Rozprawy doktorskie 2018- / dostęp otwarty

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/159

Browse

Browsing Rozprawy doktorskie 2018- / dostęp otwarty by Title

Now showing 1 - 20 of 168
  • Item
    4QMMT -"Niektóre uczynki Prawa". Rekonstrukcja tekstu - tłumaczenie - komentarz
    (2020-09-21) Klukowski, Michał
    Przedmiotem rozprawy doktorskiej jest dokument odnaleziony w czwartej grocie w Qumran: Miqsat Ma ase hat-Torah, "Niektóre uczynki Prawa" (4QMMT). Rozprawa składa się z dwóch rozdziałów. Pierwszy z nich ma charakter wprowadzający do dokumentu 4QMMT. W rozdziale tym przedstawiono nową rekonstrukcję tekstu opartą na badaniach E. Puecha, zaprezentowano strukturę literacką 4QMMT i jego główne cechy językowe, a także podjęto problem gatunku literackiego, autora i okoliczności powstania. Na koniec rozdziału pierwszego przybliżono pojęcie halachy jako wprowadzenie do drugiego rozdziału, który w głównej mierze składa się z interpretacji biblijnych tekstów prawnych. Drugi rozdział pracy zawiera szczegółową egzegezę dokumentu 4QMMT, a jego podział wyznacza struktura dokumentu, składająca się z trzech sekcji: kalendarzowej, halachicznej i teologiczno-parenetycznej. Na zakończenie pracy przedstawiono najważniejsze wnioski.
  • Item
    Aktywność społeczna i kulturowa kobiet wiejskich na Podkarpaciu i jej środowiskowe uwarunkowania
    (2021-12-08) Dworakowska, Joanna
    Przedmiotem badań przedstawionej rozprawy doktorskiej jest aktywność społeczna i kulturowa kobiet wiejskich na Podkarpaciu i jej środowiskowe uwarunkowania. Problematyka ta usytuowana jest na gruncie pedagogiki społecznej, Główny problem badawczy rozprawy zawierał się w pytaniu: Jaki jest związek pomiędzy branymi pod uwagę uwarunkowaniami środowiskowymi a wytypowanymi aspektami aktywności społecznej i kulturowej kobiet wiejskich na Podkarpaciu? Przyjęto hipotezy mówiące o istotnych związkach pomiędzy tymi zmiennymi. W badaniach posłużono się strategią ilościową, typem badań weryfikacyjnych. zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, przy użyciu techniki ankietowania. Zastosowanym narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz ankiety. W badaniu wzięło udział ogółem 400 mieszkanek wsi. Postawione hipotezy poddano weryfikacji empirycznej przy zastosowaniu narzędzi statystycznych. W efekcie większość stawianych hipotez została potwierdzona.
  • Item
    Antropomorfizacja postaci zwierzęcej na podstawie wybranych utworów z fikcjonalnej prozy niderlandzkiej XIX, XX i XXI wieku
    (2024-04-15) Olszewski, Damian
    Niniejsza rozprawa nosi tytuł „Antropomorfizacja postaci zwierzęcej na podstawie wybranych utworów z fikcjonalnej prozy niderlandzkiej XIX, XX i XXI wieku". Temat podjęty w pracy dotyczy zatem literackich postaci zwierzęcych obdarzonych cechami ludzkimi. W innych pracach badawczych analizy tego typu bohaterów wykazują brak pogłębionego zastanowienia nad istotą antropomorfizacji. Zadaniem niniejszej rozprawy jest ustalenie, czym jest antropomorfizacja postaci zwierzęcej, jakie są jej rodzaje oraz w wyniku jakich strategii narracyjnych dochodzi do powstania efektu antropomorfizacji. Stawiam hipotezę, iż antropomorfizacja jest zabiegiem niejednorodnym - możliwym jest wyszczególnienie różnych jej kategorii. Na podstawie analizy bazującej na różnych myślach filozoficznych i literaturoznawczych proponuję podział antropomorfizacji na cztery typy zależne od aspektu zwierzęcia, które dalej konfrontuję z teorią narratologiczną Mieke Bal. W zależności od perspektywy narracyjnej (narracje i fokalizacje w utworze) antropomorfizacja uzyskuje inne uzasadnienie jako strategia poetycka w utworze. Stąd możliwe jest wyszczególnienie szesnastu wariantów antropomorfizacji. Na podstawie zebranego materiału dzielę najpopularniejsze warianty między 3 strategie antropomorfizacji, świadczące o najbardziej typowych cechach postaci zwierzęcia antropomorficznego. The title of the dissertation is "Anthropomorphization of an animal figure based on selected works from the fictional Dutch prose of the 19th, 20th and 21st centuries". The topic taken up in the work therefore concerns literary animal characters endowed with human features. In other research works, analyzes of this type of heroes show a lack of in-depth reflection on the essence of anthropomorphization. The purpose of this dissertation is to determine what the anthropomorphization of an animal figure is, what are its types, and what kind of narrative strategies lead to the occurrence of the effect of anthropomorphization. I hypothesize that anthropomorphization is a heterogeneous procedure. It is possible to specify its various categories. On the basis of an analysis based on various philosophical and literary thoughts, I propose a division of anthropomorphization into four types depending on the aspect of the animal, which I then confront with Mieke Bal's narratological theory. Depending on the narrative perspective (narratives and focalizations), anthropomorphization receives a different justification as a poetic strategy in the poem. Hence, it is possible to specify sixteen variants of anthropomorphization. Based on the collected material, I divide the most popular variants between 3 anthropomorphization strategies, showing the most typical features of an anthropomorphic animal. Translated with DeepL.com (free version)
  • Item
    Białoruska tożsamość wyznaniowa i narodowa w teologicznym ujęciu księdza Adama Stankiewicza (1891-1949)
    (2020-09-28) Drozd, Yury
    W dysertacji zostało przedstawione stanowisko ks. Adama Stankiewicza, jednego z działaczy biołoruskiego ruchu narodowego, wobec zagadnienia białoruskiej tożsamości wyznaniowej i narodowej. Dysertacja składa się z trzech rozdziałów. W rozdziale pierwszym uwaga jest poświęcona teologicznej i socjologicznej analizie takich pojęć jak naród i tożsamość. Również zostało ukazane podłoże ideowe i cechy charakterystyczne białoruskiego odrodzenia narodowego. W rozdziale drugim pokazano, jak ks. Adam Stankiewicz oceniał rolę czynników wyznaniowych w historii narodu białoruskiego. Przedstawiona została także jego wizja roli chrześcijaństwa w tworzeniu się państwa i kultury białoruskiej. Ostatni rozdział prezentuje analizę poglądów księdza na temat sposobów przezwyciężania podziałów wyznaniowych wśród Białorusinów. Została omówiona kategoria "syntezy religijnej", przy pomocy której można dojść do jakościowego przeobrażenia dotychczasowej tożsamości w wymiarze wyznaniowym i narodowym. Owa "synteza" miała polegać na wspólnej pracy wszystkich chrześcijan na rzecz dobra Białorusi i dążeniu do ideałów chrześcijaństwa niepodzielonego.
