Browsing by Author "Wiśniewski, Piotr"

Now showing 1 - 20 of 22
  • Item
    A Nineteenth-Century Processional from the Archive of Bonifratres in Cracow (Kraków). A Contribution to Research into Latin Monody
    (2020) Wiśniewski, Piotr
    W Archiwum Konwentu Bonifratrów w Krakowie znajduje się rękopiśmienny procesjonał z 1811 roku. Autor artykułu dokonał krytyki źródła i porównał jego zawartość z Processionale Andrzeja Piotrkowczyka z 1621 roku, stanowiącym podstawę wykonywania śpiewów procesyjnych w Polsce przez około 200 lat oraz wybranymi kancjonałami XIX wieku. Egzemplarz krakowski, będący prawdopodobnie jedną z ostatnich powstałych wówczas tego typu ksiąg, jest dowodem wysokiej kultury muzycznej kultywowanej w środowisku, dla którego powstał oraz świadectwem pielęgnowania żywej tradycji organizowania procesji. Potwierdza w tym względzie wyraźną przewagę ksiąg polskich nad rzymskimi, z coraz większym udziałem ludu wykonującego śpiewy w języku polskim. Przedruk znacznej zawartości procesjonału w wydawanych następnie kancjonałach potwierdza ewidentnie wartość i przydatność tej księgi.
  • Item
    Das Reimoffizium von der Hl. Katharina im Pontificale von Płock aus dem 12. Jahrhundert
    (Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego, 2019) Wiśniewski, Piotr
    Śpiewy postgregoriańskie stanowią ważny obszar badań monodii łacińskiej późnego średniowiecza. Wywodzą się wprawdzie z repertuaru klasycznego, jednak znacząco się od niego różnią w swej wypowiedzi stylistycznej. Jedną z takich form są oficja rymowane, których treść stanowi kunsztownie zredagowany opis życia i śmierci jakiego świętego za pomocą rymowanych tekstów antyfon i responsoriów. Podjęty przez nas temat dotyczy tekstów i melodii historii rymowanej o św. Katarzynie Aleksandryjskiej z Pontyfikału Płockiego z XII w. W świetle przeprowadzonych badań źródłowych wykazano, iż oficjum o św. Katarzynie nosi wyraźne cechy monodii późnego średniowiecza, zarówno w warstwie tekstowej, jak i melodycznej. Reprezentuje dojrzałą postać oficjum rymowanego, czego przejawem jest rymowana struktura wiersza oraz styl muzyczny, całkowicie obcy klasycznym założeniom gregoriańskim.
  • Item
    Duchowość chorału gregoriańskiego
    (Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego, 2013) Wiśniewski, Piotr
    Gregorian chant has always been presented in the Church documents as a model of liturgical singing. The centuries old tradition made it the most suitable and fundamental chant of the Roman Catholic Church. Gregorian chant owes its primacy to its sacredness, relgiousness and perfection of form. Whenever it appears in the liturgy it arouses the most noble feelings. When we sing Gregorian chant in the liturgy, we can feel the peculiar and unique depth of these melodies and their direct and intentional relation with particular liturgical ceremonies. We can sense the sacredness of the chant even if we do not grasp the meaning of its lyrics and it proves the exceptional spiritual power of the chant. The structure of the chant tunes does not so much aim at evoking particular affections as it serves the prayer, expressing the inner relation of man with God. Thanks to the moderation and simplicity of the tone, Gregorian chant facilitates a genuine prayer concentration while turning our thoughts to God. The spiritual power of this music became the reason for creating innumerable religious and liturgical compositions. Gregorian spirit is still present in many religious melodies composednowadays. It is the confirmation of the fact that this chant “has not died” yet but it is still alive and serves as a point of reference while determining whether newly created songs are appropriate for the liturgy or not. This chant not only personifies the sacrum but it is also a kind of musical icon, an exceptional point of reference, and the source of inspiration for all those who compose music connected with the Christian worship. That is why, twelve centuries after its creation, the Church still regards Gregorian chant as the unrivalled prototype of any liturgical music and up to now it has been a source of inspiration for great composers. However, to discover the real depth of these tunes, it is indispensable to listen carefully and look for the beauty which once was captured by their brilliant composers.
