Browsing by Author "Jeziorański, Marek"

Now showing 1 - 20 of 30
  • Item
    Antropologiczne uwarunkowania ars moriendi
    (Episteme, 2017) Jeziorański, Marek
    Sztuka umierania (ars moriendi) wpisuje się w szeroko rozumiane wychowanie, tj. rozwój osobowy w różnych kontekstach i fazach ludzkiego życia. Sam termin ars moriendi może sugerować skoncentrowanie się na pragmatycznym podejściu do ostatniej fazy ludzkiego życia, w którym ukazane będą konkretne techniki służące właściwemu przeżywaniu tego okresu. W swoim artykule będę chciał przede wszystkim ukazać antropologiczne uwarunkowania ars moriendi poprzez przywołanie wybranych koncepcji filozoficznych. W kolejnym etapie ukażę wychowawcze konsekwencje ars moriendi wynikające z przyjętych założeń antropologicznych. The art of dying (ars moriendi) fits into education in its broadest sense, i.e. personal development in various contexts and stages of human life. The very term ars moriendi may suggest focusing on the pragmatic approach to the last stage of human life, showing specific techniques how to live appropriately this period. In my article, I would like to present mostly anthropological conditioning of ars moriendi through some philosophical concepts. In the next part, I am going to show educational consequences of ars moriendi resulting from assumed anthropological premises.
  • Item
    Bł. Jana Pawła II koncepcja wychowania małżonków
    (Wydawnictwo KUL, 2013) Jeziorański, Marek
  • Item
    Czy można się nazwać nauczycielem drugiego człowieka? Myśl pedeutologiczna św. Augustyna odczytana współcześnie
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2024-07-15) Jeziorański, Marek
    Artykuł wychodzi od pytania, które Augustyn postawił swemu synowi: czy można się nazwać nauczycielem drugiego człowieka? To prowokacyjne pytanie prowadzi rozmówców do wniosku, że istnieje zarówno nauczyciel zewnętrzny, jak i wewnętrzny. Ten pierwszy jedynie inspiruje i pobudza proces uczenia (się). Ten drugi jest tym, który ostatecznie uznaje za prawdę, dobro i piękno przyjmowane przez ucznia treści. Myśl Augustyna wykracza poza czysto pedeutologiczne zagadnienia i obejmuje obszar antropologii pedagogicznej. Stąd też jest ona aktualna również obecnie. Druga część artykułu przedstawia współczesne, wybrane przykłady ponownego odczytania i adaptacji myśli św. Augustyna w kontekście aktualnych uwarunkowań historyczno-społecznych. The article starts from a question that Augustine posed to his son: can one call oneself another’s teacher? This provocative question leads the interviewees to conclude that there is both an external andan internal teacher. The former merely inspires and stimulates the learning. The latter is the one who ultimately recognises as truth, goodness and beauty the content received by the student. Augustine’s thought goes beyond purely pedeutological issues and embraces the field of pedagogical anthropology. Hence, it is still relevant today. The second part of the article presents contemporary selected examplesof the rereading and adaptation of St Augustine’s thought in the context of current historical and social conditions
  • Item
    Dobra małżeńskie i małżeństwo jako dobro w ujęciu Jana Pawła II
    (Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku, 2017) Jeziorański, Marek
  • Item
    Doświadczenie ciszy w życiu małżeńskim kobiet
    (2010) Jeziorański, Marek
    Współczesny świat rozbrzmiewa echem tysiąca dźwięków, jest pełen gwaru i muzyki, odgłosów ludzkiej radości i cierpienia, jest dla człowieka dynamiczną i hałaśliwą przestrzenią, w której przychodzi mu żyć i poszukiwać własnej tożsamości – własnego miejsca w świecie. W tym „otoczeniu” cisza jawi się jako rzeczywistość kłopotliwa i niewygodna. Staje się wtedy zwykłym brakiem, jest postrzegana jako wymuszona konieczność, a nie przestrzeń, w której można usłyszeć siebie, głos sumienia, słowa drugiego człowieka. Niejednokrotnie można spotkać się z pewnym słownym zestawieniem cisza – milczenie, w którym to cisza miałaby nabierać wartości jak najbardziej pozytywnych, a milczenie wręcz przeciwnie – negatywnych, zamiennie rozumianych z pustką. Analiza semantyczna tych pojęć nie pozwala jednak na takie ich wartościowanie. Należałoby raczej wysunąć wniosek, że zarówno pojęcie ciszy jak i milczenia mówią o tej samej rzeczywistości z tą jedną różnicą, że cisza opisuje ją od strony obiektywnej (mówi o pewnym stanie) a milczenie od strony subiektywnej – bardziej wiąże się z czynnością osoby, która milczy (milczenie od milczeć). Idąc za doświadczeniem obu przedstawionych stanowisk podjąłem badania dotyczące wyodrębnienia różnych rodzajów ciszy a następnie jej obecności w życiu małżeńskim ze szczególnym odniesieniem do poziomu zadowolenia z małżeństwa badanych respondentów. Badaniom zostali podjęcie zarówno kobiety jak i mężczyźni, niemniej jednak więcej wniosków z przeprowadzonych badań odnosi się do samych kobiet.
