Rozprawy doktorskie 2018- / dostęp otwarty

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/159

Browse

Browsing Rozprawy doktorskie 2018- / dostęp otwarty by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 20 of 168
  • Item
    Spiritual, practical and doctrinal ecumenism in the Anglican-Roman Catholic relations in Nigeria
    (2018-04-23) Eke, Vitus Chibisi
    Rozprawa doktorska omawia konkretne i praktyczne sposoby, w jakie Kościół katolicki w Nigerii angażuje ekumenicznego partnera (Kościół Nigerii) w duchu wzajemnego zaufania i szacunku, modlitwy i miłości, współpracy i dialogu. Relacje ekumeniczne anglikańsko-katolickie w Nigerii stanowią odpowiedź na globalne działania ekumeniczne, które mają na celu wspólne poszukiwanie widzialnej jedności Kościoła. Rozdział pierwszy śledzi historyczne tło chrześcijaństwa w Nigerii w odniesieniu do jego misyjnego postępu, wzrostu i wyzwań. W rozdziale drugim omówiono rzymskokatolickie zasady ekumenizmu, a także „cztery zasady anglikańskiego zaangażowania w ekumenizm”. Rozdział trzeci dotyczy praktycznego zastosowania zasad ekumenicznych w relacjach anglikańsko-katolickich w Nigerii. Przedstawia działalność Nigeryjskiej Komisji Anglikańsko-Katolickiej i Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Nigerii, które zapewniają platformę do afektywnego i skutecznego spotkania ekumenicznego. Na podstawie faktów zbadanych w tej pracy jest pewne, że Kościół Nigerii i Kościół rzymskokatolicki w Nigerii nie osiągnęły porozumienia w niektórych kwestiach doktrynalnych. Dlatego członkowie obu Kościołów borykają się z trudnościami wynikającymi z możliwości współdzielenia Eucharystii oraz związanymi z problemem małżeństw mieszanych. Niezależnie od tego, w ciągu ostatnich 15 lat (od 2000 r.) w relacjach ekumenicznych anglikańsko-katolickich w Nigerii stopniowo powraca wzajemna miłość, zaufanie i szacunek. Zwraca się także uwagę, aby we wszystkich wysiłkach ekumenicznych utrzymywać związek między jednością a misją.
  • Item
    The contemporary Catholic theology of miracles
    (2018-05-14) Anozie, Casmir Ikechukwu
    Zrąb rozprawy składa się z czterech rozdziałów. Rozdział pierwszy dotyczy teologicznego rozumienia cudu. W toku badań ustalono w dysertacji, że cud jest rozumiany przede wszystkim jako znak i narzędzie Bożego Objawienia, poprzez który Bóg ukazuje plan zbawienia ludzkości. Rozdział drugi traktuje o cudach, które dokonały się w czasach pobiblijnych, a które określa się mianem objawień prywatnych. W tym rozdziale została dokonana też ich klasyfikacja. Przeprowadzone badania doprowadziły do wniosku, że pod względem faktyczności (realności) wydarzenia te nie wzbudzają wątpliwości, jednakże nie zawsze jest do końca jasne, co one pociągają za sobą jako konsekwencje we współczesnej epoce. W rozdziale trzecim zostały przedstawione tzw. gwaranty, czyli kryteria pozwalające mówić o możliwości i wiarygodności cudu w kontekście jego różnego rodzaju krytyki. Zwrócono uwagę, przeciw temu krytycyzmowi, że cud należy rozpatrywać przede wszystkim w jego właściwym kontekście, a jest to kontekst teologiczny i historyczny (historiozbawczy). Przedmiotem rozdziału czwartego jest rozpoznawanie cudu i jego funkcje. Analiza tzw. spontanicznego rozpoznawania cudu i rozpoznawania teologicznego zmierzała do ustalenia kryteriów autentycznego cudu. Proces rozpoznawania cudu wymaga – zgodnie ze wskazówkami Kongregacji Nauki Wiary – dokładnego badania, zwrócenia uwagi na kwestię wiarygodności wizjonera i zawartości objawienia (przesłania). Wnioskiem końcowym rozprawy jest stwierdzenie, że pomimo krytyki cudu jako znaku i narzędzia Bożego Objawienia, są poważne racje za tym, by przyjąć możliwość i wiarygodność cudów.
