Browsing by Author "Ceynowa, Tadeusz"

Now showing 1 - 7 of 7
  • Item
    Archiwum dziekańskie dekanatu wałeckiego do 1945 roku w zasobie Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Inwentarz
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Ceynowa, Tadeusz
    W artykule przedstawiono zachowane archiwalia dziekańskie dotyczące dekanatu wałeckiego. Biskup poznański dla terytoriów zanoteckich utworzył w XIV wieku oficjalat kalisko-wałecki. W wyniku reformacji w połowie XVI wieku oficjalat przestał istnieć. W 1602 r. tereny pozostałe przy katolicyzmie włączono do utworzonego dekanatu czarnkowsko-wałeckiego. Po I rozbiorze Rzeczpospolitej na terenach ziemi wałeckiej reaktywowano oficjalat dla Prus Zachodnich. Pod koniec XVIII wieku wydzielono autonomiczny dekanat wałecki, który pokrywał się z terytorium powiatu poza Czaplinkiem z prowincji Pomorze. Początkowo składał się z 12 parafii i 34 kościołów filialnych. W XX wieku kilka filii stało się samodzielnymi ośrodkami duszpasterskimi. Zachowane archiwalia (159 poszytów) podzielono na dwie części: Generalia, dotyczące problematyki całego dekanatu, dzieląc je na dalsze serie, i Specjalia dotyczące poszczególnych parafii. Zachowane akta pochodzą od końca XVIII wieku do 1945 r.
  • Item
    Archiwum parafii pw. św. Michała Archanioła w Jastrowiu. Inwentarz
    (Wydawnictwo KUL, 2023) Ceynowa, Tadeusz
    Zasadniczą treść artykułu stanowi wykaz zachowanych archiwaliów parafii pw. św. Michała Archanioła w Jastrowiu. W 1602 roku z rąk starosty ujskiego Piotra Potulickiego Jastrowie otrzymało prawa miejskie, potwierdzone przez króla Zygmunta III Wazę. Pierwszy kościół mógł powstać już w XIV wieku. Świątynia w XVI wieku została przejęta przez protestantów, a na początku XVII wieku odzyskana przez katolików. Parafia jastrowiecka należała wraz z ziemią wałecką do dekanatu czarnkowskiego, a pod koniec XVIII wieku do dekanatu wałeckiego. W 1772 roku weszła w skład państwa pruskiego. Do Polski powróciła wraz z całą Wałecczyzną w 1945 roku. W 1990 roku Jastrowie stało się siedzibą dekanatu. W latach 2004-2005 zachowane archiwalia przedwojenne zostały przekazane do Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej w Koszalinie. Tam je opracowano i zinwentaryzowano, podzielono na serie i nadano nowe sygnatury (1-145). Chronologia akt obejmuje XVII-XX wiek, a ich ilość to 2,9 mb oraz 145 j.a. Opracowane archiwalia mogą posłużyć do dalszych badań historii miasta i najbliższej okolicy. The subject matter of the article is a list of preserved archival materials of the parish of St Michael the Archangel in Jastrowie. In 1602, Jastrowie was granted the municipal rights by the hands of the starost of Ujście, Piotr Potulicki, confirmed by King Sigismund III Vasa. The first church may have been built as early as the 14th century. The temple was taken over by Protestants in the 16th century and reclaimed by Catholics in the early 17th century. The Jastrowie parish, along with the Wałcz land, belonged to the Czarnków deanery, and at the end of the 18th century to the Wałcz deanery. In 1772, it became part of the Prussian state. It returned to Poland in 1945, along with all of the Wałcz Region. In 1990, Jastrowie became the seat of a deanery. In 2004–2005, the surviving pre-war archives were transferred to the Archives of the Diocese of Koszalin-Kołobrzeg in Koszalin. There they were developed and inventoried, divided into series with new reference numbers (1–145). The chronology of the files spans the 17th–20th centuries, with 2.9 linear metres and 145 archival units. The compiled archives can be used to further research the history of the town and the immediate area.
  • Item
    Archiwum parafii wałeckiej. Inwentarz
    (Wydawnictwo KUL, 2022) Ceynowa, Tadeusz
    W artykule zaprezentowano zachowane archiwalia katolickiej parafii pw. św. Mikołaja w Wałczu. Miasto zostało lokowane na początku XIV wieku. W tym samym czasie ufundowano pierwszy kościół. Parafia wałecka do reformacji przynależała do archidiakonatu zanoteckiego w diecezji poznańskiej. Na początku XVII wieku zwrócono kościół katolikom, a parafia weszła w skład nowo powstałego dekanatu czarnkowskiego. W 1772 roku ziemię wałecką włączono do państwa pruskiego. Od momentu reaktywowania dekanatu wałeckiego pod koniec XVIII wieku wchodzi nieprzerwanie w jego skład, mimo zmieniających się realiów polityczno-kościelnych. Do Polski Wałecczyzna powróciła w 1945 roku. Zachowane przedwojenne archiwalia parafii pw. św. Mikołaja przekazano do Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej w Koszalinie. Tam je opracowano i zinwentaryzowano, podzielono na serie, nadając nowe sygnatury (1-327). Bogaty materiał historyczny może posłużyć do bardziej pogłębionych specjalistycznych badań.
