Browsing by Author "Jaworski, Piotr"

Now showing 1 - 3 of 3
  • Item
    Działalność Związku Katolicko-Społecznego w odniesieniu do emigracji i opieki nad wychodźcami w diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego
    (Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2022) Jaworski, Piotr; Zych, Sławomir
    W drugiej połowie XIX wieku w Galicji zaznaczyła się masowa emigracja zarobkowa. Na zjawisko to zareagować musiał Kościół, ponieważ wychodźstwo było przyczyną zmian w postępowaniu wiernych, czasem kryzysów wiary, załamania się religijności, odrzucania zasad moralnych. W diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego twórcą duszpasterstwa emigracyjnego był bp Józef Sebastian Pelczar. Problem wychodźstwa poruszany był na szczeblach parafii, dekanatów i diecezji. Wśród licznych zabiegów Kościoła przemyskiego o zapewnienie emigrantom opieki duszpasterskiej oraz zapobieganie negatywnym skutkom emigracji wskazać należy działalność Związku Katolicko-Społecznego. Organizacja ta miała kierować całokształtem pracy społecznej Kościoła. W wielu parafiach w oddziałach Związku powstały osobne sekcje do spraw emigracji. Temat wychodźstwa był poruszany podczas odczytów i pogadanek. Samych emigrantów wspierano organizacyjnie, materialnie i moralnie. Związek Katolicko-Społeczny starał się też dbać o ich formację duchową. Bardzo rzadko z kolei podejmowano starania o ograniczenie emigracji.
  • Item
    Formacje ochrony granic Polski w latach 1918-1924 i ich miejsce w systemie bezpieczeństwa państwa
    (2020-07-22) Jaworski, Piotr
    Chronologia pracy obejmuje okres od utworzenia w październiku 1918 r. Straży Gospodarczo-Wojskowej, do powstania Korpusu Ochrony Pogranicza w 1924 r. Rozdział pierwszy pokazuje proces formułowania się definicji granicy i innych terminów związanych z tym pojęciem, przechodząc następnie do opisu procesu kształtowania się granic II RP w latach 1918-1924, a także analizy geograficzno-strategicznej charakterystyki granic państwowych i pojawiających się trudności związanych z ich zabezpieczeniem. Sukcesywnie w rozdziale drugim przedstawiono problematykę organizacji formacji granicznych w 1918 r. Ukazano okoliczności powołania pierwszej w niepodległej w Polsce takiej formacji - SGW oraz utworzenia KSS i SG z lat 1918-1919. Analogicznie w rozdziale trzcim przedstawiono problematykę organizacji formacji granicznych w niezwykle trudnym okresie walk o ostateczny kształt granic Rzeczypospolitej. Zwrócono uwagę na poszczególne etapy kształtowania ochrony granic, opisując formacje z lat 1919-1921. Rozdział czwarty prezentuje organizację systemu ochrony po traktacie ryskim, a więc w latach 1921-1924. Rozdział piąty porusza kwestię próby stabilizacji sytuacji na granicy wschodniej, a więc obejmuje problematykę organizacji KOP przeznaczonego do ochrony. Istotnym problemem poruszonym w tej części pracy jest kwestia przyczyn przyjęcia osobnego systemu ochrony granicy wschodniej. Treścią ostatniego, szóstego rozdziału jest prezentacja udziału i znaczenia poszczególnych formacji granicznych w systemie bezpieczeństwa państwa.
  • Item
    Problematyka dziejów szkolnictwa i wychowania w zbiorach fotograficznych Archiwum Diecezjalnego w Tarnowie
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Jaworski, Piotr; Juśko, Paweł
    Początki diecezji tarnowskiej sięgają schyłku XVIII stulecia. Od początku swojego istnienia diecezja gromadziła dokumentację, która stała się podstawą dla jej późniejszego archiwum historycznego. Jednakże samodzielna instytu­cja Archiwum Diecezjalnego w Tarnowie powstała dopiero w 1959 r. Do lat 50. XX wieku wszelkie dokumenty o wartości historycznej zdeponowane były w pomieszczeniach Kurii Diecezjalnej w Tarnowie oraz w muzeum diecezjal­nym. Największy przełom w dziejach archiwum nastąpił w latach 2009-2015. Dokonano wówczas gruntownej rewitalizacja tej instytucji, podczas której zinwentaryzowano i uporządkowano cały zasób archiwalny, wyodrębniając m.in. 14 działów fotograficznych. Są one zróżnicowane pod względem tema­tyki, objętości oraz formy zapisu fotografii. W 2015 r. dokumentacja fotogra­ficzna w zasobie tego archiwum liczyła łącznie 33,32 mb. W zbiorach tych znajdują się także pozycje (fotografie, grupy fotografii) dotyczące problema­tyki szkolnictwa i wychowania. Mają one dużą wartość poznawczą i powin­ny zostać uwzględnione jako źródła ikonograficzne w badaniach historyków i pedagogów zajmujących się tą problematyką. Artykuł zawiera wyodrębniony wykaz 300 takich pozycji, które z perspektywy badaczy dziejów szkolnictwa i wychowania, mogą być użyteczne przy kwerendzie w tarnowskim archiwum diecezjalnym lub też zachęcać do jej przeprowadzenia. W artykule dokona­no również omówienia przykładów takiej dokumentacji w postaci „kolekcji” dedykowanych tematycznie: historii Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w diecezji tarnowskiej, Małego Seminarium Duchownego w Tarnowie, szkoły podstawowej w Wojakowej oraz biografii Służebnicy Bożej Ste­fanii Łąckiej.