  • Item
    Fragments of the Liturgical-Musical Codex from the Archdiocesan Archive of Gniezno (Poland): Source Analysis and Provenance Hypotheses
    (MDPI, 2024-07-22) Wiśniewski, Piotr
    This paper discusses hitherto unidentified loose folios of a parchment liturgical and musical book held in the Archdiocesan Archive of Gniezno (Poland), containing the offertory and communion antiphons for the feasts De Trinitate and Corpus Christi. The author provides the codicological description of the leaves (analyzing Latin script, musical notation, ornamentation); identifies the time of their creation (15th century); indicates the type of the liturgical book to which they belong (graduale); seeks a melodic model for them and puts forward provenance hypotheses. He states that the melodics of the antiphons, although closest to the Cistercian tradition, are nevertheless variantly different from the melodic line preserved in foreign and Polish codices. It is possible to narrow down the dating of the leaves thanks to the type of Latin script, the calligraphic ornamentation of the initials and the spelling of certain letters. Artykuł prezentuje niezidentyfikowane dotychczas luźne karty pergaminowe księgi liturgiczno-muzycznej przechowywane w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie. Autor dokonuje ich opisu kodykologicznego (pismo łacińskie, notacja muzyczna, zdobienia); określa czas powstania; wskazuje typ księgi, do jakiej należą (graduale); poszukuje ich wzorca melodycznego oraz stawia hipotezy proweniencyjne. Stwierdza, iż melodyka antyfon, choć najbliższa przekazom cysterskim, wariantowo różni się jednak zarówno od przekazu w kodeksach obcych, jak i polskich. Datację kart (XV wiek) precyzuje rodzaj pisma łacińskiego, zdobienia inicjałów oraz pisownia niektórych liter.
  • Item
    Melodie prefacji pozamszalnych w Pontificale Plocense z XII wieku
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2019) Wiśniewski, Piotr
    The paper discusses the prefaces outside Mass supplied with melodies that can be found in the 12th-century Pontificale Plocense. Firstly, a short characterization of the manuscript is presented, the beginnings of the singing of prefaces as well attempts to note down the melodies is discussed. Next, the prefaces outside Mass are analysed with emphasis placed on the musical cadences with cheironomic notation. In addition, a comparison is undertaken between the discussed Pontifical and the Pontificals of Kraków (11th/12th c.) and of Wrocław (12th c.). It is possible that the recitative of the prefaces was subject to various degrees of melodisation, which was connected with the varying influence of compound neumes. The melodic versions of the cadences represent the varieties in tono solemnis and in tono solemniori. Numerous patterns of cadences in tono solemniori point to attempts to create new melodic patterns.