  • Item
    Education in the Perspective of the ‘Inner Image’
    (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2024-09) Jeziorański, Marek
    The article fits into the field of anthropology and pedagogical teleology. It identifies three basic anthropological models. The basis for the distinction of the anthropological models described is the category of the ‘inner image’ of the pupil, understood as the deepest truth about the human being; a reality revealed through reflection and at the same time containing elements of mystery, which is why it cannot be unambiguously identified and fully defined but requires an effort to be discovered and then pursued. The three models proposed are as follows: 1. A pedagogy based on the ‘inner image;’ 2. A pedagogy that excludes the ‘inner image;’ 3. A pedagogy of the tacit ‘inner image.’ The theoretical proposals presented are justified by the ideological trends present in pedagogy and their exemplary consequences for educational practice are shown. Artykuł wpisuje się w obszar antropologii i teleologii pedagogicznej. Wskazuje się w nim trzy podstawowe modele antropologiczne. Za podstawę rozróżnienia opisanych modeli antropologicznych przyjęto kategorię „wewnętrznego obrazu” wychowanka, rozumianą jako najgłębsza prawda o człowieku; rzeczywistość ujawniająca się na drodze refleksji, a zarazem zawierająca w sobie elementy tajemnicy, dlatego nie może być ona jednoznacznie określona i do końca zdefiniowana, ale wymaga wysiłku odkrywania, a następnie realizowania. Trzy zaproponowane modele to: 1. Pedagogia oparta na „wewnętrznym obrazie”; 2. Pedagogia wykluczająca „wewnętrzny obraz”; 3. Pedagogia milczącego „wewnętrznego obrazu”. Przedstawione propozycje teoretyczne uzasadniono obecnymi w pedagogice trendami ideowymi oraz ukazano ich przykładowe konsekwencje dla praktyki wychowawczej.
  • Item
    Educational Relationship in the Context of Karol Wojtyła's Moral Teaching about the Human Act
    (2021-01) Jeziorański, Marek
    The article deals with the issue of understanding the educational relationship from the perspective of K. Wojtyła's moral teaching about human act. It consists of three parts. The first one presents the understanding of the educational relationship, which is the material subject of the main article. The second part operationalizes the issue of moral teaching about the human act as understood by K. Wojtyla, which is the formal subject. The last part presents the conditions of the educational relationship presented in a new theoretical context. The main conclusions include the fact that the essential condition for so interpreted relationship between the educator and the pupil must be the existence of the so-called 'moment of causation', i.e. the educator's free and conscious involvement in the process of upbringing. Artykuł podejmuje zagadnienie rozumienia relacji wychowawczej z perspektywy nauki moralnej K. Wojtyły o czynie ludzkim. Składa się z trzech części. W pierwszej przedstawia się rozumienie relacji wychowawczej, co stanowi przedmiot materialny problemu głównego artykułu. Druga część operacjonalizuje zagadnienie nauki moralnej o czynie ludzkim w rozumieniu K. Wojtyły, co stanowi przedmiot formalny. W ostatniej części przedstawia się uwarunkowania relacji wychowawczej przedstawionej w nowym kontekście teoretycznym. Do głównych wniosków można zaliczyć to, że istotnym warunkiem zaistnienia tak rozumianej relacji między wychowawcą a wychowankiem musi być zaistnienie tzw. ‘momentu sprawczości’, tj. wolnego i świadomego zaangażowania wychowawcy w proces proce wychowania.
  • Item
    Indywidualne i społeczne cele wychowania religijno-moralnego
    (2018) Jeziorański, Marek
    Artykuł przedstawia zagadnienia związane z indywidualnymi i społecznymi celami wychowania religijno-moralnego. Składa się z trzech części. Pierwsza podejmuje zagadnienia związane uwarunkowaniami procesu powstawiania celów wychowania, umiejscowienia ich w procesie wychowania w ogóle oraz pozostałe zagadnienie kategorialne i definicyjne. W drugiej części przedstawia naczelny cel badanego wychowania, charakteryzujący się najwyższym poziomem ogólności a w ostatniej części omawia przykładowe cele kierunkowe, które w konkretnych sytuacjach wychowawczych pomagają realizować przyjęty cel naczelny.
