Wydział Nauk Społecznych / Faculty of Social Sciences

Permanent URI for this community

https://hdl.handle.net/20.500.12153/26
* Instytut Ekonomii i Finansów * Instytut Dziennikarstwa i Zarządzania * Instytut Pedagogiki * Instytut Psychologii * Instytut Nauk Socjologicznych * Instytut Nauk o Polityce i Administracji

Browse

Browsing Wydział Nauk Społecznych / Faculty of Social Sciences by browse.metadata.rights "Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International"

Now showing 1 - 20 of 125
  • Item
    Archiwalia międzynarodowe na temat migracji Polaków w II wojnie światowej
    (Drohiczyńskie Towarzystwo Naukowe, 2024-12-30) Bylina, Sławomir; Golbiak, Jacek
    Publikacja ma na celu ukazanie międzynarodowych zasobów archiwalnych w zakresie zjawiska migracji okresu początku drugiej wojny światowej. Zasoby zagranicznych archiwów wskazują na jeszcze nie w pełni zbadane materiały na temat procesów migracyjnych. Do podstawowych kategorii migracji należą: deportacje rosyjskie na wschód, wysiedlenia przez Niemców na zachód, oraz uchodźstwo wojenne. Kwerendy archiwalne oraz analiza i synteza dostępnych inwentarzy i opracowań wskazały na potrzebę dalszych badań w omawianym zagadnieniu problemowym. The publication aims to present international archival resources in the area of migration phenomena in the period of the beginning of World War II. The resources of foreign archives indicate a not yet fully explored resource of materials that show the knowledge needed to be discovered about migration processes. The basic categories of migration include: Russian deportations to the east, German displacements to the west, and war refugees. Archival research, as well as analysis and synthesis of available inventories and studies, indicated the need for further research in the discussed problem area.
  • Item
  • Item
    Assertiveness Skills Scale. Study Data
    (2022-11-16) Zarzycka, Beata; Tomaka, Kamil; Król-Fijewska, Maria
    Raw data from the study. This study aimed to develop a measure of assertiveness, the Assertiveness Skills Scale (ASS). Assertiveness is the attitude of a person toward himself and other people, which means treating oneself and others with equal respect and regard for the rights. Assertiveness serves to increase self-satisfaction and good relationships with those around you. Four studies were conducted to develop the ASS. In Study 1., we generated an item pool for the ASS and established its internal structure using Principal Component Analysis (PCA). In Study 2., we confirmed the internal structure of the ASS using the Confirmatory Factor Analysis (CFA). Study 3. examined the convergent and discriminant validity of the ASS. Study 4 examined test–retest reliability of the ASS. The psychometric properties of the ASS and the potential utility of the ASS are discussed.
  • Item
    Association between gaming disorder, action videogames, working memory capacity and cognitive control
    (2024) Cudo, Andrzej; Kopiś-Posiej, Natalia
    Dane pochodzą z próby obejmującej 527 dorosłych graczy w gry elektroniczne narodowości polskiej, uzyskane podczas badania w warunkach laboratoryjnych. Dobór osób do badań był doborem celowym. Wykorzystano następujące narzędzia badawcze: ankieta oraz kwestionariusze: Krótka Skala Zaburzenia Korzystania z Gier oraz Kwestionariusz Korzystania z Gier. Ponadto przeprowadzono procedury eksperymentalne w paradygmacie Testu Ciągłego Wykonania (AX-CPT) oraz oceniające sprawność pamięci roboczej. Badania prowadzono w latach 2020 i 2021 w ramach projektu naukowego "Wpływ problematycznego korzystania z gier komputerowych, grania w komputerowe gry akcji i kontekstu związanego z grą na kontrole poznawczą" finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Objaśnienie zmiennych: zobacz plik ReadMe.txt The data came from a sample of 527 adult gamers of Polish nationality, obtained during a study in a laboratory setting. The selection of participants for the study was a targeted selection. The following research tools were used: a survey and questionnaires: Internet Gaming Disorder Scale Short-Form and Video Game Questionnaire. In addition, experimental procedures were carried out in the paradigm of the Continuous Performance Test (AX-CPT) and assessing working memory capacity. The research was conducted in 2020 and 2021 within the framework of the scientific project "The impact of problematic gaming, action computer games and game context on cognitive control." funded by the National Science Center. Explanation of variables: see ReadMe.txt file