  • Item
    Biblical Scholarship of Franciscus Titelmans
    (2023-09-25) Mantyk, Tomasz Karol
    The dissertation is devoted to the biblical works of Franciscus Titelmans, a 16th-century Franciscan theologian from Leuven. Older historiography viewed him as a conservative scholastic, opposed to humanism. However, an analysis of his biblical commentaries shows that the reality was much more complex. The first chapter shows that pre-modem exegesis was based on two pillars: the balance between the literal and spiritual senses and the ecclesial dimension of exegesis. This exegetical consensus persisted throughout the Middle Ages but was challenged during the Renaissance. The second chapter presents the life and works of Titelmans. He received a mixture of scholastic and humanistic education and himself was in many respects a humanist. The third chapter examines how he explained the literal sense of Scriptures. The next chapter focuses on the mystical sense of the Bible in Titelmans' exegesis. The last, fifth chapter evaluates his polemics with Erasmus and other humanists. It shows that he was not per se an opponent of the humanistic methodology. Rather, he feared what he saw as the secularisation of God's Word. Titelmans was scandalized by the humanistic concept of treating the Holy Scripture as if it were merely a text that opened its hidden treasures to an experienced philologist. We argue that the debates of the early sixteenth century, in which Titelmans took an active part, mark the beginning of changes in the understanding of the Bible that continue to pose difficulties for biblical theologians to this day. Rozprawa poświęcona jest twórczości biblijnej Franciszka Titelmansa, XVI-wiecznego teologa franciszkańskiego z Leuven. Starsza historiografia postrzegała go jako konserwatywnego scholastyka, przeciwnego humanizmowi. Analiza jego komentarzy biblijnych pokazuje jednak, że rzeczywistość była znacznie bardziej złożona. W pierwszym rozdziale ukazano, że przednowoczesna egzegeza opierała się na dwóch filarach: równowadze między dosłownym i duchowym znaczeniem oraz eklezjalnym wymiarze egzegezy. Ten egzegetyczny konsensus utrzymywał się przez całe średniowiecze, ale został zakwestionowany w dobie renesansu. Rozdział drugi przedstawia życie i twórczość Titelmansa. Otrzymał mieszankę edukacji scholastycznej i humanistycznej i pod wieloma względami sam był humanistą. W trzecim rozdziale przeanalizowano, w jaki sposób wyjaśniał dosłowny sens Pisma Świętego. Kolejny rozdział koncentruje się na mistycznym sensie Biblii w egzegezie Titelmansa. Ostatni, piąty rozdział ocenia jego polemikę z Erazmem i innymi humanistami. Ukazuje, że nie był on per se przeciwnikiem metodologii humanistycznej. Raczej, obawiał się tego, co postrzegał jako sekularyzację Słowa Bożego. Titelmans był zgorszony humanistyczną koncepcją traktowania Pisma Świętego tak, jak gdyby było ono jedynie tekstem, który otwiera swe ukryte skarby wobec wytrawnego filologa. Twierdzimy, że debaty z początku XVI wieku, w których Titelmans brał czynny udział, wyznaczają początek przemian w rozumieniu Biblii, które do dziś stanowią trudność dla teologów biblijnych.