  • Item
  • Item
  • Item
  • Item
    Milcząca obecność ciszy w refleksji pedagogicznej
    (Włocławskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2022) Jeziorański, Marek
    Artykuł dotyczy problematyki „mapy semantycznej” milczenia w kontekście pedagogicznym. W wyniku przeprowadzonej analizy należy stwierdzić, że milczenie – jeśli nie ma być określeniem bez desygnacji – musi wskazywać na konkretną rzeczywistość. W dzisiejszych czasach cisza jest bardzo często definiowana z punktu widzenia negatywnego, tj. ukazana jako rzeczywistość pozbawiona pewnych cech, m.in. dźwięk, hałas, szum, mowa itp. Warto jednak zauważyć, że nawet jeśli trudno jest uchwycić specyfikę milczenia w języku, należy podjąć próbę zmierzenia się z tym problemem. Jednym z nich jest zaproponowana w artykule „mapa pojęciowa” lub – za L. Wittgensteinem – „mapa uwidocznienia [ciszy]”. Przedstawione w artykule podejście badawcze analizuje problematykę milczenia w ścisłym odniesieniu do człowieka. Ten antropologiczny wymiar jest z jednej strony zawężeniem problematyki, z drugiej zaś odpowiada przyjętemu na początku podejściu pedagogicznemu. Mam nadzieję, że powyższe badania pomogą zbliżyć się do zrozumienia, czym jest cisza w przestrzeni edukacyjnej, jaka jest jej treść i wyzwanie dla szeroko rozumianego rozwoju człowieka. W dalszej perspektywie badawczej warto poszukać mierzalnych wskaźników wyróżnionych tu składowych i ich obszarów uwidaczniania ciszy. W ten sposób można było przygotować narzędzie do empirycznego badania ciszy i poznania jej desygnatora metodą indukcji.
  • Item
    "My-małżeńskie" i jego rozwój jako szczególny wyraz "communio personarum" w ujęciu Jana Pawła II
    (Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku, 2016) Jeziorański, Marek
  • Item
    Od wartości do powinności w ujęciu aksjologii personalistycznej
    (Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2018) Jeziorański, Marek
    Artykuł przedstawia zagadnienie wyprowadzania norm postępowania wychowawczego z przyjętych wcześniej wartości w ujęciu aksjologii personalistycznej. Aby móc zrealizować przedstawiony cel rozpatrzono następujące zagadnienia składowe: po pierwsze, na ile (i ewentualnie przy jakich założeniach) w ogóle uzasadnione jest wyprowadzanie norm wychowawczych z wartości. W tym obszarze ważną kwestią jest podjęcie krótkiej analizy nad różnymi sposobami rozumienia wartości jako takich. Następnie, po drugie, ukazano dwie główne strategie podejmujące wyjaśnienie przejścia między wartością a powinnością. Strategie te wynikają z odrębnych założeń ontologicznych. Jedna buduje na teleologicznej a druga na dysteleologicznej koncepcji bytu. Ostatecznie, po trzecie, ukazano specyficzne ujęcie tej problematyki na gruncie aksjologii personalistycznej ze szczególnym uwzględnieniem dorobku naukowego Karola Wojtyły. To rozwiązanie nazwano, za Wojtyłą: moc normatywna prawdy.