  • Item
    The identity of the Catholic Church in Igboland, Nigeria
    (2018-05-14) Ezeokeke, Edwin Chukwudi
    Rozprawa jest naukowym studium o tożsamości Kościoła Katolickiego w Igboland w Nigerii, która wydobywana jest i określana na kilku płaszczyznach: historycznej (rozdział I), społeczno-kulturowej (rozdział II), moralnej i teologicznej (rozdział III) oraz w kontekście współczesnych wyzwań pastoralnych (rozdział IV). Celem pracy było podsumowanie dotychczasowych dziejów Kościoła Katolickiego w Igboland i zwrócenie uwagi na ich główne etapy i wydarzenia, które nadawały temu Kościołowi tożsamość. Chodziło też o podsumowanie społeczno-kulturowego oddziaływania tego Kościoła na życie ludu Igbo i wyciągnięcie konkretnych wniosków pozwalających na zachowanie oraz rozwijanie tożsamości tego Kościoła. Współcześnie ta tożsamość najbardziej wyraża się w inkulturacji Ewangelii wśród Igbo z wykorzystaniem kulturowego bogactwa tego ludu.
  • Item
    Geneza i status zasady zrównoważonego rozwoju w katolickiej nauce społecznej
    (2018-06-07) Marczak, Łukasz
    Przedmiotem rozprawy doktorskiej jest zbadanie genezy zasady zrównoważonego rozwoju oraz określenie statusu nowo wyłonionego principium w systemie zasad etyczno-społecznych katolickiej nauki społecznej. Praca składa się z pięciu rozdziałów. Najpierw skoncentrowano się na integralnej, dynamicznej koncepcji człowieka stanowiącej fundament systemu zasad etyczno-społecznych. Następnie przeanalizowano proces wyłaniania się zasad etyczno-społecznych, leżących u podstaw postulowanego ładu społeczno-gospodarczego. Trzeci rozdział poświęcono społeczno-gospodarczym uwarunkowaniom kształtowania się idei zrównoważonego rozwoju, zmierzając do pełniejszego wyjaśnienia kwestii ekologicznej w perspektywie aksjologii charakteryzującej współczesne społeczeństwa. W kolejnym rozdziale skoncentrowano się na analizie aktualnych ujęć zrównoważonego rozwoju, zwracając szczególną uwagę na różne nurty etyk środowiskowych, uwzględniając przy tym teorie współzależności człowieka i środowiska przyrodniczego. Ostatni rozdział został poświęcony problematyce statusu nowej zasady etyczno-społecznej. Wyeksplikowano jej konstytutywne elementy i ustalono jej aktualny status. Porównanie systemów zasad etyczno-społecznych Monachijskiej Szkoły Chrześcijańskiej Etyki Społecznej i Lubelskiej Szkoły KNS pozwoliło sformułować w miarę wyczerpującą odpowiedź dotyczącą statusu nowego principium społecznego na gruncie KNS, wskazując przy tym na podstawy personalistycznego uzasadniania koncepcji zrównoważonego rozwoju.
