Artykuły naukowe (WT)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/101

Browse

Browsing Artykuły naukowe (WT) by browse.metadata.rights "Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International"

Now showing 1 - 20 of 100
  • Item
    Antropologia personalistyczna w katechezie
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2008) Goliszek, Piotr
    Antropologia personalistyczna wzmacnia katechezę antropologiczną o personalistyczną umiejętność odczytania problematyki egzystencji człowieka przez pryzmat osoby, jej wielkości, godności. Podpowiada jednocześnie, aby katecheza podjęła pełną odpowiedzialność za człowieka i jego dzieje. Personalism in anthropology includes the being whole of the man as the man – as a human person, in the term “person”; it also moves the meaning of “person” as a being towards the subjective character of the “I”, the self, the whole of the intra-human world and towards personalization of individual and collective life. Personalistic anthropology consolidates anthropological catechesis with a personalistic ability to interpret the issue of man’s existence through the prism of the person, his greatness and dignity. At the same time it prompts that catechesis should accept complete responsibility for man and his history. Catechesis aided by personalistic anthropology emphasizes the miracle of the human person, illuminates the Christian vocation of man, explains his existence as compared to the specific character of the epoch, interprets the history of his life in the light of the Gospel, and first of all it prepares the way to Christ.
  • Item
    Banki zastawne
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2004) Derdziuk, Andrzej
    The institution of pious banks, also called monti di pietà or monti frumentarii, that developed in the 15th and 16th centuries was an element of the Christian love of the neighbor. The essence of the pawn banks, or com banks, consisted in lending various objects, corn or money at low interest. Franciscans, Observantines and Capuchins were especially active in establishing these mutual aid institutions. The initial capital was obtained from collection after a sermon calling for active love of the neighbor. Next, voluntary donations and testament legacies contributed to the capital. Pawn banks had their statutes defining the way and range of giving loans and specifying the composition of the supervisory boards that included the bishop, the parish-priest, representatives of the municipal authorities and the guardian of the Franciscan or Capuchin order. The low interest was a reason for significant controversy in those times. Because of categorical condemnation of usury Franciscans were accused of favoring this activity. Only the intervention of Lateran Council V allowing reasonable interest resulted in cessation of intense disputes concerning this matter.
  • Item
    Chrystocentryzm personalistyczny
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2009) Derdziuk, Andrzej
    Christocentrism is now one of the most widespread ideas in moral theology, allowing a coherent definition of the issues of moral life. The personalistic character of Christocentrism indicates the necessity of defining Christian morality in the perspective of the first person, owing to which a Christian not so much is directed by some outer law written down outside him, as searches for the true good, according to the principle of being open to the truth that is written in his conscience. A bond with Christ may be formed on the plane of motivation that results from undertaking the task of following, from the ontic rootedness as a new creature and on the basis of identification of one’s aim with the aspiration that is in Christ. The „Christo-form” of human life gives a man a new identity and opens him to participation in the Trinitarian life. The biblical ideas that define the personalistic dimension of Christocentrism most fully, are the idea of vocation and the idea of the New Covenant, which have been given a significant place in Polish moral theology. Pointing to a dynamic and responsorial character of Christian morality these ideas allow an integral definition of the phenomenon of aspiration to perfection in love that is at the same time a fullness of personal life.
  • Item
    Chrystocentryzmy parcjalne w teologii moralnej
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2008) Derdziuk, Andrzej
    The Methodology of moral theology has developed while seeking not only a learned character of this discipline, but also turning attention to the specific character of Christian morality, a morality that should be rooted in Christ. Christocentrism does not only mean that moral theologians are concentrated on Christ, but first of all that they show Christian life as joined with Christ who is the personal norm and source of the Christian’s might. Various biblical ideas that seek to show the essence of being rooted in Christ are only partial in their attempts to show this reality. They fail to embrace the whole of the Christian's tie with the Saviour. The basic problem of these ideas is to focus on one of the aspects of the salvific reality or to show that a selected biblical idea is not applied to systematise all moral theological tracts. It is essential to grasp the relationship between nature and grace, and this may be done on condition that biblical data are appropriately used and studied by theology with its respective philosophy.