  • Item
    Pedagogika rodziny w badaniach ks. prof. Józefa Wilka
    (Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, 2024-09) Jeziorański, Marek
    Cel naukowy: Celem naukowym artykułu jest zaprezentowanie specyfiki pedagogiki rodziny uprawianej przez ks. prof. Józefa Wilka (1937–2003), wieloletniego kierownika Katedry Pedagogiki Rodziny KUL. Problem i metody badawcze: Problem główny tekstu sprowadza się do pytania, jakie są podstawowe zagadnienia tematyczne podejmowane w pracy naukowej Józefa Wilka, a metodą do jego rozwiązania jest hermetyczna analiza tekstów źródłowych. Proces wywodu: Spośród dorobku publikacyjnego Wilka wyodrębniono te teksty, które podejmują zagadnienie pedagogiki rodziny. Następnie uporządkowano je w ten sposób, by wyodrębnić podstawowe zagadnienia, charakteryzujące jego specyfikę prowadzenia badań naukowych. Starano się następnie ukazać podobne ujęcia obecne w literaturze naukowej. Wyniki analizy naukowej: Przeprowadzone badania pozwalają wyodrębnić trzy podstawowe obszary zainteresowań Wilka, które składają się na uprawnianą przez niego pedagogikę rodziny. Są to: człowiek jako istota rodzinna, cechy wychowania rodzinnego oraz rodzina w kontekście społecznym. Wnioski, rekomendacje i aplikacyjne znaczenie wpływu badań: Wyniki analizy naukowej pozwalają wnioskować o ciągłej aktualności podejmowanych przez ks. Wilka badań, szczególnie tych w obszarze antropologii („homo familiaris”). Należy również zwrócić uwagę na doniosłość aplikacyjną prezentowanych treści, o którą zabiegał sam profesor KUL. Wiele z proponowanych przez niego rozwiązań może służyć i dziś za pomoc w pracy wychowawczej, co również zaprezentowane zostało w artykule. Research objective: This article aims to delineate the family pedagogy practiced by Fr. Prof. Józef Wilk (1937–2003), who served as the longstanding head of the Department of Family Pedagogy at the John Paul II Catholic University of Lublin. The research problem and methods: The core objective of this study is to identify the fundamental thematic issues addressed in J. Wilk’s scholarly work. The method employed to achieve this goal involves a hermeneutic analysis of primary source texts. The process of argumentation: Among J. Wilk’s extensive publication output, the texts which relate to family pedagogy were singled out and categorized to elucidate the key themes characterizing his scholarly approach. Subsequently, efforts were made to contextualize these themes within the broader scientific literature. Research results: The conducted research reveals three primary areas of J. Wilk’s scholarly interest, which collectively make up his approach to family pedagogy. These areas encompass the concept of the human being as inherently family-oriented, the principles of family upbringing, and the family’s role within the social fabric. Conclusions, recommendations, and applicable value of research: The findings of this study underscore the enduring relevance of Fr. Wilk’s research, particularly within the realm of anthropology (homo familiaris). Moreover, the practical implications of his work, which Fr. Wilk actively sought to promote, remain noteworthy. Many of the proposed solutions continue to offer valuable insights for contemporary educational work, as described in this article.
  • Item
    Pedagogizm
    (Polwen - Polskie Wydawnictwo Encyklpedyczne, 2016) Jeziorański, Marek
  • Item
    Relacja resocjalizacyjna i jej znaczenie w narracji wychowawców zakładu karnego
    (2019) Jeziorański, Marek; Sobczyszyn, Urszula
    Celem artykułu jest zaprezentowanie stanowiska wychowawców Służby Więziennej na temat znaczenia relacji z osadzonymi dla optymalizacji prowadzonych działań naprawczych. Artykuł składa się z dwóch głównych części. W pierwszej przedstawione zostały założenia teoretyczne dotyczące kategorii „relacji wychowawczej” H. Nohla, które następnie zostały odniesione do specyfiki środowiska resocjalizacyjnego. Wynikiem tego działania jest przedstawienie teoretycznych podstaw „relacji resocjalizacyjnej” oraz jej zoperacjonalizowanych obszarów. W drugiej części artykułu zostały zaprezentowane wyniki przeprowadzonych badań oraz wnioski i postulaty pedagogiczne.
  • Item
    Relacja wychowawcza
    (Wydawnictwo Jedność, 2022) Jeziorański, Marek
  • Item
    Relacja wychowawcza w ujęciu wybranych koncepcji antropologicznych
    (2015) Jeziorański, Marek
    Artykuł jest teoretycznym poszukiwaniem znaczenia terminu „relacja wychowawcza” w odniesieniu do wybranych założeń antropologicznych. Podstawowym problemem badawczym jest pytanie dotyczące tego, jak kształtuje się rozumienie/opis/definicja „relacji wychowawczej” przy różnych koncepcjach teorii człowieka. Aby odpowiedzieć na to pytanie, w pierwszym etapie zaprezentowano, czym jest „relacja” w ogóle. Na tym etapie posłużono się przede wszystkim analizami filozoficznymi. Następnie ukazano siatkę zagadnień problemowych warunkujących rozumienie „relacji”, a w ostatniej części przedstawiono wybrane koncepcje antropologiczne i ich reperkusje dla rozumienia „relacji wychowawczej”.
  • Item
    Relacja wychowawcza. Rozumienie, modele, propozycja
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Jeziorański, Marek