  • Item
    Bibliografia publikacji ks. dr. hab. Jana Szymczyka, prof. KUL
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Dobrogowska, Monika; Pabich, Marek
  • Item
    Changes in the Religiosity of Secondary School Youth in Poland. A Sociological Analysis
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Adamczyk, Tomasz
    The results of sociological studies on the transformation of religiosity indicate the deeper changes that have been taking place in this sphere in recent years. Therefore, it is worth paying attention to the religious transformations of the youth, as they can be regarded as a kind of barometer foreshadowing future development trends. The article shows the religiosity of secondary school students in Puławy. The empirical material used for the sociological analyses was collected during surveys carried out in 1994, 2009, 2016 and 2021, in the same secondary schools in Puławy, using the same survey questionnaire entitled “Secondary school graduates and moral values.” This article attempts to answer the research question of what changes have taken place over nearly 30 years in the religiosity of the surveyed youth, what direction these changes are taking and what is the pace of these changes. The following indicators were chosen to outline the religiosity of secondary school students: religious and religious self-declarations, religious practises, religious commitment. Wyniki badań socjologicznych dotyczących przemian religijności wskazują na głębsze zmiany, jakie dokonują się w tej sferze w ostatnich latach. Warto więc zwrócić uwagę na przemiany religijne młodzieży, gdyż mogą być one traktowane jako swoistego rodzaju barometr zapowiadający przyszłe trendy rozwojowe. W artykule została ukazana religijność młodzieży maturalnej w Puławach. Materiał empiryczny wykorzystany do analiz socjologicznych został zebrany podczas badań ankietowych przeprowadzonych w latach 1994, 2009, 2016 oraz 2021, w tych samych puławskich szkołach ponadpodstawowych, za pomocą tego samego kwestionariusza ankiety pt. „Maturzyści a wartości moralne”. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytania badawcze, jakie zmiany dokonały się na przestrzeni blisko 30 lat w religijności ankietowanej młodzieży, jaki przybierają one kierunek, a także jakie jest tempo tych przemian. Do nakreślenia religijności młodzieży maturalnej zostały wybrane następujące wskaźniki: autodeklaracje wyznaniowe i religijne, praktyki religijne, zaangażowanie religijne.
  • Item
    Ciało i sport w twórczości Jana Szymczyka w kontekście klasycznych i współczesnych koncepcji socjologii ciała
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Adamczyk, Monika
    Celem artykułu jest przedstawienie refleksji Jana Szymczyka poświęconych ludzkiej cielesności i związkom somatyczności ze sportem i turystyką. W niektórych pismach J. Szymczyk poddaje systematycznej refleksji status ciała w ponowoczesności i prezentuje powiązania cielesności ze sportem, turystyką. Podobnie jak inni teoretycy, Szymczyk dostrzegał silne korelacje ludzkiej cielesności z formami aktywności fizycznej, takimi jak sport i turystyka. Prezentowany artykuł podejmuje próbę przedstawienia dorobku Autora właśnie w tej dziedzinie, ze szczególnym uwzględnieniem wielopłaszczyznowych zależności pomiędzy turystyką a sportem, szczególnie w przypadku turystyki kwalifikowanej. W artykule omówiono genezę rozwoju subdyscypliny socjologii ciała, determinanty jej rozwoju, przedmioty jej zainteresowania, wreszcie autorski wkład Jana Szymczyka w wykazanie związku pomiędzy sportem, turystyką a wspomnianą subdyscypliną socjologii. The aim of this article is to present Jan Szymczyk’s reflections on human corporeality and the rela-tionship of somatization with sport and tourism. In some of his writings, Szymczyk systematically reflects on the status of the body in postmodernity and presents links between corporeality, sport and tourism. Like other theoreticians, Szymczyk noticed strong correlations of human corporeality with forms of physical activity such as sport and tourism. The article attempts to present the author’s achievements in this field, with particular emphasis on the multifaceted relations between tourism and sport, especially in the case of qualified tourism. The article discusses the development of the sub-discipline of sociology of the body, the objects of the sub-discipline, and finally Jan Szymczyk’s own efforts to prove the connection between sport, tourism and the mentioned sub-discipline of the sociology of the body.
