Browsing by Author "Szkutnik, Piotr"

Now showing 1 - 7 of 7
  • Item
    Inwentarz ruchomości z 1862 r. ks. Andrzeja Chylińskiego proboszcza parafii Męka w dekanacie sieradzkim
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Szkutnik, Piotr
    Ksiądz Andrzej Chyliński był proboszczem parafii we wsi Męka pod Siera­dzem, gdzie mieszkał razem z matką oraz zapewne ze służbą. Spisany po jego śmierci w 1862 r. inwentarz dzieli ruchomości na dwa tytuły, nie wyróżniając kategorii surowcowych. Ruchomości wymienione w spisie posiadały funkcje kancelaryjne, wy­poczynkowe, garderobiane, kulinarne, spiżarniane i gospodarcze. Mobiliów związanych z alkierzem było najwięcej. Mienie proboszcza z Męki liczyło łącznie 393, a po pominięciu ruchomości gospodarskich 366 sztuk zamiesz­czonych na 141 pozycjach inwentarza. Porównanie majątku osobistego plebana z Męki wykazuje znaczną prze­wagę ilościową w większości rodzajów ruchomości w stosunku do liczby rzeczy okolicznego dziekana z początku XIX wieku (łącznie 129 sztuk) oraz inwentarzy plebanów staropolskich (108 sztuk). Odwrotną zależność można zaobserwować porównując mobilia A. Chylińskiego z ruchomościami zamoż­nego miejskiego rzemieślnika z Zamościa z połowy XIX wieku (599 sztuk). Pleban z Męki posiadał też nieco mniej srebrnych łyżek niż porównywane zbiorowości. Najdroższe ruchomości w inwentarzu z 1862 r. stanowiły 15% rzeczy, a najtańsze 6% wszystkich. Rzeczy drogich było zatem ponad dwa razy więcej niż tanich. Przedmioty określone jako „stare” stanowiły 13% ogółu. Father Andrzej Chyliński was the parish priest in the village of Męka near Sieradz, where he lived with his mother and possibly with several servants. Compiled after his death in 1862, the inventory separates the movable property he had owned into two categories, without distinguishing the raw material. The movable property listed on the inventory were used for office, leisure, wardrobe, culinary, pantry and utility functions. The majority of the mobile property was situated in the alcove room. The property of the parish priest of Męka amounted to a total of 393 pieces. Upon excluding farm movables, these were 366 pieces listed as 141 inventory items. A comparison of the personal property of the Męka parish priest with the local dean from the beginning of the 19th century (129 pieces in total) and average Old Polish parish priests (108 pieces) demonstrates a significant quantitative advantage in most types of movable property. However, the opposite can be observed when comparing A. Chyliński and his movables with a wealthy city craftsman from Zamość in the mid-19th century (599 pieces). The most expensive movables in the 1862 inventory accounted for 15% of items, where­as the cheapest constituted 6% of all items. Thus, Chyliński owned more than twice as many expensive items as cheap items. Items described as ‘old’ constituted 13% of the total amount.
  • Item
    Pensja dziekanów w Królestwie Polskim do lat 70. XIX wieku. Egzemplifikacje
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Szkutnik, Piotr
    W okresie staropolskim dziekani nie otrzymywali specjalnego wynagrodzenia za wykonywane funkcje. Pensja dziekańska została wprowadzona przez zaborców. W XIX w. stała się narzędziem podporządkowania duchowieństwa władzom świeckim. Uzależnienie finansowe hierarchii kościelnej, w tym dziekanów, powodowało, iż stali się oni wykonawcami dyspozycji administracji państwowej. Wysokość pensji była zróżnicowana i zależała od wielkości dekanatu (liczby parafii). W pierwszej połowie XIX w. lepiej wynagradzany pensją dziekańską duchowny zarabiał tyle co nauczyciel szkoły elementarnej. Niemniej jednak dziekan zwykle kumulował kilka prebend i stanowisk, które dostarczały dodatkowych dochodów często wielokrotnie większych niż pobory dziekańskie. In the Old Polish period, deans did not receive any special remuneration for the functions they performed. Dean’s salary was introduced by the countries which conducted the partitions of Poland. In the nineteenth century, it became a tool for subordination of the clergy to secular authorities. Financial dependence of the church hierarchy, including deans, contributed to the fact that they became dependant on state administration. Salaries varied and depended on the size of the deanery (the number of parishes). In the first half of the nineteenth century, better-paid deans earned as much as an elementary school teacher. Nevertheless, the dean usually accumulated several prebendaries and posts which provided additional income, often many times greater than dean’s salary.