  • Item
    Bóg Izraela w rozumieniu nie-Izraelitów. Studium historyczno-krytyczne wybranych tradycji deuteronomistycznej historiografii (Joz–2Krl)
    (2018-09-21) Florczyk, Łukasz
    Praca wpisuje się w nurt badań nad dziełem deuteronomistycznym (Joz–2Krl), a jej celem jest analiza literacka i egzegetyczno-teologiczna tych passusów historiografii Izraela, które prezentują wiedzę, postawę i wypowiedzi nie-Izraelitów na temat Boga JHWH oraz ich relacje do narodu wybranego. Procesem badawczym zostało objętych dwanaście tekstów biblijnych, które w przeważającej większości zostały utrzymane w formie mowy niezależnej i zazwyczaj były kierowane do Izraelitów. Tylko w trzech przypadkach adresatami mów byli nie-Izraelici (Sdz 7,13-14; 1Sm 4,7-9; 5,7-11; 6,2-9; 2Krl 8,7-8). Najczęstszym kontekstem wypowiedzi nie-Izraelitów na temat JHWH i ludu wybranego był podbój Kanaanu i walki o jego utrzymanie (Joz 2,9-13; Joz 9,9-10,24-25; Sdz 7,13-14; 1Sm 4,7-9; 1Sm 29,6; 2Sm 18,31), a także plagi, nieszczęścia i choroby (1Sm 5,7-11; 6,2-9; 2Sm 24,22-23; 2Krl 8,7-8). Badane teksty źródłowe zostały podzielone na trzy grupy relacjonujące kolejne etapy dziejów Izraela: epoka Jozuego, czas sędziów i okres monarchii. Każdy z tych passusów został poddany analizie literackiej podejmującej następujące kwestie badawcze: delimitacja tekstu, tekst hebrajski perykopy, przekład na język polski, kontekst bliższy i dalszy, proces redakcji, forma i struktura literacka. W następnych fazach naukowego procedowania dokonano gruntownego studium egzegetycznego i teologicznego wybranego do analizy materiału źródłowego. W pierwszym rozdziale przeanalizowano dwa teksty: wypowiedź nierządnicy Rachab z Jerycha (Joz 2,9-13) i mowę Gibeonitów (Joz 9,9-10.24-25). Rachab i Gibeonici okazali wsparcie bądź lojalność wobec Izraelitów i ich Boga, czym doprowadzili do zawarcia przymierza z narodem wybranym, uniknęli śmierci związanej z prawem cheremu i zyskali prawo zamieszkania wśród ludu JHWH. Na bazie ich wypowiedzi lektor księgi może dojść do wniosku, że Boga Izraela cechuje wielkość, sława, potęga i wyższość nad innymi bogami. W drugim rozdziale dysertacji dokonano analizy dwóch kolejnych tekstów: wypowiedzi Madianitów (Sdz 7,13-14) i Filistynów (Sdz 4,7-9; 5,7-11; 6,2-9), które oscylują wokół kwestii militarnej potęgi JHWH i Jego władzy nad historią narodów (sprawowanej zarówno na terenie Izraela, jak i poza jego granicami). W ich opinii JHWH - obecny w dziejach Izraela - dał się poznać jako jedyny, prawdziwy i potężny Bóg, którego nie można bezkarnie obrażać. W ramach trzeciego rozdziału przeanalizowano aż osiem tekstów biblijnych, które zostały podzielone na trzy grupy. Dwa pierwsze fragmenty dotyczyły przysięgi złożonej na JHWH (1Sm 29,6; 1Krl 17,12.24), która powoływała Boga Izraela na świadka wymawianych słów oraz potwierdzała prawdomówność wypowiedzi. Kolejne cztery passusy to wypowiedziane przez nie-Izraelitów formuły błogosławieństwa w imię JHWH lub modlitwy do Boga Izraela (2Sm 18,31; 2Sm 24,22-23; 1Krl 5,21; 10,9). Dwa ostatnie teksty, jakie zostały przeanalizowane w dysertacji, to słowa Naamana - wodza syryjskiej armii (2Krl 5,1.11-18) oraz aramejskiego króla Ben-Hadada (2Krl 8,7-8), które zostały wypowiedziane w kontekście uzdrowienia dokonanego mocą Boga Izraela lub zapowiedzi uzdrowienia z choroby. Wszystkie analizowane passusy dzieła deuteronomistycznego ujawniły bardzo pozytywny stosunek nie-Izraelitów do JHWH, a ich postawa zyskała aprobatę u redaktora kompleksu Joz–2Krl. Deuteronomista, posługując się figurami nie-Izraelitów i ich wypowiedziami na temat JHWH, postanowił wpłynąć na postawę swych rodaków. Z jednej strony - poprzez usta nie-Izraelitów - przypomniał chlubne wydarzenia z przeszłości Izraela, a z drugiej strony potępił wszelkie formy bałwochwalstwa w Izraelu i zachęcił do nawrócenia.
  • Item
    „Bona etenim summa sunt spes, fides, caritas”. Cnoty teologalne jako fundament i centrum życia chrześcijańskiego w ujęciu Grzegorza Wielkiego na podstawie jego Moraliów
    (2023-10-16) Dudziak, Dawid
    Głównym zadaniem badawczym niniejszej dysertacji jest ukazanie aretologii chrześcijańskiej w nauczaniu papieża Grzegorza Wielkiego na podstawie jego głównego dzieła "Moralia in Iob". Postanowiono zbadać, jak papież rozumiał cnoty teologalne, czyli wiarę, nadzieję i miłość. Praca składa się z pięciu rozdziałów, z których dwa pierwsze stanowią tło dla nauczania Grzegorza Wielkiego. Pierwszy obrazuje, jak rozumieli cnotę ludzie żyjący przed Grzegorzem. Najpierw ukazano nauczanie filozofów starożytnych i ich rozumienie cnoty. Następnie przedstawiono nauczanie Pisma Świętego, zarówno Starego jak i Nowego Testamentu w temacie rozumienia cnoty. Na końcu zobrazowano, jak była pojmowana przez starożytnych pisarzy chrześcijańskich żyjących przed Grzegorzem Wielkim. W drugim rozdziale została ukazana nauka papieska na temat cnoty w Moraliach. Temat został omówiony z zastosowaniem następującego schematu. Najpierw przedstawiono istotę cnoty, czyli czym ona jest, później jej cechy charakterystyczne i ostatecznie funkcje, jakie pełni w życiu chrześcijanina. Rozdziały trzeci, czwarty i piąty są poświęcone cnotom teologalnym, czyli miłości, wierze i nadziei. Poszczególne cnoty zostały omówione dokładnie według takiego samego schematu, jaki został zastosowany przy ukazaniu cnoty jako takiej, czyli jaka jest istota omawianej wartości, jakie są jej cechy charakterystyczne i funkcje oraz czym skutkuje odrzucenie jej przez chrześcijanina. Dla możliwie najpełniejszego ukazania omawianego zagadnienia, w przypadku cnoty miłości rozwinięto charakterystykę przedstawiając jej specyfikację w trzech wymiarach: w doniesieniu do Boga, do relacji międzyludzkich i w wymiarze ogólnym. Dokładnie taki sam podział został zastosowany przy omawianiu cnoty nadziei. Co więcej, w przypadku miłości i wiary ich funkcje