Browsing by Author "Florczyk, Łukasz"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Item
    Bóg Izraela w rozumieniu nie-Izraelitów. Studium historyczno-krytyczne wybranych tradycji deuteronomistycznej historiografii (Joz–2Krl)
    (2018-09-21) Florczyk, Łukasz
    Praca wpisuje się w nurt badań nad dziełem deuteronomistycznym (Joz–2Krl), a jej celem jest analiza literacka i egzegetyczno-teologiczna tych passusów historiografii Izraela, które prezentują wiedzę, postawę i wypowiedzi nie-Izraelitów na temat Boga JHWH oraz ich relacje do narodu wybranego. Procesem badawczym zostało objętych dwanaście tekstów biblijnych, które w przeważającej większości zostały utrzymane w formie mowy niezależnej i zazwyczaj były kierowane do Izraelitów. Tylko w trzech przypadkach adresatami mów byli nie-Izraelici (Sdz 7,13-14; 1Sm 4,7-9; 5,7-11; 6,2-9; 2Krl 8,7-8). Najczęstszym kontekstem wypowiedzi nie-Izraelitów na temat JHWH i ludu wybranego był podbój Kanaanu i walki o jego utrzymanie (Joz 2,9-13; Joz 9,9-10,24-25; Sdz 7,13-14; 1Sm 4,7-9; 1Sm 29,6; 2Sm 18,31), a także plagi, nieszczęścia i choroby (1Sm 5,7-11; 6,2-9; 2Sm 24,22-23; 2Krl 8,7-8). Badane teksty źródłowe zostały podzielone na trzy grupy relacjonujące kolejne etapy dziejów Izraela: epoka Jozuego, czas sędziów i okres monarchii. Każdy z tych passusów został poddany analizie literackiej podejmującej następujące kwestie badawcze: delimitacja tekstu, tekst hebrajski perykopy, przekład na język polski, kontekst bliższy i dalszy, proces redakcji, forma i struktura literacka. W następnych fazach naukowego procedowania dokonano gruntownego studium egzegetycznego i teologicznego wybranego do analizy materiału źródłowego. W pierwszym rozdziale przeanalizowano dwa teksty: wypowiedź nierządnicy Rachab z Jerycha (Joz 2,9-13) i mowę Gibeonitów (Joz 9,9-10.24-25). Rachab i Gibeonici okazali wsparcie bądź lojalność wobec Izraelitów i ich Boga, czym doprowadzili do zawarcia przymierza z narodem wybranym, uniknęli śmierci związanej z prawem cheremu i zyskali prawo zamieszkania wśród ludu JHWH. Na bazie ich wypowiedzi lektor księgi może dojść do wniosku, że Boga Izraela cechuje wielkość, sława, potęga i wyższość nad innymi bogami. W drugim rozdziale dysertacji dokonano analizy dwóch kolejnych tekstów: wypowiedzi Madianitów (Sdz 7,13-14) i Filistynów (Sdz 4,7-9; 5,7-11; 6,2-9), które oscylują wokół kwestii militarnej potęgi JHWH i Jego władzy nad historią narodów (sprawowanej zarówno na terenie Izraela, jak i poza jego granicami). W ich opinii JHWH - obecny w dziejach Izraela - dał się poznać jako jedyny, prawdziwy i potężny Bóg, którego nie można bezkarnie obrażać. W ramach trzeciego rozdziału przeanalizowano aż osiem tekstów biblijnych, które zostały podzielone na trzy grupy. Dwa pierwsze fragmenty dotyczyły przysięgi złożonej na JHWH (1Sm 29,6; 1Krl 17,12.24), która powoływała Boga Izraela na świadka wymawianych słów oraz potwierdzała prawdomówność wypowiedzi. Kolejne cztery passusy to wypowiedziane przez nie-Izraelitów formuły błogosławieństwa w imię JHWH lub modlitwy do Boga Izraela (2Sm 18,31; 2Sm 24,22-23; 1Krl 5,21; 10,9). Dwa ostatnie teksty, jakie zostały przeanalizowane w dysertacji, to słowa Naamana - wodza syryjskiej armii (2Krl 5,1.11-18) oraz aramejskiego króla Ben-Hadada (2Krl 8,7-8), które zostały wypowiedziane w kontekście uzdrowienia dokonanego mocą Boga Izraela lub zapowiedzi uzdrowienia z choroby. Wszystkie analizowane passusy dzieła deuteronomistycznego ujawniły bardzo pozytywny stosunek nie-Izraelitów do JHWH, a ich postawa zyskała aprobatę u redaktora kompleksu Joz–2Krl. Deuteronomista, posługując się figurami nie-Izraelitów i ich wypowiedziami na temat JHWH, postanowił wpłynąć na postawę swych rodaków. Z jednej strony - poprzez usta nie-Izraelitów - przypomniał chlubne wydarzenia z przeszłości Izraela, a z drugiej strony potępił wszelkie formy bałwochwalstwa w Izraelu i zachęcił do nawrócenia.