało renesans po Soborze Trydenckim. W perspektywie historii liturgii interesującym zagadnieniem pozostaje poszukiwanie odpowiedzi na pytania: w jaki sposób ukazana jest Maryja w dziele zbawczym Pana w tekstach liturgicznych tego oficjum i jak ta forma modlitwy kształtowała przez pokolenia postawę maryjną chrześcijan. Teksty liturgiczne zatwierdzone przez papieża Piusa V w 1571 r. wprawdzie częściowo były znane z innych oficjów, ale tworzyły sekwencje tekstów, które pozwalają ukazać we właściwym świetle, bez fałszywej przesady, miejsce i rolę Bogarodzicy Dziewicy w tajemnicy Chrystusa i Kościoła. Przywileje, tytuły i dary Maryi Panny mają swoje odniesienie historiozbawcze, gdzie fundamentem jest Jej dziewicze macierzyństwo. Podobnie tytuły dotyczące dziewictwa Maryi podkreślają Jej godność, gdyż Ona jako jedyna, łaskawa i zawsze Dziewica odbiera należną cześć w liturgii Kościoła. Oddzielnym zagadnieniem przedstawiającym tajemnicę Maryi jest ukazanie jej osoby w świetle metafor starotestamentalnych. Porównanie Maryi do Mądrości opisane w sposób plastyczny w Księdze Syracha pozwalało wychwalać Jej piękno i wybranie. Historiozbawcze ujęcie tajemnicy Maryi wskazuje natomiast na jej macierzyństwo nie tylko w odniesieniu do Jezusa, ale również w relacji do Mistycznego Ciała Chrystusa. Maryja Wniebowzięta, której towarzyszą tytuły Orędowniczka, Pośredniczka, Królowa, jest znakiem i nadzieją Kościoła. Teksty potrydenckiego Officium parvum Beatae Mariae Virginis kształtowały właściwą postawę kultu maryjnego wiernych, ukazując przywileje Bogarodzicy, Jej godność, relacje do Osób Trójcy Świętej w całej perspektywie historiozbawczej od Protoewangelii z Księgi Rodzaju, której kulminacją było Wcielenie.
  • Item
    Bogdan Kulik, Głosić rodzinie Ewangelię o życiu wiecznym, Wydawnictwo „Bernardinum”, Pelplin 2021, ss. 184, ISBN 978-83-8127-611-5
    (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Teologiczny, 2021) Dudziak, Urszula
  • Item
    Bogumił Gacka MIC, Znaczenie „osoby” w teologii Josepha Ratzingera - Benedykta XVI, Warszawa: Wydawnictwo UKSW 2010, ss. 421.
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2011) Góźdź, Krzysztof
    Autor przebadał „całą” teologię Ratzingera, wyróżniając osiem punktów stycznych: od teologii biblijnej, fundamentalnej, dogmatycznej i moralnej, przez teologię liturgii, teologię społeczną, ekumeniczną, aż po teologię religii. Punkty te wyrażają strukturę myśli teologicznej Ratzingera – Benedykta XVI. Jest ona głęboko personalistyczna. Dotyczy przede wszystkim relacji Osób Boskich do osób ludzkich i odwrotnie. Podstawą tego odniesienia jest augustyńskie pojmowanie osoby w Trójcy Świętej jako relacji subsystentnej.
  • Item
    Budowanie więzi małżeńskiej
    (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , Fundacja Fides et Ratio, 2013) Dudziak, Urszula
  • Item
    Canon missae w alegorycznej interpretacji Ruperta z Deutz OSB
    (Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018) Pałęcki, Waldemar
    W centrum celebracji Eucharystii znajduje się Modlitwa eucharystyczna, w czasie której dokonuje się uobecnienie misterium Chrystusa. W liturgii łacińskiej Kościoła zachodniego przez wieki kapłan odmawiał we Mszy św. zawsze tę samą Modlitwę eucharystyczną — Kanon Rzymski. Ten najstarszy tekst liturgiczny został zbudowany symetrycznie wokół słów ustanowienia, które wypowiedział Jezus nad chlebem i winem. Sama struktura Kanonu kształtowała się przez kilka wieków, ale właściwy układ znany był już w VII/VIII wieku. Kanon Mszy św. stanowił od wieków podstawę do interpretacji teologicznej poszczególnych tekstów, gestów i znaków. Zwłaszcza od średniowiecza wyjaśniano je w oparciu o ich alegoryczną interpretację. Ta forma wykładni Mszy św. była znana od VIII wieku i polegała na ukazywaniu moralizującym, typologicznym, rememoratywnym, eschatycznym i anagogicznym wszystkich obrzędów liturgicznych. Traktat Liber de omnis officiis Ruperta z Deutz stanowi jeden z ważniejszych tekstów poświęconych liturgii w dobie średniowiecza. W księdze drugiej swego dzieła wyjaśnił on celebracje Mszy św. Na pierwszym miejscu Rupert wskazuje na interpretację pasyjną Kanonu od momentu wjazdu Jezusa do Jerozolimy aż do złożenia Jego ciała do grobu. Pasyjny charakter podkreślają również znaki krzyża, kreślone przez kapłana w czasie Kanonu, które mają symbolizować rany Chrystusa. Interpretacja alegoryczna Kanonu mszalnego, dokonana przez Ruperta z Deutz, wpisuje się w tradycję teologiczną epoki średniowiecza. Chociaż nie omówił on wszystkich tekstów występujących w Kanonie, to jednak dokonał interpretacji istotnych jego części.