zostały uszczegółowione na te, które są niezbędne w procesie poznawania Boga, w służbie jedności wspólnoty, w procesie własnego uświęcenia i te, które można określić jako ogólne. Badając aretologię Grzegorza Wielkiego, wykazano, jak papież rozumiał samo pojęcie cnoty, ale także jak definiował cnoty teologalne. Ponadto ukazano podział, jaki stosował Grzegorz, w rozróżnieniu na dobra najwyższe - czyli wiarę, nadzieję i miłości - a dobra względne, którymi są wszystkie pozostałe cnoty. The main research task of this dissertation is to show Christian aretology in the teaching of Pope Gregory the Great on the basis of his main cannon Moralia in lob. It was decided to examine how the Pope understood the theological virtues, namely faith, hope and charity. The work consists of five chapters, the first two of which provide background on Gregory the Great's teaching. The first illustrates how people living before Gregory understood virtue. First, the teaching of ancient philosophers and their understanding of virtue is shown. Then the teaching of Scripture, both Old and New Testaments, on the subject of understanding virtue is presented. Finally, it was illustrated how it was understood by ancient Christian writers living before Gregory the Great. The second chapter shows the papal teaching on virtue in the Moralia. The topic was discussed using the following scheme. First the essence of virtue, that is, what it is, was presented, then its characteristics and finally its functions in the life of a Christian. Chapters three, four and five are devoted to the theological virtues, namely love, faith and hope. The individual virtues are discussed exactly according to the same scheme used to show virtue as such, i.e. what is the essence of the value under discussion, what are its characteristics and functions, and what results in the Christian's rejection of it. For the fullest possible presentation of the issue at hand, in the case of the virtue of love, the characterization was developed by presenting its specification in three dimensions: in relation to God, to interpersonal relations and in general. Exactly the same division was used when discussing the virtue of hope. Moreover, in the case of love and faith, their functions were specified into those that are essential in the process of knowing God, in the service of the unity of the community, in the process of one's own sanctification, and those that can be described as general. By examining Gregory the Great's aretology, it is shown how the pope understood the very concept of virtue, but also how he defined the theological virtues. In addition, the division Gregory used in distinguishing between the highest goods - namely faith, hope and charity - and the relative goods, which are all the other virtues, is shown.
  • Item
    Caritas archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej w latach 1917-1939
    (2018-12-10) Hanas, Waldemar
    Celem dysertacji „Caritas w archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej w latach 1917-1939” jest przedstawienie historii działalności dobroczynnej Caritas archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej w latach 1917-1939 na podstawie pism specjalistycznych „Przewodnik Miłosierdzia” oraz „Ruch Charytatywny”. Praca dzieli się na sześć rozdziałów. W pierwszym rozdziale przedstawiono rozwój zorganizowanego ruchu dobroczynnego w Kościele polskim na tle dzieł miłosierdzia podejmowanych w Kościele powszechnym. W drugim rozdziale poruszono podstawy prawno-organizacyjne Caritas, opracowane na podstawie prawodawstwa państwowego w zakresie polityki społecznej, utrudniające z powodu braków legislacyjnych nie tylko rozwój organizacyjny, ale także skuteczną pomoc najbardziej potrzebującym. Przywołano także prawodawstwo kościelne. Dysertacja przedstawia także działalność Caritas archidiecezji poznańskiej i gnieźnieńskiej w oparciu o poszczególne instancje kierownicze organizacji oraz uwzględnia kształtowanie się wyspecjalizowanych organów wewnętrznych. Kolejne dwa rozdziały w szczegółowy sposób prezentują podejmowane przez Caritas dzieła miłosierdzia, ich wymiar, specyfikę oraz zwracają uwagę na różnice między pracą charytatywną prowadzoną na terenach miejskich i wiejskich w oparciu o konkretne przykłady. Omówiono też działalność szkoleniową i wydawniczą Caritas.
  • Item
    Chrystocentryzm jako droga odnowy Państwa i Kościoła w nauczaniu Kard. Augusta Hlonda
    (2018-09-25) Jasina, Paweł
    Autor przedstawił nauczanie i działalność Augusta Hlonda (1881-1948). Podjęty problem w niniejszej dysertacji posiada przede wszystkim perspektywę teologiczną. Podejmowane zagadnienia wypływające z nauczania polskiego Hierarchy zostały ukazane w świetle Bożego Objawienia jak również skonfrontowane z treścią nauczania Kościoła. W celu zrealizowania postawionego problemu badawczego zostały wykorzystane teksty źródłowe zgromadzone w monumentalnym zbiorze Acta Hlondiana. W pracy zostało ukazane miejsce i rozumienie chrystocentryzmu w dziejach teologii, a zwłaszcza na początku XX wieku, co miało istotny wpływ na treść nauczania Augusta Hlonda. Przeprowadzana analiza teologiczna tekstów źródłowych z uwzględnieniem literatury przedmiotu jak również z wypracowanym w tym względzie nauczaniem Kościoła pozwoliła wydobyć charakterystyczne rysy nauczania polskiego Hierarchy dotyczące odnowy społeczności państwowej i eklezjalnej. Wydobyto i ukazano w niniejszej pracy przejawy chrystocentrycznego myślenia i postępowania w życiu i działalności polskiego Hierarchy, które w punkcie wyjścia zmierzać miały do kształtowania pełnej – to znaczy chrześcijańskiej wizji człowieka. Ponadto podjęto próbę sprecyzowania Hlondiańskiej teologii narodu oraz zaprezentowano chrześcijańską koncepcję państwa. Na podstawie nauczania i działalności Hlonda scharakteryzowana została myśl o odnowie Kościoła.