  • Item
    Classical Philosophy of Truth and Karl Popper’s Conception of Objective Knowledge
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Kowalczyk, Stanisław
    The paper has two parts. The first part treats of the truth’s conception of classical Christian philosophy of saint Augustin and saint Thomas Aquinas. They give the definition of truth as adaequatio of human intellectual judments and things. The wrong interpretations of truth are consequence disregard’s of truth’s one elements: object of knowledge – things (philosophical idealism) or subject of knowledge – activity of mind (epistemological sensualism). According to the classical philosophy truth is not only objectiv but also constant and universal. The fallowers of Marxism, liberalism and postmodernism accept epistemological and axiological relativism. The second part of paper explains Karl Popper’s conception objectiv knowledge. He rejects epistemology of neopositivism and extreme rationalism, but suggests supercritical theory of objective knowledge. He also proposes the method of tests and mistakes in the scientific search of truth. Popper distinguishs theree parts of world: physical things, human’s consciousness and objective ideas/values. The objective knowledge is possible only in the last world, but she is not certain. Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza część traktuje o koncepcji prawdy klasycznej filozofii chrześcijańskiej św. Augustyna i św. Tomasza z Akwinu, którzy podają definicję prawdy jako adaequatio ludzkich intelektualnych sądów i rzeczy. Błędne interpretacje prawdy są konsekwencją lekceważenia jednego elementu prawdy: przedmiotu wiedzy – rzeczy (idealizm filozoficzny) lub podmiotu wiedzy – działania umysłu (sensualizmu epistemologicznego). Według filozofii klasycznej prawda jest nie tylko obiektywna, ale także stała i uniwersalna. Zwolennicy marksizmu, liberalizmu i postmodernizmu akceptują relatywizm epistemologiczny i aksjologiczny. Druga część artykułu wyjaśnia pojęcie obiektywnej wiedzy Karla Poppera. Odrzuca on epistemologię neopozytywizmu i skrajnego racjonalizmu, ale proponuje nadkrytyczną teorię wiedzy obiektywnej. Proponuje również metodę prób i błędów w naukowym poszukiwaniu prawdy. Popper wyróżnia trzy światy: rzeczy fizyczne, świadomość człowieka i obiektywne idee/wartości. Obiektywna wiedza jest możliwa tylko w ostatnim świecie, ale nie jest pewna.
  • Item
  • Item
    Czy można się nazwać nauczycielem drugiego człowieka? Myśl pedeutologiczna św. Augustyna odczytana współcześnie
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024-07-15) Jeziorański, Marek
    Artykuł wychodzi od pytania, które Augustyn postawił swemu synowi: czy można się nazwać nauczycielem drugiego człowieka? To prowokacyjne pytanie prowadzi rozmówców do wniosku, że istnieje zarówno nauczyciel zewnętrzny, jak i wewnętrzny. Ten pierwszy jedynie inspiruje i pobudza proces uczenia (się). Ten drugi jest tym, który ostatecznie uznaje za prawdę, dobro i piękno przyjmowane przez ucznia treści. Myśl Augustyna wykracza poza czysto pedeutologiczne zagadnienia i obejmuje obszar antropologii pedagogicznej. Stąd też jest ona aktualna również obecnie. Druga część artykułu przedstawia współczesne, wybrane przykłady ponownego odczytania i adaptacji myśli św. Augustyna w kontekście aktualnych uwarunkowań historyczno-społecznych. The article starts from a question that Augustine posed to his son: can one call oneself another’s teacher? This provocative question leads the interviewees to conclude that there is both an external andan internal teacher. The former merely inspires and stimulates the learning. The latter is the one who ultimately recognises as truth, goodness and beauty the content received by the student. Augustine’s thought goes beyond purely pedeutological issues and embraces the field of pedagogical anthropology. Hence, it is still relevant today. The second part of the article presents contemporary selected examplesof the rereading and adaptation of St Augustine’s thought in the context of current historical and social conditions
  • Item
    Czym jest naturalne planowanie rodziny?