  • Item
    Objawienie Piotrowi misji ad gentes (Dz 10-1-48). Studium egzegetyczno-teologiczne
    (2018-06-12) Skuras, Nikos Mikołaj Andrzej
    Praca dotyczy Dz 10,1-48. Chodzi o jeden z najważniejszych momentów z życia Kościoła, jakim było wprowadzenie przez Piotra pogan do Kościoła. Posiada trzy rozdziały. W pierwszym zostały podjęte zagadnienia historyczno-literackie. Delimitacja, tłumaczenie i krytyka tekstu oraz określenie kontekstu bliższego i dalszego pozwoliły uznać, że Dz 10, 1-48 to samodzielna jednostka, która pod względem filologiczno-strukturalnym oraz tematycznym stanowi punkt centralny w Łukaszowym drugim Dziele mówiącym o ewangelizacji świata. Zaproponowana przez nas struktura literacka stała się podstawą analizy egzegetycznej dokonanej w rozdziale drugim. Przypomnienie, kim był autor Dziejów Apostolskich, pomaga zobaczyć Dz 10,1-48 jako centralną część Dobrej Nowiny dla pogan o ich pełnoprawnym członkostwie w Kościele. Przeprowadzona analiza egzegetyczna Dz 10, 1-48 ukazała: bezwzględne posłuszeństwo Korneliusza i "pobożną ociężałość" Piotra; zstąpienie Ducha Świętego w połączeniu z przepowiadaniem kerygmatu; posłuszeństwo Piotra Duchowi Świętemu okazane na chrzcie pogan bez nakładania na nich wymogów Prawa. Trzeci rozdział to analiza teologiczna takich tematów jak: misja do pogan obecna już w Starym oraz uwyraźniona w Nowym testamencie, widoczna w nauczaniu Pawła i u Łukasza; kerygmat jako sposób wypełniania tej misji, widoczny u Jezusa, Pawła i Piotra; owoc głoszenia kerygmatu, jakim jest Kościół złożony z Żydów i pogan.
  • Item
    Naturalne uwarunkowania życia duchowego świętego Alberta Chmielowskiego
    (2018-06-18) Matuszewski, Krzysztof Marek
    Praca stanowi studium nad rolą czynników naturalnych (psychofizycznych oraz społeczno-kulturowych), które oddziaływały na kształt życia duchowego św. Alberta Chmielowskiego (1845-1916). Choć pierwszą przyczyną jego życia duchowego była łaska nadprzyrodzona, czynniki naturalne również w jakimś stopniu wpłynęły na sposób jej manifestacji. W przeprowadzonej analizie czynników psychofizycznych oddziałujących na życie duchowe Brata Alberta, w której wykorzystano psychologiczne modele teoretyczne (szesnastoczynnikowy model R.B. Cattella i pięcioczynnikowy model P. Costy i R. McCrae, kryteria dojrzałości osobowościowej G.W. Allporta oraz teorię dezintegracji pozytywnej K. Dąbrowskiego), wykazała ich oddziaływanie na niektóre obszary życia duchowego św. Alberta.Podobnie czynniki społeczno-kulturowe (m.in. rola środowiska rodzinnego, udział w walce zbrojnej, działalność malarska, a także oddziaływanie kultury i społeczeństwa przełomu XIX i XX w. w Polsce i na świecie) wpłynęły oddolnie na kształtowanie się sylwetki duchowej Chmielowskiego. Jego bogactwo natury (uzdolnienia artystyczne, różnorodne doświadczenia, a zwłaszcza przeżyte cierpienie) zaowocowało dzięki współpracy z łaską, głębokiemu życiu duchowemu, będącym syntezą aktywnej służby z życiem kontemplacyjnym, którego centrum stanowił Chrystus uniżony (Ecce Homo). Praca, nawiązując do aksjomatu teologicznego: „łaska buduje na naturze i ją wydoskonala”, ukazuje złożony i szeroki wpływ różnych naturalnych dynamizmów, które Bóg wykorzystuje, by rozwinąć w człowieku jego uzdolnienia, doprowadzając go do świętości.