  • Item
    Cnota jako kapitał społeczny
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2015) Derdziuk, Andrzej
    Niniejszy artykuł, opisując pojęcie cnoty i jej miejsce w formowaniu dojrzałości osoby, wskazuje na społeczny wymiar sprawności moralnych, które znajdują swe reperkusje w relacjach międzyludzkich. Cnota stanowi kapitał społeczny przez to, że wyzwala w człowieku określone mechanizmy uzdalniające go do zaangażowania się w realizację dobra wspólnego. Staje się ona szczególnym spoiwem ludzkich relacji, gdy zapewnia człowiekowi warunki do nawiązywania egzystencjalnych więzi z innymi oraz kształtuje osobowy sposób przeżywania i reagowania na pojawiające się wyzwania. Cztery cnoty kardynalne: roztropność, sprawiedliwość, męstwo i umiarkowanie tworzą spójną kwadrygę postaw, które warunkują zdolność panowania nad sobą i możność odpowiedzialnego udzielania się na rzecz innych. Najwyższym przejawem kapitału społecznego jest miłość, dzięki której człowiek jest gotowy oddać życie w służbie bliźniego. The present article, describing the concept of virtue and its place in the formation of a person’s maturity, points to the social dimension of moral competences that have their repercussions in interpersonal relations. Virtue is a social capital thanks to the fact that it triggers definite mechanisms in a man, enabling him to get involved in the realization of the common good. It becomes a special cement of human relations when it ensures proper conditions for forming existential bonds with others and it shapes a personal way of experiencing the challenges that one encounters and of responding to them. The four cardinal virtues: prudence, justice, courage and temperance make up a cohesive quartet of attitudes that determine one’s ability to control himself and the possibility to help others in a responsible way. The supreme manifestation of the social capital is love, owing to which a man is prepared to give his life in the service of his neighbor.
  • Item
    Confession of Men. Introduction to the Research
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2017) Derdziuk, Andrzej
    The issue of men’s confession is very little developed, although it is seem as an important research problem. Contemporary conditions of experiencing masculinity include changes in civilisation and the development of various types of therapies which, despite revealing wounds, do not always help to overcome them. Interdisciplinary research on confession of men shows that their motivation to recourse to the sacrament of penance includes the desire to meet an understanding confessor who will help them regain confidence and self–reliance. Willingness to overcome weaknesses lies at the heart of seeking help in mastering one’s lusts and sins. Men’s different approach to moral problems consists of their willingness to solve the problem quickly, or of resorting to illusory escape from the experienced difficulty. It is important to show the theological aspect of confession which is an encounter with Christ who defeated sin and death in the mystery of the cross and resurrection. Zagadnienie spowiedzi mężczyzn jest bardzo mało opracowane, choć jawi się jako ważny problem badawczy. Do współczesnych uwarunkowań przeżywania męskości należą zmiany cywilizacyjne oraz rozwój różnego rodzaju terapii, które ujawniając zranienia, nie zawsze pomagają je przezwyciężyć. Interdyscyplinarne badania nad spowiedzią mężczyzn ukazują, że ich motywacją przystępowania do sakramentu pokuty jest pragnienie spotkania z rozumiejącym spowiednikiem, który pomoże im odzyskać pewność i zaufanie do samego siebie. Chęć pokonania słabości leży u podstaw szukania pomocy w opanowaniu swych pożądliwości i grzechów. Odmienność traktowania trudności moralnych przez mężczyzn polega na chęci ich szybkiego rozwiązania lub pokonywaniu znalezionej złudnej formy ucieczki od przeżywanych trudności. Istotne jest ukazanie teologicznego wymiaru spowiedzi jako spotkania z Chrystusem pokonującym grzech i śmierć w tajemnicy krzyża i zmartwychwstania.
  • Item
    Cyprian Jan Wichrowicz OP, Zarys teologii moralnej w ujęciu tomistycznym, Wydawnictwo „M”, Kraków 2002, s. 316.