    (Redakcja Wydawnictw KUL, 1999) Kornas-Biela, Dorota
  • Item
    Czynności ludzkie jako obiektywny wymiar badań nauk humanistycznych. Analiza porównawcza koncepcji Kazimierza Twardowskiego i Floriana Znanieckiego
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020) Jabłoński, Arkadiusz
    Artykuł jest analizą koncepcji czynności ludzkich dwóch wielkich polskich myślicieli – Kazimierza Twardowskiego i Floriana Znanieckiego. Tekst ma charakter analityczno-syntetyczny z pogranicza historii idei i metodologii. Głównym problemem artykułu jest ukazanie, jakie podejście badawcze w naukach społecznych wynika z koncepcji czynności ludzkich Twardowskiego i Znanieckiego. Prezentują oni odmienne sposoby konceptualizacji czynności ludzkich, które uzupełniają się logicznie i wyznaczają dopełniające się obszary opisu zachowań człowieka. Twardowski dąży do obiektywnego opisu czynności ludzkich jako sytuacji logiczno-semiotycznych zawartych w wytworach człowieka. Taka perspektywa oglądu daje podstawy naukowego ich traktowania, różnego od odkrywania ukrytych, deterministycznych zależności przyczynowo-skutkowych, właściwych dla zjawisk przyrodniczych. W podejściu Znanieckiego czynności traktowane są jako tworzywo kultury, czyli ładu stosunków pomiędzy wszystkimi uzewnętrznianymi ludzkimi doświadczeniami. Stanowi to podstawę humanistycznego rozumienia ludzkich zachowań, które upodobnia się do przyczynowo-skutkowego myślenia w naukach przyrodniczych. The article is an analysis of the concept of human activities of two great Polish thinkers − Kazimierz Twardowski and Florian Znaniecki. The text is analytical and synthetic in nature, bordering on the history of ideas and methodology. The main problem of the article is to show what research approach in humanities results from the concept of human activities by Twardowski and Znaniecki. They present different ways of conceptualizing human activities, which complement each other logically and define complementary areas of description of human behavior. Twardowski strives to objectively describe human activities as logical and semiotic situations contained in human products. Such a perspective provides the basis for a scientific treatment of them, different from discovering hidden deterministic cause-and-effect relationships specific to natural phenomena. In Znanieckiʼs approach, activities are treated as a material of culture, i.e. an order of relations between all externalized human experiences. This is the basis of a humanistic understanding of human behavior that conforms to cause and effect thinking in the natural sciences.
  • Item
    Człowiek: podmiot wychowania czy jego funkcja
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Kiereś, Barbara
    W niniejszym artykule omówiono problem podmiotowości człowieka jako celu wychowania. Problem ten stawia się w kontekście sporu pomiędzy tradycją realizmu a idealizmu o rozumienie człowieka i o jego podmiotowość (sprawczość). Wyróżnia się dwa nurty w łonie idealizmu – indywidualizm i kolektywizm oraz w konfrontacji z nimi personalizm pedagogiczny. Dowodzi się, że tradycja idealizmu jest skażona redukcjonizmem poznawczym, o czym przesądza błędna koncepcja filozofii. Pokazuje się, że tradycja realizmu i wypracowane na jej gruncie rozumienie podmiotowości sięga myśli starożytnej Grecji, a jego pogłębienie wraz z uzasadnieniem to wkład kultury chrześcijańskiej. The article discusses the problem of the subjectivity of man as the purpose of education. This problem is put in context of a dispute between the tradition of realism and idealism about the understanding of man and his subjectivity (causative). There are two trends within idealism – individualism and collectivism, and in the confrontation with them, pedagogical personalism. It is proven that the tradition of idealism is embedded in cognitive reductionism, which is determined by the erroneous concept of philosophy. It is shown that the tradition of realism and the understanding of subjec-tivity developed on its basis reach back to the thought of ancient Greek, and its development and justification is the contribution of Christian culture.