  • Item
    Ewangelickie księgi metrykalne w Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
    (Wydawnictwo KUL, 2025) Ceynowa, Tadeusz
    Księgi metrykalne w polskich archiwach cieszą się dużym zainteresowaniem, zarówno naukowców, genealogów, jak i prywatnych osób. Kilka lat temu do rąk czytelnika trafił artykuł na temat katolickich ksiąg metrykalnych znajdujących się w Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Tym razem czytelnicy będą mogli się zapoznać z ciekawym zbiorem ewangelickich metrykaliów. Po przesiedleniu Niemców po II wojnie światowej z terenów przyznanych Polsce przy ewangelickich parafiach pozostała część wytworzonej tam dokumentacji archiwalnej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami państwowymi zdecydowana część uratowanych archiwaliów, w tym ksiąg metrykalnych, trafiła do archiwów państwowych i nadal jest sukcesywnie przekazywana z Urzędów Stanu Cywilnego. Utworzenie archiwum diecezjalnego w Koszalinie przy pomocy Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej i gwarancje dane przez bp. Mariana Gołębiewskiego, że niemieckie dziedzictwo Pomorza tam przechowywane będzie dostępne dla wszystkich zainteresowanych, zobligowało pracowników tej instytucji do przejęcia z parafii zachowanej dokumentacji zarówno katolickiej, jak i ewangelickiej. Niniejszy artykuł ma za zadanie przedstawienie zachowanych 117 ksiąg metrykalnych z 27 wspólnot ewangelickich (Prowincja Pomorze, Prusy Zachodnie i Marchia Graniczna Poznań-Prusy Zachodnie) funkcjonujących przed 1945 rokiem na terenie obecnej diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Church record books (birth and baptism registers) in Polish archives are of great interest, both to researchers, genealogists and private individuals. A few years ago, an article on Catholic record books held in the Archives of the Diocese of Koszalin-Kołobrzeg came to the reader’s attention. This time, readers will have the opportunity to learn about interesting collection of Evangelical registers. After the resettlement of Germans after World War II from the areas granted to Poland, some of the archival documentation produced there remained at the Protestant parishes. In accordance with current state regulations, the vast majority of the rescued archival materials, including record books, have been transferred to state archives and is successively relocated from Civil Registry Offices. The establishment of a diocesan archive in Koszalin with the help of the Foundation for Polish-German Cooperation and the guarantees given by Bishop Marian Gołębiewski that the German heritage of Pomerania stored therein would be available to all interested parties, obliged the staff of the institution to take over from the parish the surviving documentation of both Catholic and Evangelical origin. The purpose of this article is to present the surviving 117 record books from 27 Evangelical communities (Pomeranian Province, West Prussia, and the Border March of Poznań-West Prussia) functioning before 1945 on the territory of the present Diocese of Koszalin-Kołobrzeg.
  • Item
    Katolickie księgi metrykalne diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej
    (Wydawnictwo KUL, 2020) Ceynowa, Tadeusz
    Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej powstało w 2003 roku. Zadaniem pracowników tej instytucji było przejęcie z archiwów parafialnych dokumentacji wytworzonej przed 1945 roku. Spośród archiwaliów wyodrębniono liczący 215 pozycji zbiór katolickich ksiąg metrykalnych. Pochodzą one z 39 katolickich parafii. Po odpowiednim zabezpieczeniu i opracowaniu są udostępniane w formie cyfrowej zainteresowanym badaczom. Przedstawiony w artykule katalog przedstawia stan zachowania i ogromny walor poznawczy katolickich ksiąg metrykalnych zgromadzonych w koszalińskim archiwum.
  • Item
    Księgi metrykalne parafii rzymskokatolickiej w Grzymałowie przechowywane w Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
    (Wydawnictwo KUL, 2019) Ceynowa, Tadeusz
    Księgi metrykalne cieszą się ostatnio coraz większym zainteresowaniem. Do archiwów diecezjalnych trafiają nie tylko zawodowi historycy i genealodzy, ale także rozmaici pasjonaci. Ważne jest, aby pracownicy archiwów odpowiednio księgi zabezpieczyli, opracowali, zdigitalizowali i opublikowali odpowiednie inwentarze i informatory o swoim zasobie. Autor w artykule poprzedzonym wstępem przedstawił księgi metrykalne pochodzące z parafii rzymskokatolickiej w Grzymałowie. Parafia powstała w XVII w., przechodziła burzliwe losy. Po II wojnie światowej przestała istnieć. Ostatni proboszcz zabrał ze sobą niektóre księgi i pozostawił je w Parsęcku, na terenie obecnej diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, gdzie z liczną grupą wiernych osiedlił się w 1946 r. Obecnie 48 ksiąg metrykalnych przechowywanych jest w archiwum diecezjalnym w Koszalinie
  • Item
    Zbiór fotografii w Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
    (Wydawnictwo KUL, 2021) Ceynowa, Tadeusz
    Po podpisaniu porozumień granicznych między Polską a Republiką Federalną Niemiec w 1970 r. papież Paweł VI ustanowił stałą organizację kościelną na Pomorzu Zachodnim i ziemi lubuskiej. Powstała wówczas diecezja ko­szalińsko-kołobrzeska. Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej (dalej: AAKK) zostało erygowane staraniem biskupa diecezjalnego w 2003 r. Działalność instytucji reguluje zatwierdzony statut i wewnętrzny regulamin. Do archiwum są przekazywane archiwalia z kurii biskupiej, parafii, instytucji i od osób prywatnych. Obecny zasób tworzy dokumentacja aktowa i nieaktowa – fotografie, łącznie 18 200 obiektów. Zbiory fotograficzne nie są jeszcze opracowane według obecnie wymaganych standardów archiwalnych. Jak dotąd tworzono podręczne spisy oraz podejmowano próbę identyfikacji osób i wydarzeń przedstawionych na zdjęciach. Mimo nieopracowanego zbioru pojedyncze fotografie są udostępniane na potrzeby lokalnych wystaw czy opracowań naukowych.