  • Item
    Monodia postgregoriańska w płockich kodeksach liturgiczno-muzycznych
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Wiśniewski, Piotr; Moskal, Tomasz
    Płockie kodeksy liturgiczno-muzyczne stanowią ważne źródło wiedzy do badań monodii gregoriańskiej i pochodnych od niej form postgregoriańskich. Przekazując, obok klasycznych struktur monodii łacińskiej, także twórczość rodzimą w postaci oficjów rymowanych, tropów, sekwencji, hymnów, dramatyzacji liturgicznych, a nawet najwcześniejszych rodzimych pieśni ludowych, dowodzą o wysokim poziomie kultury muzycznej Płocka w okresie średniowiecza. Unikatowy charakter tych źródeł stanowi najbardziej podstawowy etap do podejmowania szczegółowych badań analitycznych nad monodią łacińską ośrodka płockiego i dziejami muzyki liturgicznej w Polsce. Księgi płockie, w których w różnym stopniu odwzorowano dokonania Zachodu, pozwalają uchwycić proces kształtowania się lokalnej tradycji liturgiczno-muzycznej. Artykuł przedstawia wybrane, najbardziej charakterystyczne dla źródeł płockich, śpiewy liturgii mszalnej (wersety allelujatyczne, sekwencje, tropy) i brewiarzowej (oficja rymowane, tropy, hymny, dramatyzacje liturgiczne) oraz tzw. płockie tropy wielkanocne – najstarsze pieśni kościelne oparte na łacińskich hymnach i sekwencjach. Przywołane kompozycje liturgiczne, poprzez swoją specyfikę, świadczą o wysokiej randze ośrodka płockiego. Niniejsze studium jest wyłącznie próbą sumarycznego przedstawienia dotychczas ogłoszonych wyników badań w tym zakresie, ukazujących walory płockich rękopisów liturgiczno-muzycznych. The liturgical-musical codices of Płock are an important source of knowledge for the study of Gregorian monody and the post-Gregorian forms derived from it. Transmitting (in addition to the classical structures of Latin monody) local works in the form of rhymed offerings, tropes, sequences, hymns, liturgical dramas and even the earliest local folk songs, they prove the high level of musical culture of Płock during the Middle Ages. The unique nature of these sources constitutes the primary phase for undertaking detailed analytical research on the Latin monody of the Płock region and the history of liturgical music in Poland. The books from Płock, in which the achievements of the West have been reproduced to varying degrees, allow us to grasp the process of formation of the local liturgical and musical tradition. The article presents a selection of the chants of the Mass liturgy most distinctive of the Płock sources (alleluia verses, sequences, tropes) and breviary liturgy (rhymed offices, tropes, hymns, liturgical dramas), as well as the so-called Płock Easter tropes – the oldest church songs based on Latin hymns and sequences. The recalled liturgical compositions, through their specificity, testify to the high rank of the Płock region. This study is only an attempt to summarize the results of research published so far in this area, showing the qualities of Płock liturgical and musical manuscripts.
  • Item
    Nieznany kodeks liturgiczno-muzyczny z Muzeum Archidiecezji Łódzkiej. Wstępny opis źródła i edycja melodii
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Wiśniewski, Piotr
    Monografia prezentuje nieznany dotąd rękopiśmienny kodeks liturgiczno-muzyczny z Muzeum Archidiecezji Łódzkiej, oznaczony jako psałterz proweniencji zakonnej. Wstępne rozpoznanie źródłoznawcze potwierdza, że jest to psałterz przeznaczony dla oliwetanów, odłamu kongregacji benedyktyńskiej. Autor dokonał wstępnego opisu kodeksu, transkrypcji wszystkich zawartych w nim melodii chorałowych, które następnie opatrzył komentarzem naukowym. Pobieżny wgląd w kodeks łódzki pozwala zaryzykować tezę, iż jest on potwierdzeniem dość powszechnej średniowiecznej praktyki wzajemnego oddziaływania oficjum katedralnego i monastycznego, zachowując zasadniczo tożsamość monastyczną. Opracowanie stanowi punkt wyjścia do dalszych studiów na drodze do pełnego rozpoznania zawartej w psałterzu tradycji chorałowej i określenia miejsca tego zabytku w dziejach monodii łacińskiej oraz ukazania wkładu oliwetanów w rozwój kultury muzycznej Europy.