    (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2003) Derdziuk, Andrzej
  • Item
    Dialog chrześcijan i muzułmanów w Stambule. Sprawozdanie z sympozjum międzyreligijnego
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016) Derdziuk, Andrzej
  • Item
  • Item
    Duchowe dziedzictwo kardynała Stefana Wyszyńskiego
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020) Derdziuk, Andrzej
    rec.: Andrzej Bohdanowicz, Jacek Hadryś, Maciej Olczyk, Aby życie mieli w obfitości. Refleksje nad duchowym dziedzictwem Stefana kardynała Wyszyńskiego, UAM, Poznań 2019. Jest to omówienie książki dotyczącej Prymasa Wyszyńskiego na temat kapłaństwa służebnego i miejsca osób świeckich w Kościele.
  • Item
    Duszpasterstwo katechetyczne w parafii w świetle Dyrektorium Katechetycznego Kościoła Katolickiego w Polsce
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2004) Kiciński, Andrzej
    In 2001 three extremely important documents were published by the Catholic Church in Poland that concern catechesis: Catechetics Directory for the Catholic Church in Poland, Programme Basis of Catechesis of the Catholic Church in Poland and Programme of the Teaching of Religion. The reason for working out a new Catechetics Directory is the changing situation of the world and the Church. Its aim is to present the fundamental theological- pastoral principles following from the doctrine of the Vatican Council II and the post-council Magisterium of the Church that are directions for catechesis in the whole Church. Its aim is also to reflect on catechetical actions of the Church in order to point to at least general practical applications. Analysis of the Directory with respect to catechetical work in the parish shows, on the one hand, how important a place the parish community is for religious education, and on the other, how difficult it has been - after lessons of religion came back to schools - to find proper solutions for their functioning.
  • Item
    Eklezjalny charakter teologii moralnej
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2007) Derdziuk, Andrzej
    While reflecting on the ecclesial character of moral theology, we have to consider three points. The theologian must rely on faith transmitted by the Church, co-operate with the Magisterial Office of the Church, and bear in mind the addressee of the message of moral theology. The condition that he should be within the faith of the Church means that he is ready to draw on the treasure of Tradition. This Tradition not only contains some contents, but also says how to experience and transmit them. Co-operation with the Magisterium does not consist only in commenting some documents of the Church, but in undertaking new questions and problems that have not been entirely solved in the teaching of the Church. The addressees of the moral theologian's message are believers. They have a right to expect clear principles of moral life and support how to solve problems in the moral assessment of their action. Moral theology should initiate dialogue with non-believers, so that by using rational arguments it could find a way to the sublime evangelical teaching about good.
  • Item
    Eschatologiczny wymiar teologii moralnej
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2010) Derdziuk, Andrzej
    A man living his worldly life is also submerged in eternity, the premonition of which makes him look for various forms of prolonging his earthly existence. People erect monuments and commemorate their names in works they produce in order to lean towards the future. A correct system of ethics evaluating a man’s behavior has to take into consideration the ultimate horizon of human life. For Christians the way to eternity is opened by the truth about the resurrection of Christ, who showed the perspective of the future glory. The aspiration to reach a full salvation in Christ motivates His followers to make the effort to grow in love. Moral theology, undertaking the task of indicating the shape of a man's life in the aspect of good and evil, has to take into consideration its eschatological dimension, for only then is it able to define the mystery of man in an integral way, considering both his worldly and eternal dimension. The correct anthropology should have a theological character, for it is only then that it accepts the spiritual dimension of human existence and it points to man’s responsibility to God. Discovering man’s aspirations to achieve the ultimate aim in the form of eternal happiness with God, a moral theologian should take into consideration the peculiar tension of a man whose life is based on the hope of eternal happiness, which – being the fruit of grace – should be accepted with a readiness to cooperate with it by performing good acts. This intensifies responsibility, as at the end a man will be judged by evaluating his love.
  • Item
    Ewangeliczna wizja gospodarki
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020) Derdziuk, Andrzej
    rec. Adam Zadroga, Gospodarka, przedsiębiorczość, praca. Studium z perspektywy katolickiej myśli ekonomiczno-społecznej, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2019. Pozycja omawia współczesne koncepcje ekonomii.