  • Item
    Chrystus Kosmiczny w lex credendi i w lex orandi Kościoła po Vaticanum II. Studium liturgiczne
    (2022-10-27) Łapiński, Jacek Leszek
    Dysertacja dotyczy potrzeby relacji pomiędzy nauką a wiarą (zwłaszcza w jej wymiarze doktrynalnym). Bazując na fundamentalnej korelacji lex credendi i lex orandi, z perspektywy Kościoła należy szukać nowych odniesień dla wiary, poszerzać spectrum jej uzasadnień, etc. nie tylko w filozofii, ale także w naukach przyrodniczych. istnieje bowiem grupa zazębiających się nawzajem zagadnień, istotna (pod względem poznawczym i praktycznym) dla człowieka (zarówno jako jednostki, jak i społeczności), stanowiąca wspólny obiekt dociekań czy też różnorakich odniesień dla nauk przyrodniczych, teologicznych (dogmatyki) oraz liturgii. Głównym przedmiotem analiz jest boskie dzieło zbawcze realizowane przez Boga za pośrednictwem Chrystusa, postrzegane przez pryzmat nauk przyrodniczych, teologii i liturgii. Cel nadrzędny stanowi poszukiwanie punktów wspólnych, zazębiania się zagadnień. Identyfikacja potencjalnych punktów synergii, transdycyplinarne wyjaśnienie zachodzących zmian i zdarzeń, uchwycenie obszarów pozwalających na dialog przyrodniczo-teologiczny, zdiagnozowanie istotnej dla przekazu wiary skali liturgicznej recepcji boskiego dzieła zbawczego.
  • Item
    Cyfrowe narzędzia edukacyjne w dydaktyce nauczania religii. Studium katechetyczne
    (2018-09-28) Pisarek, Mateusz
    Kwestia dotycząca cyfrowych narzędzi edukacyjnych w dydaktyce nauczania religii niezbyt często podejmowana jest przez dydaktyków oraz katechetyków. Rzadko jest więc przedmiotem refleksji naukowej. Głównym problemem pracy było uzyskanie odpowiedzi na pytanie: Jakie są obecnie dostępne w Polsce cyfrowe narzędzia katechetyczne i jaka jest ich przydatność katechetyczna? Przybliżenie koncepcji oraz charakterystyka wdrażania edukacji cyfrowej w Polsce stanowią pomoc w odpowiedzi na wyżej postawione pytanie. Na problematykę pracy składały się następujące kwestie: ukazanie kształtowania się myśli Kościoła na temat mediów od stanowiska nieufnego, obojętnego poprzez krytyczną i ostrożną akceptację do coraz większego zainteresowania nowymi mediami; wskazanie, jaką nadzieję Kościół pokłada w komputerach i Internecie w kontekście nowej ewangelizacji; podkreślenie kwestii moralno-etycznych w korzystaniu z mass medió oraz zwrócenie uwagi n edukację medialną młodego pokolenia; przybliżenie w jaki sposób w Polsce realizowana jest edukacja cyfrowa, jakie są jej główne obszary i jaki jest jej cel; zwrócenie uwagi na prawa autorskie w nowych technologiach; ukazanie istotnych dla katechezy stron, portali, serwisów internetowych oraz poddanie ocenie multibooków do nauczania religii.
  • Item
  • Item
    Człowiek i liturgia. Relacja pomiędzy antropologią i teologią liturgii w dziełach Josepha Ratzingera/Benedykta XVI
    (2024-10-17) Grzywocz, Łukasz
    Celem pracy było zbadanie relacji zachodzących pomiędzy człowiekiem i liturgią, a także antropologią i teologią liturgii. W dysertacji wskazano na najważniejsze obszary ludzkiej egzystencji, które pozostają w relacji z kultem. Są nimi wiara, etos i modlitwa. Spojrzenie na liturgię pozwala odnaleźć w niej podstawowe prawdy o człowieku z zakresu tak jego pochodzenia, jak i przeznaczenia. Praca ukazuje konieczność uwzględnienia protologii, chrystologii, eklezjologii, sakramentologii i eschatologii w badaniach antropologicznych. Łącznikiem pomiędzy nimi a antropologią jest właśnie teologia liturgii. Struktura pracy jest odzwierciedleniem struktury czwar­tego tomu "Opera Omnia" - "Wprowadzenie do chrześcijaństwa". Poszczególne rozdziały dotyczą wiary, życia, działania i modli­twy. Rozpatrując liturgię jako zakorzenioną w podstawowym akcie wiary, dysertacja próbuje określić jej miejsce w całości ludzkiej egzystencji. Nazywając i opisując odnalezione w teolo­gii liturgii Ratzingera prawdy antropologiczne i różne aspekty człowieczeństwa, próbuje ona pokazać, jak kult chrześcijański daje możliwość realizacji tożsamości człowieka w omawianym zakresie. W końcu, rozważając dwa wymiary ludzkiej egzysten­cji, jakimi są modlitwa i ludzkie działanie, pokazano ich wza­jemne powiązanie, tworzące chrześcijańską triadę kult - prawo - etos. The aim of the work was to examine relations between man and the liturgy, as well as the anthropology and the liturgical theology. The dissertation indicates the most important areas of human existence that are related to the worship. They are faith, ethos and prayer. Looking at the liturgy allows us to find basic truths about man in terms of both his origin and destiny. The work indicated the need to take into account protology, Christology, ecclesiology, sacramentology and eschatology in anthropological research. The link between them and anthropology is the liturgical theology. The structure of the work reflects the structure of the fourth volume of Opera Omnia — Introduction to Christianity. Each chapter concerns faith, life as well as the action and prayer. Considering liturgy as rooted in the basic act of faith, the dissertation tries to determine its place in the totality of human existence. Naming and describing what was found in Ratzinger's liturgical theology, anthropological truths and various aspects of humanity, it tries to show how Christian worship provides the opportunity to realize human identity in the discussed area. Finally, by considering the two dimensions of human existence, which are prayer and human action, their interconnection was shown by creating the Christian triad of worship - law - ethos.