  • Item
    Troska o zdrowie i życie człowieka w sytuacjach granicznych. Studium teologicznomoralne
    (2018-06-19) Kapelak, Jakub
    Praca podejmuje zagadnienie troski o zdrowie i życie człowieka w sytuacjach granicznych, uwzględniając przede wszystkim te, które wiążą się z bezpośrednim zagrożeniem śmiercią. Zawarto w niej omówienie troski o zdrowie i życie człowieka jako imperatywu moralnego, dlatego dokonano analizy teologicznej i filozoficznej tego zagadnienia. Z tym tematem wiąże się szczególna rola służby zdrowia, dlatego osobno poruszono kwestię etosu lekarskiego. Osobnej analizie poddano istniejące sposoby podtrzymywania ludzkiego życia oraz omówiono rozwój ratownictwa medycznego, a także historyczne i współczesne sposoby reanimacji. Najważniejszy kazus związany z sytuacjami granicznymi ludzkiego życia dotyczy uporczywej terapii, której poświęcono osobny rozdział. Praca podejmuje zagadnienie, omawiając je z perspektywy biomedycznej i bioetycznej. W pierwszej części analizuje historyczne i współczesne oblicze terapii daremnych i ich zależności od poziomu rozwoju medycyny. Dużo miejsca poświęca także kwestii śmierci, która rozumiana jest jako kres wszelkiej terapii. W drugiej części omówiono etyczną refleksję na temat uporczywej terapii z perspektywy historycznej. Osobno przeanalizowano współczesne stanowiska świeckie oraz wypowiedzi Magisterium Kościoła dotyczące tego zagadnienia, ze szczególnym uwzględnieniem stosowanych środków medycznych oraz postaw lekarzy w stosunku do stanów życia wegetatywnego. Na koniec omówiono rolę pacjenta, lekarza i rodziny w podjęciu decyzji o zaniechaniu uporczywej terapii.
  • Item
    Moral implications of Divine Mercy in individual, ecclesial and social life of Nigerians
    (2018-06-20) Sakaba, Samuel Kanta
    Miłosierdzie Boga jest szczególnym dobrem wspólnym dla Nigeryjczyków. Rozdział I przedstawił aktywność Boga w życiu człowieka i społeczeństwa nigeryjskiego w wymiarze historycznym. Rozdział kolejny pokazuje teologiczna wizje miłosierdzie Bożego w świetlne Starego i Nowego Testamentu oraz doświadczeń nigeryjskich. Następny rozdział wskazuje na Boże miłosierdzie jako powszechne zdanie. Ostatni rozdział podkreśla konieczność osobistego nawrócenia jako warunku koniecznego przemiany osobistej i społecznej.
  • Item
    Problematyka eklezjologiczno-pastoralna w nauczaniu św. Iłariona Troickiego (1886-1929)
    (2018-06-22) Szczur, Jarosław Igor
    Głównym celem pracy doktorskiej była analiza nauczania eklezjologiczno-pastoralnego św. Iłariona Troickiego, arcybiskupa Wierejskiego (1886-1929) - zasłużonego pasterza, teologa oraz męczennika za wiarę. Hierarcha był autorem ponad pięćdziesięciu publikacji, z których jedna część miała charakter dogmatyczno-teologiczny, a druga część pastoralno-publicystyczny. Niniejszą rozprawę tworzą cztery zasadnicze rozdziały. Pierwszy z nich stanowi przedstawienie czterech głównych etapów życia św. Iłariona: młodości i edukacji, pracy naukowej w Moskiewskiej Akademii Duchownej, posługi biskupiej, zesłania na Wyspy Sołowieckie oraz męczeństwa. Drugi rozdział dotyczy nauczania eklezjologicznego św. Iłariona. Teolog skupiał się na najważniejszych zagadnieniach związanych z prawosławnym rozumieniem natury Kościoła, którą postrzegał w perspektywie trynitarnej, chrystologicznej i pneumatologicznej. W trzecim rozdziale dokonywana jest jakościowa analiza refleksji św. Iłariona nad tożsamością eklezjalną oraz przedstawiana jest problematyka zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych dotyczących prawosławnych chrześcijan. Czwarty, ostatni rozdział, poświęcony jest roli jaką św. Iłarion odegrał na Soborze Lokalnym Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w latach 1917-1918. Teolog jako akademicki delegat na Sobór miał możność aktywnego uczestnictwa zarówno w ramach prac komisji jak i zgromadzeń plenarnych.