  • Item
    Organy i organiści w parafii Racławice w latach 1650-1998. Studium źródłowe
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2023-12-29) Moskal, Tomasz; Wiśniewski, Piotr; Adamko, Rastislav
    Artykuł traktuje o organach i organistach parafii Racławice (diecezja sandomierska) w okresie blisko 350 lat. Parafię erygowano na przełomie XIII/XIV wieku. Informacje źródłowe o wyposażeniu świątyni sięgają 1604 r., natomiast dopiero w 1650 r. mamy pierwszą wzmiankę o instrumencie muzycznym. W XVIII wieku wymieniane są organy 13-głosowe, które użytkowano do 1914 r. Po pożarze kościoła w czasie I wojny światowej korzystano z fisharmonii dwugłosowej, którą w 1955 r. zastąpiono organami 12-głosowymi. Podjęte przez ówczesnego proboszcza próby budowy nowych organów zakończyły się ostatecznie rozbudową dotychczasowego instrumentu. W 1975 r. zostały oddane do użytku organy 25-głosowe, które w 1998 r. przeniesiono do nowego kościoła. Informacje o organistach racławickich źródła podają od 1694 r. Z XIX wieku pochodzą szczegółowe wiadomości o warunkach mieszkaniowych i wynagrodzeniu organistów, a z XX wieku – o ich wykształceniu i zaangażowaniu w kulturę muzyczną parafii. This article deals with the organ and organists of the Racławice parish (Sandomierz diocese) over a period of nearly 350 years. The parish church was erected in the late 13th/14th century. Source information about the church’s furnishings goes back to 1604, while it was not until 1650 that the first mention of a musical instrument was recorded. In the 18th century, a 13-voice organ is mentioned, which was in use until 1914. After the church fire during World War I, a two-voice harmonium was used, which was replaced by a 12-voice organ in 1955. Attempts made by the then parish priest to build a new organ eventually ended with the expansion of the existing instrument. A 25-voice organ was commissioned in 1975 and moved into the new church in 1998. Sources provide information about the organists of Racławice from 1694 on. From the 19th century comes detailed information about the housing conditions and salaries of organists, and from the 20th century their training and involvement in the musical culture of the parish.
  • Item
    Paleographic Characteristics of Musical Notation in the Twelfth-Century Pontificale Plocense
    (Katolicka univerzita v Rużomberku, VERBUM, 2020) Wiśniewski, Piotr
    The article is the first attempt to the read musical notation in the Pontifical from Płock, which is an aid in determining the provenance of the book. Analyzing the neum record, it was found that we are dealing with a combination of the St. Gallen and Metz traditions (the mixed notation of Metz-German). Perhaps the manuscript comes from the area of contact between the French and Flemish language circles, which had their own cultural characteristics clearly outlined at that time. It is inconceivable that it was created in the then existing in the scriptorium in Płock, basing on the patterns of the Meuse environment. The book's codicological features also allow us to formulate a conclusion that it was not a scriptorium dealing with the editing of such codes on a larger scale. The monument, due to its individual graphic features, is a valuable source for paleographic and semiological research.
  • Item
    Praktyka alternatim w rękopiśmiennym Cantionale (R. 583) z Jasnej Góry
    (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2017) Wiśniewski, Piotr
    W rozwoju praktyki wykonawczej monodii liturgicznej dużą rolę odegrała technika alternatim, z którą związana jest znaczna część muzyki organowej. Organy zastępując chór śpiewaków spełniały równoważną rolę, analogiczną do operowania tekstem liturgicznym. Wykonywane na sposób alternatim utwory musiały być powszechnie znane. Do takich należały m.in. wielkie antyfony maryjne i wyznanie wiary. Ten wokalno-instrumentalny sposób wykonywania śpiewów łacińskich spotykamy również w rękopiśmiennym Cantionale R. 583 z początku XVI wieku, należącym do tradycji paulińskiej. Notuje on łącznie cztery śpiewy, w których zauważono praktykę alternatim: Salve Regina, Ave Regina caelorum, Regina caeli i Credo. W świetle przedstawionych antyfon maryjnych i założeń techniki alternatim wynika, iż rękopis pauliński respektował szczegółowe normy dotyczące jej stosowania, natomiast w przypadku Credo mamy do czynienia raczej z pewną tradycją lokalną. Przywołane przykłady dowodzą, iż sposób wokalno-instrumentalnego wykonywania śpiewów znalazł swoje miejsce również w obrębie łacińskiej liturgii paulińskiej.