  • Item
    Dawne ośrodki miejskie południowego Podlasia XVI – XVIII w. (zachodnia część dawnego powiatu brzeskolitewskiego) w świetle inwentarzy, lustracji, rewizji
    (2023-06-05) Panasiuk, Adam
    Praca poświęcona jest 12 dawnym ośrodkom miejskim południowego Podlasia w okresie przedrozbiorowym, znajdującym się w zachodniej części powiatu brzeskolitewskiego w województwie brzeskolitewskim. Miejscowości te w większości uzyskały prawa miejskie w XVI stuleciu, a utraciły w wieku XIX. Za podstawę źródłową niniejszej rozprawy doktorskiej posłużyły inwentarze, lustracje i rewizje gospodarcze, sporządzane na polecenie właścicieli dóbr, do których należały omawiane miejscowości. Praca składa się ze wstępu i czterech rozdziałów. W rozdziale pierwszym scharakteryzowano i opisano wykorzystane w pracy źródła, dokonano analizy ich zawartości. Rozdział drugi poświęcono rozplanowaniu przestrzennemu, omówiono wszystkie elementy topografii miejskiej wzmiankowane w źródłach, dane źródłowe przeniesiono na dziewiętnastowieczne plany. W rozdziale trzecim omówiono zagadnienia związane z ludnością – zmiany liczby ludności, strukturę etniczną i zawodową, zajęcia ludności (rzemiosło, rolnictwo). W ostatnim, czwartym rozdziale przedstawiono dochody właściciela z miasta – różnego rodzaju czynsze i opłaty, strukturę tego dochodu oraz powinności mieszczan na rzecz właściciela. W zakończeniu zebrano uzyskane w toku badań wnioski, przedstawiono przyczyny upadku miast, a także wysunięto postulaty badawcze.
  • Item
    Dialogiczny wymiar wiary w przepowiadaniu Tadeusza Kondrusiewicza, arcybiskupa diecezji mińsko-mohylewskiej. Studium homiletyczne
    (2023-06-30) Prakapiuk, Yury
    Problematyka pracy dotyczy poznania wizji chrześcijańskiej wiary, rozumianej jako dialog człowieka z Bogiem, przedstawianej przez arcybiskupa Tadeusza Kondrusiewicza. Celem pracy jest ukazanie sposobu, w jaki Arcypasterz prezentuje dialogiczny wymiar chrześcijańskiej wiary w swoim przepowiadaniu. Powyższe zadania, określone w problematyce i celu pracy, zostały zrealizowane i przedstawione w trzech rozdziałach pracy. W pierwszym rozdziale została ukazana wizja Kondrusiewicza, dotycząca dynamiki zrodzenia i rozwoju wiary jako daru Boga. W drugim rozdziale przedstawiono sposób, w jaki Metropolita prezentuje wiarę rozumianą jako odpowiedź człowieka na Boże wezwanie. W trzecim rozdziale zawarte są przykłady poszczególnych świętych, którzy trwając w wierze, zdecydowali się odpowiedzieć Bogu na jego wezwanie. Praca ma charakter analityczno-syntetyczny z zastosowaniem metody porównawczej. Podstawowe materiały źródłowe pracy stanowią pasterskie przemówienia Tadeusza Kondrusiewicza wygłoszone w latach 2007-2021 oraz pasterskie przemówienia znajdujące się we własnym archiwum Metropolity. Wyniki badania udowodniły, że dialogiczny wymiar chrześcijańskiej wiary jest ważnym aspektem nauczania Tadeusza Kondrusiewicza, weryfikującym ludzką egzystencję oraz otwierającym człowieka na wartości duchowe. The subject matter of this dissertation is aimed to discover the convictions of Archbishop Tadeush Kondrusewich, concerning faith accepted as a dialogue between man and God. This dissertation aims to point out the way the Archbishop presents the dialogical dimension of Christian faith in his preaching. Guided by the goal of fully disclose the mentioned above topics of the dissertation, the author in three sections has provided an answer to the more specific questions concerning the dialogical character of faith. The first section presented Kondrusiewich's beliefs concerning the dynamics of the origin and development of faith as a gift of God. In the second section, the author presented the way in which the Metropolitan presents faith, understood as man's response to God. The third section presents examples of the lives of saints who by their faith and fulfillment of their vocation exemplary responded to God's announcement. The dissertation has analytic-synthetic nature, using comparative methodology. The key materials of the dissertation are the pastoral messages of Tadeush Kondrusiewich of the period from 2007 to 2021 and the pastoral messages from the Metropolitan personal archives. The obtained results of the analysis confirmed that the dialogical character of the Christian faith, which verifies the human existence and opens him to spiritual values, is an important aspect of Tadeush Kondrusiewich's pastoral preaching.