  • Item
    Początki tworzenia kompozycji z kwiatów na trasie procesji Bożego Ciała w Spycimierzu
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Szkutnik, Piotr
    Uroczystości Bożego Ciała zapoczątkowane w Kościele katolickim w XIII wieku stały się okazją do oddania czci Najświętszemu Sakramentowi. Święto z czasem zostało wzbogacone o zewnętrzną formę kultu. W leżącej nad rzeką Wartą wsi Spycimierz formy adoracji hostii rozwinięto w postaci rozbudowanej oprawy wizualnej. Trasa procesji Bożego Ciała poza typowym wystrojem ołtarzy została w całości przyozdobiona kompozycjami z kwiatów, którymi wyłożono środkowy pas drogi we wsi. Tradycja tworzenia kwietnych kobierców według przekazów ma sięgać okresu napoleońskiego. Niewątpliwie istniała już przed drugą wojną światową, a pierwsze źródła o niej informujące pochodzą z 1957 roku.
  • Item
  • Item
  • Item
    Testament proboszcza parafii Stolec, dziekana sieradzkiego Józefa de Sotro z 1822 r.
    (Wydawnictwo KUL, 2024) Szkutnik, Piotr
    Testament jest jednym z rodzajów akt notarialnych, wprowadzonych na ziemiach polskich w 1808 roku. Testamenty duchownych stanowią niewielki procent ogółu tego typu dokumentów. Ostatnia wola ks. Józefa de Sotro stanowi testament własnoręczny, spisywany osobiście przez testatora, rzadko spotykany wśród tej kategorii akt. Duchownego wyróżnia funkcja zwierzchnika dekanatu, pochodzenie francuskie, stan szlachecki oraz długi staż pracy (37 lat) w parafii Stolec, gdzie mieszkał z rodzicami i siostrą. Po śmierci J. de Sotro w 1828 roku odnaleziono jego starannie spisany w 1822 roku testament. Testator prosił w nim o modlitwy za duszę, podając szczegóły pogrzebu, na który, jak również dla ubogich, przeznaczył odpowiednie sumy. Opisał swój majątek składający się z ruchomości oraz wierzytelności. Polecił doposażyć inwentarz probostwa, podzielić sumę ze sprzedaży jego dóbr na trzy równe części: dla kościoła, krewnych (dla siostry i siostrzeńców Bęczkowskich) oraz dla egzekutorów, których wyznaczył łącznie czterech, w tym siostrzeńca-duchownego. A will is only one type of notarial deed, introduced in the Polish lands in 1808. The wills of clergymen make up a small percentage of the total of such documents. The last will of Rev. Józef de Sotro constitutes a handwritten will, written personally by the testator, which is rare among this category of records. The clergyman is distinguished by his position as head of the deanery, his French origin, his noble status and his long tenure (37 years) in the parish of Stolec, where he lived with his parents and sister. J. De Sotro’s will, carefully written in 1822, was found after his death in 1828. In it, the testator asked for prayers for the soul, giving details of the funeral, for which, as well as for the poor, he allocated appropriate sums. He also described his assets, consisting of movables and receivables. He ordered that the rectory’s inventory be retrofitted, and that the sum from the sale of its property be divided into three equal parts: for the church, for the relatives (for the sister and the Bęczkowski nephews), and for the executors, whom he appointed a total of four, including a nephew-priest.
  • Item
    Wartość źródłowa akt dziekańskich z XIX wieku na przykładzie akt dziekana brzeźnickiego
    (Wydawnictwo KUL, 2010) Szkutnik, Piotr
    Being in charge of the deanery clergy, deans kept documentation which was stored in the dean’s archive. In the following article the records of the deanery of Brzeziny (in the 19th century this deanery was in the diocese of Kujawy-Kalisz) are presented as an example of usefulness of this kind of documentation for research. The bishop’s and consistory’s documentation suffered some losses in wars so the diocese government orders included in the dean’s records allow to complete these missing parts. The dean’s records contain information on the deanery clergy, the congregation and church property in a deanery; as well as some cartographic and typonymic documentation. The dean’s correspondence includes letters from the local secular and church institutions. Taking all these facts into consideration, it must be stated that the dean’s records are of great importance to the history of a given region.