  • Item
    Primate Stefan Wyszyński - an eulogist of Gregorian chant
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2021-12-08) Wiśniewski, Piotr
    The article shows the unknown aspect of the activity of Primate Stefan Wyszyński related to sacred music, which included in particular the promotion of Gregorian chant. The author extracts from his speeches the most important statements considering the singing and emphasizes its value and topicality in the liturgy of the Catholic Church. The Prima te’s respect for the singing is a testimony and manifestation of pastoral care to preserve the identity of the Church’s musical tradition.
  • Item
    Proposals of Inculturation in Liturgical Music in Poland
    (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2021) Wiśniewski, Piotr
    In recent years, the music performed as part of the liturgy has been attracting an increasing amount of criticism. Many attempts have been made to introduce various substitutes for true musical art into the liturgy, including popular music. The author of the article is critical of relativism in art and asks about the limits of liturgical-musical liberalism, pointing to the dangers of misunderstanding inculturation. Considering the deeply rooted traditions of the Polish Church, he offers specific proposals for inculturation in liturgical music, in the liturgy and during services or devotions.
  • Item
    Psalm Differentiae in the Fifteenth-Century Olivetan Psalter Manuscript at the Łódź Archdiocesan Museum in Poland
    (Cambridge University Press, 2025-04-02) Wiśniewski, Piotr
    This article presents the psalm differentiae in the fifteenth-century Olivetan Psalter kept at the Łódź Archdiocesan Museum, the only book of this provenance that has been identified in Poland. The author identifies psalm differentiae and determines the degree to which they belong to the most widely applied euouae schemata in musical manuscripts and to what extent this book may contains euouae melodic variants without a correspondence in the chant tradition. The codex contains single psalm cadences which, if confirmed by further source research, may be considered original.
  • Item
    Psalm responsoryjny w liturgii mszalnej
    (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2007) Wiśniewski, Piotr
    Auf die erste Lesung folgt der Antwortpsalm (Graduale), der ein wesentliches Element des Wortgottesdienstes ist. Der Antwortpsalm geht auf den ältesten christlichen Gesang zurück: Schon im 4. Jh. wurde ein zum Inhalt der Lesungen passender Psalm von einem Sänger vorgetragen, auf den die Gemeinde mit einem Kehrvers antwortete. Seinen eigentlichen Ursprung hat der gesungene Antwortpsalm im jüdischen Synagogengottesdienst. Der Psalmsänger singt am Ambo oder an einem anderen geeigneten Platz die Psalmverse. Der Antwortpsalm soll in der Regel gesungen werden. Dafür gibt es venigstens vier Möglichkeiten: a capite, a latere, modus directus, graduale. Meistens singt man mit oder ohne Kehrvers. Bei der Form mit Kehrvers trägt der Psalmist die Verse des Psalms vor, und die ganze Gemeinde antwortet mit dem Kehrvers. Diese Form ist nach Möglichkeit vorzuziehen. Bei der Form ohne Kehrvers wird der Psalm gesungen, ohne daß die Gemeinde dazwischen mit dem Kehrvers antwortet, und zwar entweder nur vom Psalmisten, dem die Gemeinde zuhört, oder aber von allen gemeinsam. Für den Gesang kann man statt des im Lektionar vorgesehenen Psalmes auch das Graduale aus dem Graduale Romanum oder den Antwortbeziehungsweise Hallelujapsalm aus dem Graduale Simplex in der jeweils angegebenen Form wählen. Der Antwortpsalm ist liturgisch und pastoral von großer Bedeutung. Er ist ein wesentliches Element des Wortgottesdienstes. Deshalb müssen die Gläubigen immer neu unterwiesen werden, wie das Wort Gottes in den Psalmen zu verstehen ist und wie man die Psalmen zum Gebet der Kirche macht.