  • Item
    Different Shades of Rape in Octavia Butler’s Oeuvre
    (2023-12-11) Czerniakowski, Maciej
    The purpose of the doctoral dissertation titled Different Shades o f Rape in Octavia Butler’s Oeuvre is to discuss the m otif of rape in Butler’s works from the perspective of critical posthumanism. The dissertation is divided into four chapters. Chapter one provides the context for a detailed analysis of individual texts in chapters two and three. This is done, first and foremost, by defining theoretical tools used in the remaining part of the dissertation with the emphasis laid on a detailed presentation of two most important concepts, i.e. posthumanism and the motif o f rape. Chapter two focuses on the concept of rase and racial violence in Butler’s selected texts. Chapter three discusses the concept of “the Other” in the writer’s other texts by placing it in the context of biological symbiosis. The latter term is discussed as an essential component of a posthuman structure of the world, constituting a counterpoint to rape used as a destructive tool of domination over both humans and aliens. Chapter four summarises conclusions drawn from the discussion of various methods of domination included in the analytical chapters, which frustrate a posthuman nature of the world. Celem rozprawy doktorskiej pt. "Różne odcienie gwałtu w twórczości Octavii Butler" jest dyskusja motywu gwałtu w twórczości pisarki z perspektywy krytycznego posthumanizmu. Praca podzielona jest na cztery rozdziały. Rozdział pierwszy prezentuje krąg zagadnień, które dadzą kontekst dla szczegółowej analizy poszczególnych utworów w rozdziałach drugim i trzecim. Czyni to, przede wszystkim precyzując narzędzia teoretyczne, które będą wykorzystywane w dalszej części rozprawy, poprzez szerokie wyjaśnienie dwóch najważniejszych pojęć: posthumanizmu oraz motywu gwałtu. Rozdział drugi poświęcony jest dyskusji pojęcia rasy oraz przemocy na tle rasowym w wybranych utworach Butler. Rozdział trzeci koncentruje się na pojęciu „Obcego” w innych utworach pisarki, umieszczając go w kontekście symbiozy biologicznej. To ostatnie pojęcie dyskutowane jest jako element, który może pomóc w budowie posthumanistycznej wizji świata, będąc przeciwwagą dla gwałtu stosowanego jako wyniszczające narzędzie dominacji zarówno nad przedstawicielami własnej jak i obcej cywilizacji. Rozdział czwarty podsumowuje wnioski płynące z wcześniejszych rozdziałów analitycznych, zestawiając konkluzje płynące z dyskusji różnych sposobów dominacji, które naruszają posthumanistyczną naturę wszechświata.
  • Item
    Dojrzałość uczuciowa jako warunek budowania wspólnoty małżeńskiej. Studium teologicznomoralne
    (2019-06-17) Kula, Marcin
    Tematyka pracy wiążąca dojrzałość uczuciową ze wspólnotą małżeńską. Człowiek, który osiągnął dojrzałość jest w stanie osiągnąć szczęście i trwać w tym, co jest dla niego dobre. Po przeprowadzonej analizie uczuć i emocji w pracy podjęto próbę opisania dojrzałości. Dojrzałość została przedstawiona jako etap w życiu człowieka, w którym jest on w stanie odpowiadać za swoje słowa, postawy i czyny, jednocześnie rozumiejąc potrzebę nieustannego rozwoju. Dojrzałość uczuciową autor rozpatruje w kontekście stanu optymalnego. Chodzi o rzeczywistość oczekiwaną przez wszystkich członków wspólnoty. Osobny rozdział w dysertacji poświęcono zagrożeniom dojrzałości uczuciowej. Po zrozumieniu sfery uczuć, wejściu w proces dojrzewania i dostrzeżeniu zagrożeń związanych z tym procesem zostały opisane warunki konieczne do budowania wspólnoty małżeńskiej. W ostatniej części pracy zostały zaprezentowane działania w zakresie etapów przygotowania do małżeństwa. Ciekawym wynikiem pracy jest powiązanie dojrzałości uczuciowej z ludzką codziennością. Szersze ujęcie tematu pracy prowadzi do wniosku, że dojrzałość uczuciowa jest nie tylko warunkiem budowania wspólnoty małżeńskiej, ale również podstawowym elementem gwarantującym rozwój każdego człowieka.
  • Item
    Dojrzałość uczuciowa w formacji do kapłaństwa. Studium teologicznomoralne
    (2019-09-30) Plata, Łukasz
    Celem dysertacji było opisanie znamion dojrzałości uczuciowej wymaganej od kandydata do przyjęcia święceń na etapie formacji początkowej. We wstępie została zarysowana problematyka pracy, uzasadniono temat, omówiono źródła, metody badawcze i strukturę rozprawy. Rozdział pierwszy rozstrzyga problem niejednoznaczności pojęć: emocje i uczucia. Przedstawiono główne koncepcje ich genezy oraz zakres oddziaływania w kontekście integralnej definicji osoby ludzkiej. W rozdziale drugim zaprezentowano wybrane koncepcje i definicje psychologiczne wskazujące na istotne właściwości dojrzałości uczuciowej (emocjonalnej). Następnie analiza źródeł teologicznych pozwoliła nakreślić przesłanki dotyczące cech dojrzałości uczuciowej jaką powinien się charakteryzować kandydat w formacji do kapłaństwa. Zaproponowano autorską klasyfikację cech, oraz przedstawiono kryterium pozwalające rozeznać czy kandydat osiągnął wystarczającą dojrzałość uczuciową. Autor zaproponował także własną definicję dojrzałości uczuciowej kandydata do święceń. W trzecim rozdziale opisano zagrożenia i wyzwania wobec dojrzałości uczuciowej alumna. Nakreślono uwarunkowania społeczno-kulturowe. Scharakteryzowano współczesną młodzież oraz wybrane czynniki, które mogą wpływać na ich słabość duchową i psychiczną. Opisano spektrum problemów występujących u seminarzystów oraz czynniki, które mogą wpływać na brak skuteczności procesu formacji alumna w dziedzinie rozwoju dojrzałości uczuciowej. Ostatni rozdział zawiera konkretne wskazania pastoralne dla formacji początkowej i permanentnej, aby proces rozwoju ku dojrzałości uczuciowej kandydata do kapłaństwa był jak najbardziej skuteczny. W zakończeniu opisano wnioski oraz przydatność rozważanej problematyki dla osób odpowiedzialnych za wychowanie i dopuszczenie kandydatów do święceń.