  • Item
    Posługa charytatywna żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce w latach 1989-2015. Studium teologicznopastoralne
    (2018-06-25) Wink, Bartłomiej
    W pracy została przeanalizowana i w sposób usystematyzowany przedstawiona posługa charytatywna żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce w latach 1989-2015. Rozprawa składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym rozdziale ukazano podstawy teologiczne dzialalności charytatywnej zakonów żeńskich, historię tejże działalności na ziemiach polskich oraz aktualne przejawy ubóstwa w Polsce. Drugi rozdział ukazał wielorakie przejawy działalności żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce w latach 1989-2015 wobec rodziny, dzieci i młodzieży oraz osób starszych. Natomiast w trzecim rozdziale przedstawiono posługę charytatywną żeńskich zakonów wobec ludzi chorych, niepełnosprawnych, a także bezdomnych i skrajnie ubogich. Ostatni, czwarty rozdział zawiera propozycje kierunków odnowy posługi charytatywnej zakonów żeńskich wobec omówionych grup. Ukazuje także postulaty dotyczące rozwoju formacji charytatywnej osób konsekrowanych. Niniejsza dysertacja pokazuje, jak wiele jest obszarów opieki społecznej, w których siostry zakonne są wciąż niezastąpione.
  • Item
    Formacja ludzka prezbiterów w świetle kwartalnika Pastores w latach 1998-2016
    (2018-09-19) Sonak, Dariusz
    Rozprawa doktorska włącza się w nurt troski Kościoła o formację ludzką osób duchownych oraz przygotowujących się do kapłaństwa. Celem rozwiązania głównego problemu badawczego dysertacji było udzielenie odpowiedzi na pytanie: W jaki sposób kwartalnik Pastores prezentował treści odnoszące się do formacji ludzkiej kapłanów? Dysertacja składa się ze wstępu, trzech rozdziałów i zakończenia. We wstępie określono przedmiot badań, problem badawczy, cel i pytania badawcze oraz metody naukowe. W pierwszym rozdziale przedstawiono nauczanie Kościoła odnoszące się do formacji kapłańskiej, a szczególnie formacji ludzkiej. W drugim rozdziale została dokonana analiza wybranych tekstów opublikowanych w periodyku Pastores odnoszących się do formacji ludzkiej. W trzecim rozdziale zostały przedstawione zadania dla Kościoła odnoszące się do wymiaru ludzkiego formacji na podstawie przeprowadzonej analizy tekstów Pastores, dokumentu Kongregacji ds. Duchowieństwa z 8 grudnia 2016 roku Dar powołania do kapłaństwa. Ratio Fundamentalis Istitutionis Sacerdotalis. Z eksploracji działu dotyczącego formacji ludzkiej powyższego dokumentu został wyprowadzony postulat edukacji medialnej duchowieństwa. W zakończeniu dokonano podsumowania analizowanych treści oraz wskazano obszary, w których mogłyby koncentrować się dalsze eksploracje w omawianym przedmiocie badawczym.
  • Item
    Dziecięctwo a niemowlęctwo duchowe. Studium porównawcze duchowości św. Teresy od Dzieciątka Jezus i sł. B. Leonii Nastał
    (2018-09-20) Brzozowska, Urszula
    Rozprawa doktorska stanowi porównanie dziecięctwa duchowego św. Teresy od Dzieciątka Jezus, francuskiej karmelitanki bosej (1873-1897), oraz niemowlęctwa duchowego służebnicy Bożej Leonii Nastał, polskiej zakonnicy ze Zgromadzenia Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Starej Wsi (1903-1940). Dwie postawy zostały porównane pod względem genezy, fundamentu i przejawów. Pierwszy rozdział przedstawia proces odkrycia każdej drogi oraz wpływające na nie czynniki, jak również opis i wyjaśnienie terminologii zastosowanej w odniesieniu do obu form duchowości. Drugi rozdział zawiera antropologiczne, trynitarne, chrystologiczne i mariologiczne podstawy dwóch doktryn. Ostatni rozdział wyznacza ich główne przejawy, takie jak pokora, zawierzenie i miłość. Końcowy paragraf każdego rozdziału służy jako podsumowujące porównanie dwóch dróg w odniesieniu do analizowanej kwestii. Zakończenie daje ogląd relacji zachodzącej między dwiema formami duchowości, które co do istoty są podobne pod względem rozpatrywanych aspektów. Zasadnicza różnica dotyczy obrazu mającego unaocznić obie drogi. Niemowlęctwo duchowe ukazuje większe uniżenie, zarazem jednak zawiera się w dziecięctwie duchowym jako zejście w jego głąb. Stąd zachodzi między nimi związek inkluzyjny.