  • Item
    Psalmodia w Pontificale Plocense z XII wieku jako istotne kryterium identyfikacji proweniencji źródeł liturgiczno-muzycznych
    (Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego, 2018) Wiśniewski, Piotr
    Ustalenie proweniencji źródeł liturgiczno-muzycznych należy do jednych z najtrudniejszych zagadnień, z jakimi mierzą się mediewiści. Jednym z istotnych kryteriów, pomocnych w rozpoznaniu tradycji muzycznej, jest identyfikacja formuł psalmodycznych, obecnych zarówno w postaci intonacji psalmowych, a jeszcze bardziej w formie dyferencji psalmowych. Artykuł podejmuje te zagadnienia obecne w Pontificale Plocense z XII w. Komparacja cheironomicznego zapisu intonacji i dyferencji psalmowych z edycją watykańską pozwoliła odczytać ich wersję melodyczną, przyporządkować je do jednego z ośmiu tonów psalmowych oraz potwierdziła zgodność poszczególnych tonów psalmowych z tonami antyfon. Rękopis płocki reprezentuje najprawdopodobniej tradycję diecezjalną.
  • Item
    Rękopiśmienny antyfonarz płocki z XIV wieku (Muzeum Diecezjalne w Płocku, B.S.)
    (Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL, 2005) Wiśniewski, Piotr
    Neben den Büchern mit liturgischen Texten und notierten Gesängen, die für den Musikwissenschaftler interessant sind, gibt es die besonders im Mittelalter verbreiteten Antiphonäre in denen sich die Vielfalt der liturgischen und musikalischen Traditionen widerspiegelt. Unser Buch - Antiphonar ms. b. s. - dient der Vorbereitung der Liturgie in der Kathedrale in Plock; es befaßt sich ausführlich mit der Zelebration des Stundengebets und bringt Informationen über das Feiern von Andachten. Der Kodex befindet sich zur Zeit im Diözesanmuseum in Plock. Diese Handschrift zählt zusammen 73 Blätter im Format 560 mm x 380 mm. Der Kodex wurde in zwei zerstörte Bretter eingebunden. Aufgrund der Informationen, die innerhalb des Buches stehen, hat man festgestellt, dass der Kodex nochmals im Jahre 1509 eingebunden wurde. Diese Handschrift trägt die Spuren der Beschädigungen in Form von Löchern, Verschmutzungen usw. Der Kodex besitzt aktuell eine Miniatur. Am wahrscheinlichsten besaß er mehrere Miniaturen, weil einige Seiten die Spuren der mechanischen Beschädigungen tragen. Das könnte bedeuten, dass es schon früher Miniaturen gegeben hat. Dieser Kodex wurde durch die kaligraphische Textur geschrieben. Die Texte sind aus dem Heiligenkalender des Monats November entnommen. Der Kodex nennt 10 Heilige. Das bedeutet, dass im Plocker Dom folgende Offizien gesungen wurden: Am 11. November zu Ehren des hl. Martinus, am 13. November zu Ehren des HI. Briccius, am 19. November zu Ehren der HI. Elisabeth, am 22. November zu Ehren der HI. Cecilie, am 23. November zu Ehren des HI. Clementis, am 24. November zu Ehren des HI. Chrisogoni, am 25. November zu Ehren der HI. Katharine und am 29. November zu Ehren der HI. Saturnini, Maurii und Darie. Dieser Kodex war sehr wahrscheinlich einer von vielen Büchern, die während der Liturgie im Dom benutzt wurden. Die Plocker Büchersammlung kennt heute kein ähnliches Exemplar über die Offizien anderer Monate. Dieses Buch zeigt, dass das feierliche Stundengebet im Dom zu Plock das ganze Jahr über gesungen wurde.