  • Item
    Duszpasterstwo emigracji polskiej w Wielkiej Brytanii w latach 1989-2019. Studium teologicznopastoralne
    (2023-09-26) Kwiatkowski, Dariusz
    Rozprawa ukazuje rzeczywistość i praktykę duszpasterstwa emigracji polskiej w Wielkiej Brytanii w latach 1989-2019, od transformacji ustrojowej i gospodarczej w Polsce, gdy ponad 2,5 mln emigrantów przybyło na Wyspy Brytyjskie, po brexit. Przedstawia zjawisko migracji w świetle Biblii oraz nauczania patrystycznego, omawia troskę o migrantów we współczesnym nauczaniu Kościoła, dokumentach soborowych i posoborowych oraz instrukcjach pastoralnych. Zarysowuje podstawy teologiczne duszpasterstwa "ludzi w drodze" i wskazania do prowadzenia duszpasterstwa zwyczajnego i nadzwyczajnego. Ukazuje historyczne, społeczne i eklezjalne uwarunkowania duszpasterstwa polonijnego w Wielkiej Brytanii oraz kontekst współpracy z Kościołem katolickim i Kościołami narodowymi Anglii i Szkocji, nakreśla współczesne struktury tegoż duszpasterstwa. Rozprawa prezentuje formy pracy pastoralnej w ramach duszpasterstwa zwyczajnego oparte na funkcjach Kościoła: nauczania, uświęcania i posługi pasterskiej, szczegółowo omawia edukację religijną dzieci i młodzieży, katechezę dla dorosłych prowadzoną w parafiach, celebrację liturgii sakramentów i działalność charytatywno-społeczną. Przedstawia duszpasterstwo nadzwyczajne, jak: działalność patriotyczną, pielgrzymkową i formacyjną, oświatową i edukacyjną, a zwłaszcza formację świeckich. działalność stowarzyszeń, formację narzeczonych i par małżeńskich, troskę o migrantów i uchodźców. Rozprawa ukazuje główne rysy i cechy duszpasterstwa polonijnego w Wielkiej Brytanii będącego wyrazem działalności zbawczej Kościoła dla polskiej emigracji. The dissertation presents the reality and practice of the pastoral care of Pulish emigration in the United Kingdom in the years 1989-2019, from the political and economic transformation in Poland, when more than 2.5 million emigrants arrived in the British Isles, to Brexit. It presents the phenomenon of migration in the light ot the Bible and patristic teaching and discusses the concern for migrants in contemporary Catholic Church teaching, conciliar and post-conciliar documents and pastoral instructions. Outlines the theological basis for the pastoral care of'people on the move' and indications for ordinary and extraordinary pustoral care. It shows the historical, social and ecclesial conditions of the Polish pastoral ministry in Great Britain and the context of cooperation with die Catholic Church and the National Churches of England and Scotland, outlines the contemoprary structures of this pastoral ministry. The dissertation presents the forms of pastoral work within ordinary pastoral ministry based on the functions of the Church: teaching, sanctification and pastoral ministry, discusses in detail the religious education of children and young people, catechesis for adults conducted in parishes, celebration of the liturgy of the sacraments and charitable and social activities. It presents extraordinary pastoral activities such as: patriotic, pilgrimage, formation and educational activities, especially the ormation of the laity, the activities of associations, the formation of married couples, care for migrants and refugees. The dissertation shows the main features and characteristics of the Polish pastoral minitsry in Great Britain being an expression of the Church's salvific activity for the Polish emigration.
  • Item
    Duszpasterstwo Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1994-2019. Studium historyczno-teologiczne
    (2022-09-26) Brudny, Grzegorz
    Niniejsza dysertacja dotyczy funkcjonowania duszpasterstwa Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce w latach 1994-2019. W ogólny problem naukowy wpisują się szczegółowe problemy badawcze zawarte w pytaniach: jakie są obszary i rodzaje duszpasterstwa Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1994-2019, W pierwszym rozdziale zostało zdefiniowane pojęcie duszpasterstwa w rozumieniu luterańskim, a także przedstawione wybrane wzorce i przykłady duszpasterzy. W drugim rozdziale zostały przedstawione obszary duszpasterstwa z perspektywy Kościoła Luterańskiego w Polsce. Ten rozdział dotyczył najpierw parafii (inaczej zboru) jako obszaru działań duszpasterskich, w tym duszpasterstwa dzieci, młodzieży, i tzw. duszpasterstwa odwiedzinowego. Następnie zostały opisane duszpasterstwa środowiskowe: w szpitalu, osób niesłyszących, w wojsku, w więzieniu, straży pożarnej, policji, motocyklistów, duszpasterstwo w mediach i w domach opieki. W rozdziale trzecim scharakteryzowano rodzaje duszpasterstwa, m.in. systemowego, duszpasterstwa duszpasterzy oraz międzywyznaniowego, ewangelizacyjno-misyjnego, międzykulturowego i międzyreligijnego. Treścią rozdziału czwartego było zagadnienie kształcenia i szkolenia w duszpasterstwie. Omówione zostały kompetencje duszpasterza i jego znaczenie jako osoby. Podjęta została także kwestia kształcenia akademickiego duszpasterzy, Instytutu Pastoralnego KEA, praktyk studenckich, okresu kandydackiego, ustawicznego kształcenia duchownych i kursów duszpasterskich.