  • Item
    Twórczość Apolinarego Szeluty w kontekście muzyki europejskiej pierwszej połowy XX wieku
    (2018-09-20) Kaczmarek, Łukasz
    Praca ma charakter monograficzny. Poświęcona jest omówieniu życia i twórczości A. Szeluty ujętej w kontekście muzyki europejskiej 1. połowy XX wieku. Ujęta została również perspektywa epoki, tj. przemian społecznych i historycznych, myśli filozoficznej, sztuki, literatury. Wydzielono trzy kolejne, różniące się między sobą, okresy w twórczości Kompozytora: młodopolski (nowoczesny), narodowy oraz socrealistyczny. Głębszej analizie poddano reprezentatywne dla każdego z etapów dzieła. Przywołano opinie krytyki, podjęto również problematykę recepcji dzieł Szeluty. Dokonano próby oceny wartości twórczości Kompozytora i określenia jego pozycji i znaczenia w muzyce.
  • Item
    Ojcostwo duchowe w listach Barsanufiusza i Jana z Gazy
    (2018-09-20) Szykuła, Rafał
    Pierwszy rozdział przedstawia kontekst monastycyzmu palestyńskiego ze szczególnym uwzględnieniem klasztoru opata Seridosa, w którym żyli Barsanufiusz i Jan. Jest również próbą sporządzenia portretu osobowego głównych przywódców monastycznych Thawatha: Barsanufiusza, Jana, Seridosa oraz jego późniejszego następcy Aelianosa. Rozdział drugi zatytułowany "Charakterystyka relacji Starców do korespondentów" podejmuje zagadnienia, które charakteryzowały całą posługę Starców, a także ukazuje, iż żyjący w niełatwych uwarunkowaniach historycznych zachęcali swoich respondentów do zachowania wierności nauce Kościoła, mobilizowali w podejmowaniu ciągłego rozwoju duchowego i pomagali w odkrywaniu woli Bożej. Rozdział trzeci odnosi się do tematu posługi Starców wobec grup społecznych, którym przewodzili: anachoretów, cenobitów, duchownych i osób świeckich. W każdej z tych grup starano się wyróżnić rady Mędrców związane z problemami natury doczesnej oraz te, w których uczniowie poruszali kwestie dotyczące życia duchowego. Jednak zarówno pierwsze, jak i drugie składały się na jedną drogę, dla której celem było osiągnięcie zbawienia. Ostatni, czwarty rozdział poświęcony jest merytorycznym aspektom ojcostwa duchowego w Thawatha i omawia zagadnienia, które w nauce Barsanufiusza i Jana zajmowały szczególne miejsce: modlitwę, hezychię, pokorę, ascezę, posłuszeństwo.