  • Item
    Discerning Wider Connections. On the Social Philosophy by Stanisław Janeczek and Anna Starościc
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023) Hułas, Maciej
    Social Philosophy fills the niche of the “academic market” with champions league scholarship and sets the lens for the accurate perception of socio-institutional order that is anchored to the tradition, which reflects the contemporary and is acceptingly open to the future. And this is due to the realism of the Christian philosophical tradition and to the paradigm of truth adopted in it, as measures for correct perceiving and reasoning. They help organize the diversified positions taken respectively by the authors and make it clear, that no matter how hard attempts are being made to produce truths by means of miscellaneous agreements, there is still such a thing as truth independent of consensus. Abolishing the latter, brings about axiological disorientation and eventuates in degenerating institutions viewed as accomplishments of Western civilization. Social Philosophy encapsulates the complex reality of social institutions in terms of the ends they are to fulfill; it informs not only about their nature and how they are to operate, but it embeds them in the wider contexts and their genealogical continuities. Filozofia społeczna wypełnia niszę „rynku akademickiego” pierwszoligową naukowością i ustawia soczewki oglądu porządku społeczno-instytucjonalnego, który jest zakorzeniony w tradycji, odzwierciedla teraźniejszość i jest akceptująco otwarty na przyszłość. A wszystko dzięki realizmowi chrześcijańskiej tradycji filozofii i paradygmatowi prawdy przyjętym jako miary poprawnego widzenia i wnioskowania. Porządkują one zróżnicowane stanowiska autorów, przypominając, że bez względu na to, jak bardzo usiłuje się ustalać prawdziwości na drodze różnego rodzaju porozumień, istnieje coś takiego jak prawda niezależna od konsensów. Jej negowanie dezorientuje aksjologicznie społeczeństwa i prowadzi do degeneracji instytucji będących cywilizacyjnymi osiągnięciami Zachodu. Filozofia społeczna integralnie ujmuje złożoną rzeczywistość instytucji w perspektywie ich inherentnych celów; nie tylko przypomina, czym są i jak funkcjonują, ale też osadza je w ich szerszych kontekstach i genealogicznych ciągłościach.
  • Item
    Dobro wspólne jako wartość i zasada etyczno-społeczna. Perspektywa katolickiej nauki społecznej
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Fel, Stanisław
    Dobro wspólne jest powszechnie postrzegane jako wartość podstawowa. Nie oznacza to jednak jednolitego sposobu jego rozumienia. Celem artykułu jest rekonstrukcja ujęcia dobra wspólnego i zasady dobra wspólnego z perspektywy katolickiej nauki społecznej, a dokładniej podejścia autorów skupionych w Lubelskiej Szkole Katolickiej Nauki Społecznej. Uwzględnia się przy tym szczególnie dorobek Jana Szymczyka, który podjął próbę syntezy wyników badań tego środowiska w obszarze dobra wspólnego. Ujęcie to wpisuje się w zakorzeniony w tradycji arystotelesowsko-tomistycznej personalistyczny nurt filozofii społecznej i oficjalne nauczanie społeczne Kościoła katolickiego. Charakteryzuje się łączeniem koncepcji ontycznej i instrumentalnej dobra wspólnego, przyjęciem systemu korelujących ze sobą podstawowych zasad etyczno-społecznych (dobra wspólnego, pomocniczości i solidarności) oraz ideą władzy, dla której dobro wspólne stanowi legitymizację oraz wyznacza granice działania. Common good is generally viewed as a fundamental value. This does not mean, however, that all people perceive it in the same, unequivocal manner. The aim of this article is to reconstruct the way of how both common good itself and the principle of common good have been laid out in Catholic Social Thought, and more precisely, how they were portrayed by authors associated with the Lublin School of Catholic Social Thought. The article takes into consideration in particular the works of the late Jan Szymczyk, who attempted to provide a synthesis of the research oeuvre of that scholarly group, with specific reference to the concept of common good. This kind of approach became an inherent part of personalistic trends in social philosophy as well as in the official social teaching of the Catholic Church. It is distinguished by combining the ontic conception of common good with the instrumental one, by adopting the system of correlative, basic socio-ethical principles (common good, subsidiarity, solidarity), and by the notion of power, which is legitimised by common good, and whose limits of action are determined by this very concept.