  • Item
    Foundations of Personal Mystagogy in Catechesis
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019) Goliszek, Piotr
    Mystagogy is a profound catechetical introduction into the mysteries of faith and into the incomprehensible mystery of God. Initiation is a special function that the Church performs through catechesis. It is mainly connected with the sacraments of Christian initiation; catechesis facilitates the understanding, and educates to the reception, of all the sacraments, introducing into the understanding and life of the Church, into the liturgy and prayer that supports the process of initiation. Christian initiation is a dynamic and personal event and as such it also requires introduction into the personal mystery. It is an introduction to the mystery of humanity; a formation to the true and profound human life. The introduction of the catechised into the personal mystery protects against the institutional and functional treatment of the Church, liturgy, the sacraments, and prayer. Mystagogy, therefore, is an introduction to the depths of God's worship and to the mystery of humanity. Mistagogia jest pogłębionym katechetycznym wprowadzeniem w misteria wiary oraz w niepojęte misterium Boga. Wtajemniczenie jest szczególną funkcją, którą realizuje Kościół za pośrednictwem katechezy. Wiąże się ona głównie z sakramentami wtajemniczenia chrześcijańskiego, przy czym katecheza przybliża rozumienie i wychowuje do przyjęcia wszystkich sakramentów, wprowadza w rozumienie i życie Kościoła, wprowadza w liturgię oraz modlitwę, która wspiera proces wtajemniczenia. Wtajemniczenie chrześcijańskie jest wydarzeniem dynamicznym i osobowym, dlatego wymaga również wchodzenia w misterium osobowe, bowiem jest wprowadzeniem w misterium człowieczeństwa, formacją do prawdziwego i przeżywanego bycia człowiekiem. Wprowadzenie wychowanków w misterium osobowe chroni przed instytucjonalno-funkcjonalnym traktowaniem Kościoła, liturgii, sakramentów oraz modlitwy. Mistagogia jest więc wprowadzeniem w głębię kultu Bożego, a także w tajemnicę człowieczeństwa.
  • Item
  • Item
  • Item
  • Item
  • Item
    Historia teologii moralnej jako element przekazu orędzia moralnego
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2014) Derdziuk, Andrzej
    Historia rozumiana zarówno jako dzieje człowieka i narracja przeszłości jest szkołą życia oraz skarbnicą doświadczeń. Historia człowieka jest też historią zbawienia, która pozwala w wierze odczytywać zbawcze interwencje Boga. Historia świata ma wymiar antropologiczny i obrazuje dzieje ludzkości doświadczającej wpływu różnych czynników. Historia teologii moralnej naznaczona jest działaniem świętych oraz twórczością teologów, którzy stworzyli podręczniki i oddziaływali na życie Kościoła. Dwadzieścia wieków chrześcijaństwa stało się areną przemian świadomości moralnej człowieka, na które miały wpływ wydarzenia polityczne i gospodarcze, a nade wszystko oddziaływania wybitnych jednostek. Ewangeliczna inspiracja dała światu nową koncepcję antropologii oraz ukazała możliwość interpretacji dziejów w perspektywie prowadzenia przez Bożą Opatrzność. W artykule przedstawiono rozumienie historii oraz wskazano na formy przejawiania się Ewangelii w dziejach teologii moralnej. Powolne wzrastanie w rozumieniu orędzia ewangelicznego staje się samo w sobie szkołą wychowania do poszukiwania dobra. History understood both as history of man and as a narration about the past is a school of life and a treasury of experience. History of man is also history of salvation that allows understanding in faith God's salutary interventions. History of the world has an anthropological dimension and it illustrates the history of mankind experiencing the effect of various factors. History of moral theology is marked with the saints' action and with theologians' works. Theologians created handbooks and they influenced the life of the Church. The twenty centuries of Christianity have become the arena of transformations of man's moral awareness; and the transformations were influenced by political and economical events, but first of all by outstanding individuals' work. Evangelical inspiration has given the world a new conception of anthropology and it has shown a possibility of interpreting history in the perspective of being led by Divine Providence. The article shows such an understanding of history and points to the forms in which the Gospel is manifested in the history of moral theology. A gradual growing in understanding the evangelical message in itself is becoming a school of education for searching for good.