  • Item
    Bóg Izraela w rozumieniu nie-Izraelitów. Studium historyczno-krytyczne wybranych tradycji deuteronomistycznej historiografii (Joz–2Krl)
    (2018-09-21) Florczyk, Łukasz
    Praca wpisuje się w nurt badań nad dziełem deuteronomistycznym (Joz–2Krl), a jej celem jest analiza literacka i egzegetyczno-teologiczna tych passusów historiografii Izraela, które prezentują wiedzę, postawę i wypowiedzi nie-Izraelitów na temat Boga JHWH oraz ich relacje do narodu wybranego. Procesem badawczym zostało objętych dwanaście tekstów biblijnych, które w przeważającej większości zostały utrzymane w formie mowy niezależnej i zazwyczaj były kierowane do Izraelitów. Tylko w trzech przypadkach adresatami mów byli nie-Izraelici (Sdz 7,13-14; 1Sm 4,7-9; 5,7-11; 6,2-9; 2Krl 8,7-8). Najczęstszym kontekstem wypowiedzi nie-Izraelitów na temat JHWH i ludu wybranego był podbój Kanaanu i walki o jego utrzymanie (Joz 2,9-13; Joz 9,9-10,24-25; Sdz 7,13-14; 1Sm 4,7-9; 1Sm 29,6; 2Sm 18,31), a także plagi, nieszczęścia i choroby (1Sm 5,7-11; 6,2-9; 2Sm 24,22-23; 2Krl 8,7-8). Badane teksty źródłowe zostały podzielone na trzy grupy relacjonujące kolejne etapy dziejów Izraela: epoka Jozuego, czas sędziów i okres monarchii. Każdy z tych passusów został poddany analizie literackiej podejmującej następujące kwestie badawcze: delimitacja tekstu, tekst hebrajski perykopy, przekład na język polski, kontekst bliższy i dalszy, proces redakcji, forma i struktura literacka. W następnych fazach naukowego procedowania dokonano gruntownego studium egzegetycznego i teologicznego wybranego do analizy materiału źródłowego. W pierwszym rozdziale przeanalizowano dwa teksty: wypowiedź nierządnicy Rachab z Jerycha (Joz 2,9-13) i mowę Gibeonitów (Joz 9,9-10.24-25). Rachab i Gibeonici okazali wsparcie bądź lojalność wobec Izraelitów i ich Boga, czym doprowadzili do zawarcia przymierza z narodem wybranym, uniknęli śmierci związanej z prawem cheremu i zyskali prawo zamieszkania wśród ludu JHWH. Na bazie ich wypowiedzi lektor księgi może dojść do wniosku, że Boga Izraela cechuje wielkość, sława, potęga i wyższość nad innymi bogami. W drugim rozdziale dysertacji dokonano analizy dwóch kolejnych tekstów: wypowiedzi Madianitów (Sdz 7,13-14) i Filistynów (Sdz 4,7-9; 5,7-11; 6,2-9), które oscylują wokół kwestii militarnej potęgi JHWH i Jego władzy nad historią narodów (sprawowanej zarówno na terenie Izraela, jak i poza jego granicami). W ich opinii JHWH - obecny w dziejach Izraela - dał się poznać jako jedyny, prawdziwy i potężny Bóg, którego nie można bezkarnie obrażać. W ramach trzeciego rozdziału przeanalizowano aż osiem tekstów biblijnych, które zostały podzielone na trzy grupy. Dwa pierwsze fragmenty dotyczyły przysięgi złożonej na JHWH (1Sm 29,6; 1Krl 17,12.24), która powoływała Boga Izraela na świadka wymawianych słów oraz potwierdzała prawdomówność wypowiedzi. Kolejne cztery passusy to wypowiedziane przez nie-Izraelitów formuły błogosławieństwa w imię JHWH lub modlitwy do Boga Izraela (2Sm 18,31; 2Sm 24,22-23; 1Krl 5,21; 10,9). Dwa ostatnie teksty, jakie zostały przeanalizowane w dysertacji, to słowa Naamana - wodza syryjskiej armii (2Krl 5,1.11-18) oraz aramejskiego króla Ben-Hadada (2Krl 8,7-8), które zostały wypowiedziane w kontekście uzdrowienia dokonanego mocą Boga Izraela lub zapowiedzi uzdrowienia z choroby. Wszystkie analizowane passusy dzieła deuteronomistycznego ujawniły bardzo pozytywny stosunek nie-Izraelitów do JHWH, a ich postawa zyskała aprobatę u redaktora kompleksu Joz–2Krl. Deuteronomista, posługując się figurami nie-Izraelitów i ich wypowiedziami na temat JHWH, postanowił wpłynąć na postawę swych rodaków. Z jednej strony - poprzez usta nie-Izraelitów - przypomniał chlubne wydarzenia z przeszłości Izraela, a z drugiej strony potępił wszelkie formy bałwochwalstwa w Izraelu i zachęcił do nawrócenia.