  • Item
    Docenić macierzyństwo
    (Instytut Papieża Jana Pawła II, 2015) Kornas-Biela, Dorota
  • Item
    Działalność opiekuńcza jako czynnik wychowawczy na ziemiach polskich pod zaborami
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Partyka, Wiesław
    Opieka nad drugim człowiekiem zawarta jest w prawie naturalnym i należy do elementarnych funkcji społecznych. Przez stulecia działalność opiekuńcza prowadzona była przez Kościół i opierała się na ewangelicznym nakazie miłości bliźniego. Z czasem pod wpływem idei oświeceniowych, zaczęła w coraz większym stopniu angażować ludzi świeckich. W okresie rozbiorów organizacje opiekuńcze nie tylko zapewniały pomoc ludziom w potrzebie, ale miały również dużo szersze znaczenie. Działalność opiekuńcza miała znaczący wpływ na wychowanie oraz budowała poczucie wspólnoty i odpowiedzialności za innych w oparciu o pewien system wartości. Budowano w ten sposób solidarność społeczną i wychowywano młode pokolenie w duchu wrażliwości na potrzeby drugiego człowieka. Caring for others stems from the natural law and is one of the fundamental social functions. For centuries, the Church has been engaged in providing care rooted in the evangelical commandment to love your neighbor as yourself. Over time, lay people inf luenced by the Enlightenment ideals got increasingly involved in it. During the Partitions, health care organizations not only cared for people in need, but also had a much broader mission. Caring activities significantly shaped upbringing and built a moral value-based sense of community and responsibility for others to create social solidarity and bring up the young as people sensitive to others’ needs.
  • Item
    Dziecko prenatalne jako przedmiot zainteresowań psychologicznych organizacji i stowarzyszeń naukowych
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2001) Kornas-Biela, Dorota
    The article proposes using the term "prenatal child” for a child in the intrauterine (womb) stage of life. Cultural-social context of development of interest in the child before it is born as well as trends in psychology itself that have started development of prenatal psychology are presented. It is a dynamically developing branch of psy­chology, which is expressed, among others, in the existence of scientific societies, conferences, courses and publications (at various levels scientific of advancement) the proceedings of four societies are presented in detail: those of International Society of Prenatal and Perinatal Psychology and Medicine (ISPPPM), The Association for Pre- and Perinatal Psychology and Health (APPPAH), Organisation Mondiale des Associations pour l’Education Prénatale. (OMAEP) and its local Italian section - Associazione Nazionale per I'Educazione Prénatale (ANEP-ltalia). The discussed issues are covered in two specialist magazines: ‘'International Journal of Prenatal and Perinatal Psychology and Medicine” and “Journal of Prenatal and Perinatal Psycho­logy and Health” Scientific and training centres arc functioning; some of them that are well-known in Europe arc presented in greater detail. Also the situation has been presented of prenatal psychology development in Poland, Professor Fijalkowski’s pioneer work, publications by D. Kornas-Biela, the work of the Section of Prenatal Psychology of the Polish Psychological Society and the organisations that popularise knowledge from this sphere, like Polish Federation of Movements for Life that publishes the Voice for Life (Głos dla Życia) magazine and numerous educational materials; Defenders of Human Life Association publishing the magazine "Service to Life” (Służba Życiu); Human Life International-Europe that runs training, congresses, publishing work and with whose co-operation the Foundation Club of Friends of Human Life works (it publishes “The Facts of Eile”) as well as the organisation Seminarians for Life (publishing the Polish edition of the "Seminarians for Life International Newsletter”); Association for Natural Childbirth and Feeding that runs information and training meetings, conferences, courses of child delivering personal and phone guidance and the Give Birth in the Human Way Foundation. In the conclusion of the article also a methodological reflection on prenatal psychology is contained, it discusses its actual and model status, interdi­sciplinary character, the variety of paradigms functioning in its area, the dominance of clinical problems and the “schizophrenic" attitudes of the authors whose moral conviction about the mother's right to decide about the late of the unborn child is stronger than the reliable information about its status as a human being and its development. It turns out that knowledge from the sphere of prenatal psychology may, but does not have to, shape attitudes protecting life before it is born.