  • Item
    The Exsultet chant in the sixteenth-century Missale Paulinorum
    (Towarzystwo Naukowe KUL, 2015) Wiśniewski, Piotr
    The aim of the present study is to characterise the Easter chant Exsultet from the Jagiellon Missal from the Jasna Góra archive contained and to compare it with the Roman version, as well as to point to certain links with the mutation of this work in Jan Haller’s printed Missale Gnesnense from 1506, mainly on account of the similar dates of the two books. The Pauline missal transmits a textual-melodic version of the Exsultet chant (fos. 116r–119r) that in its melodic layer clearly differs from the Norman version adopted in the thirteenth century, thanks to the Franciscans, by Rome and after the Council of Trent, in 1570, incorporated into the official edition of the missal. Comparing the textual layer of the proclamation under discussion with the version printed in the post-Trent missal, one can point to certain differences, generally of a minor character, in relation to the missal of Pius V. In light of the information gleaned from musical analysis concerning the version of the Exsultet chant in the Missale Paulinorum, it should be stated that this is not a faithful copy of either the Norman melody widespread in Europe or of the Gniezno melody. Its melody is full of modifications of various types in relation to the selected comparative sources, for the most part reflecting favourably on the originality of the Pauline source. We have observed in it, for example, certain features shared with the Roman version or different to it, differing from the Gniezno version but close to the Roman, or else displaying a surprising similarity with the Gniezno version but differing from the Roman, a salient example being the initial leap of a fourth. It cannot be excluded that the Pauline and Gniezno versions made use of a common melodic model (from Cracow, for example), whilst the authors of each imparted to their notation an individual colouring. This kind of variability to the melody attests on one hand the considerable migration of this chant and on the other the growing differences between melodic versions towards the end of the Middle Ages.
  • Item
    Tropowana antyfona maryjna Salve Regina w XV-wiecznym psałterzu oliwetańskim z Łodzi
    (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2022-12-23) Wiśniewski, Piotr
    Artykuł przedstawia nieznaną dotąd w piśmiennictwie naukowym tropowaną wersję najstarszej i najbardziej popularnej antyfony maryjnej, jaką jest Salve Regina, zanotowaną w jedynym dotychczas zidentyfikowanym w Polsce rękopiśmiennym psałterzu oliwetańskim. Teksty dodane do oryginalnej postaci tej antyfony, która w swej treści jest przyzywaniem orędownictwa Maryi, by wyjednała u Boga ludziom zbawienie, nazywają Ją Matką Kościoła, Panną łaskawą, Matką Boga i Gwiazdą morza. Tytuły te, stanowiąc litanijne zawołania do Najświętszej Maryi Panny, komentują Jej przymioty: łaskawość, litościwość i słodycz. Rozszerzenie w ten sposób oryginalnej antyfony o nowe treści teologiczne dowodzi, że modlitwa ta cieszyła się szczególną popularnością wśród wiernych zwracających się do Maryi, by wysłuchała ich próśb i otworzyła im drogę do Nieba.
  • Item
    Un salterio manoscritto di provenienza olivetana in Polonia
    (Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL, 2021-06-30) Wiśniewski, Piotr
    L'articolo presenta i risultati della ricerca sul Salterio manoscritto, di provenienza olivetana, conservato nel Museo dell'Arcidiocesi di Łódź. L'autore fornisce una descrizione sintetica del codice, verifica il momento della sua creazione, specifica l'area geografica in cui è stato scritto e indica il luogo ipotetico del suo utilizzo. Alla luce di un'analisi comparativa del Salterio con altri manoscritti olivetani, dimostra che è stato scritto da un olivetano che era anche l'autore delle decorazioni del codice. La parte finale dell'articolo ha un tentativo di spiegare la migrazione del Salterio dall'Italia in Polonia.
  • Item
    Un Salterio manoscritto di provenienza olivetana in Polonia
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Wiśniewski, Piotr
    L’articolo presenta i risultati della ricerca sul Salterio manoscritto, di provenienza olivetana, conservato nel Museo dell’Arcidiocesi di Łódź. L’autore fornisce una descrizione sintetica del codice, verifica il momento della sua creazione, specifica l’area geografica in cui è stato redatto e indica il luogo ipotetico del suo utilizzo. Alla luce di un’analisi comparativa del Salterio con altri manoscritti olivetani, dimostra che è stato scritto da un olivetano che era anche l’autore delle decorazioni del codice. La parte finale dell’articolo propone una ipotesi relativa all’arrivo del Salterio dall’Italia in Polonia.