  • Item
    Edmunda Wnuka-Lipińskiego ujęcie konfliktu wartości i interesów
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Dobrogowska, Monika
    W artykule przedstawiono aksjologiczno-pragmatyczną perspektywę badawczą stosowaną przez Edmunda Wnuka-Lipińskiego w kontekście społeczeństwa polskiego. Na podstawie przeprowadzonych rozważań stwierdzono, że kategorie wartości są to, jego zdaniem, ugruntowane w danej tradycji kulturowej pożądane stany wspólnoty politycznej bądź jednostek, natomiast interesy dotyczą sfery pragmatycznej i oznaczają sytuację, której osiągnięcie jest z jakiegoś punktu widzenia korzystne. Autor badał konflikty występujące między różnymi wartościami, między interesami, a także między wartościami a interesami. Wnuk-Lipiński, szczególnie zainteresowany fazami radykalnej zmiany społecznej, przedstawiał je, opierając się przede wszystkim na preferencjach polskiego społeczeństwa, dotyczących konkretnych wartości i interesów. Perspektywę aksjologiczno-pragmatyczną stosował również do badań współczesnych postaw i zachowań Polaków. The article presents an axiological-pragmatic research perspective applied by Edmund Wnuk-Lipiński in the context of Polish society. On the basis of the considerations carried out, the categories of values are, in his opinion, the desirable states of the political community or individuals established in a given cultural tradition, while interests refer to the pragmatic sphere and denote a situation the achievement of which is advantageous from some point of view. The author investigated conflicts occurring between different values, between interests, as well as between values and interests. Particularly interested in the phases of radical social change, Wnuk-Lipiński presented them based primarily on the preferences of Polish society for specific values and interests. He also applied the axiological-pragmatic perspective to the study of contemporary Polish attitudes and behaviour.
  • Item
    Edukacja wielokulturowa i międzykulturowa – wyzwaniem XXI wieku
    (Wydawnictwo KUL, 2018) Łobacz, Małgorzata; Drop, Katarzyna; Janiszewska, Mariola
    We współczesnej przestrzeni europejskiej edukacja jawi się jako ważny fundament, na którym budowany jest model społeczeństwa opartego na wiedzy. W swoim referacie przybliżę problem edukacji wielokulturowej i międzykulturowej stanowiącej swoiste wyzwanie w XXI wieku. W dzisiejszej rzeczywistości, w której mamy do czynienia z przemieszczaniem się ludzi różnych narodowości bardzo ważne jest kształtowanie odpowiednich postaw już od najmłodszych lat. Z jednej strony – postawy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, z drugiej zaś – postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji. Szkoła winna podejmować odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji. Kształtowaniu postawy rozumienia odmienności kulturowych, służy m. in. edukacja międzykulturowa. Jej celem jest poszerzanie własnej tożsamości jednostkowej i społecznej przez kontakt z innymi kulturami oraz propagowanie postaw tolerancji i dialogu. Edukacja wielokulturowa natomiast zmierza do wypracowania szacunku dla różnorodności w środowisku lokalnym, narodowym i międzynarodowym. Wskazuje na kulturowe, etniczne, rasowe i językowe różnice. Omówiony zostanie także problem stereotypów i uprzedzeń oraz niebezpieczeństw wynikających z braku odpowiedniej edukacji wielokulturowej i międzykulturowej. At present, education seems to play a fundamental role in a European society, being perceived as a model of a community based on knowledge. Nevertheless, multicultural and intercultural education presents itsef as a challenge in a XXI century. Nowadays, when migration of various ethnic groups and nations is so ordinary, nurturing proper attitude about it, seems to be of great importance from the earliest stages of upbringing. It entails a respect of a tradition and culture of one’s own country as well as of other ethnic groups and nations. School as an institution of learning ought to ensure proper measures preventing discrimination. Intercultural education serves as a tool to nurture attitude of understanding and acceptance of a cultural differences. It also broadens perception of one’s own identity and a place in a society. Interactions with other nations can serve to promote an attitude of tolerance and dialogue. Multicultural education on the other hand, aims at creating the disposition of respect toward diversity in a local, national and international community. At the same time it presents cultural, ethnic, racial and linguistic differences. The work will include also the concept of stereotype and prejudice as well as dangers resulting from the absence of a proper multicultural and intercultural education.