  • Item
    Podstawowe założenia biopolityki w świetle nauczania Kościoła. Studium teologicznomoralne
    (2018-09-24) Łońska, Magdalena
    Biopolityka jest nowym, a zarazem coraz częściej współcześnie podnoszonym zagadnieniem. W dysertacji została podjęta próba jej scharakteryzowania. Pierwszą cześć pracy stanowi opis genezy i istoty biopolityki, przedstawienie jej głównych interpretacji, a także zakreślenie obszarów, w których jest ona realizowana w sposób najbardziej widoczny. Drugi rozdział pracy to analiza filozoficznych i kulturowo społecznych założeń i przejawów biopolityki. Główna uwaga została tu skierowana na wpływ postmodernizmu na to zjawisko. Ostatnia, trzecia część dysertacji stanowi założone novum pracy, to próba konceptualizacji biopolityki katolickiej. Miała ona na celu odpowiedź na pytanie, czy możliwa jest taka biopolityka, która będzie zgodna z założeniami Magisterium, z jednoczesnym zachowaniem właściwych kompetencji. Podstawę podjętej próby stanowiło sięgnięcie do nauk teologicznych, szczególnie do teologii dogmatycznej, nauczania społecznego Kościoła i bioetyki.
  • Item
    Iluminacje rękopisów liturgicznych z bernardyńskiego skryptorium na Stradomiu w Krakowie z II połowy XV wieku i z XVI stulecia
    (2018-09-25) Ptak-Farmas vel Król, Matylda
    W dotychczasowej literaturze brakuje szerszego spojrzenia na kwestie artystyczne związane z działalnością bernardyńskich skryptorów i iluminatorów pracujących w warsztacie pisarskim na Stradomiu w Krakowie w II połowie XV wieku i na przestrzeni XVI stulecia. W rozprawie gruntownemu opracowaniu poddany został zespół iluminacji zdobiących dwadzieścia pięć manuskryptów przepisanych i ozdobionych przez krakowskich obserwantów, które to powstały w okresie wskazanym w tytule pracy. Dysertacja jest próbą rozszerzenia istniejącego stanu badań i weryfikacji dotychczasowych sformułowań dotyczących atrybucji i datowania niektórych rękopisów. Głównymi kryteriami doboru ksiąg i włączenia ich do kwerendy były: potwierdzone lub prawdopodobne pochodzenie krakowskie i stan zachowania dekoracji malarskiej. Pominięte zostały kodeksy, których nie ozdobiono oraz te zdewastowane, z których całkowicie powycinano okienka inicjałowe i floratury marginalne.
  • Item
    Chrystocentryzm jako droga odnowy Państwa i Kościoła w nauczaniu Kard. Augusta Hlonda
    (2018-09-25) Jasina, Paweł
    Autor przedstawił nauczanie i działalność Augusta Hlonda (1881-1948). Podjęty problem w niniejszej dysertacji posiada przede wszystkim perspektywę teologiczną. Podejmowane zagadnienia wypływające z nauczania polskiego Hierarchy zostały ukazane w świetle Bożego Objawienia jak również skonfrontowane z treścią nauczania Kościoła. W celu zrealizowania postawionego problemu badawczego zostały wykorzystane teksty źródłowe zgromadzone w monumentalnym zbiorze Acta Hlondiana. W pracy zostało ukazane miejsce i rozumienie chrystocentryzmu w dziejach teologii, a zwłaszcza na początku XX wieku, co miało istotny wpływ na treść nauczania Augusta Hlonda. Przeprowadzana analiza teologiczna tekstów źródłowych z uwzględnieniem literatury przedmiotu jak również z wypracowanym w tym względzie nauczaniem Kościoła pozwoliła wydobyć charakterystyczne rysy nauczania polskiego Hierarchy dotyczące odnowy społeczności państwowej i eklezjalnej. Wydobyto i ukazano w niniejszej pracy przejawy chrystocentrycznego myślenia i postępowania w życiu i działalności polskiego Hierarchy, które w punkcie wyjścia zmierzać miały do kształtowania pełnej – to znaczy chrześcijańskiej wizji człowieka. Ponadto podjęto próbę sprecyzowania Hlondiańskiej teologii narodu oraz zaprezentowano chrześcijańską koncepcję państwa. Na podstawie nauczania i działalności Hlonda scharakteryzowana została myśl o odnowie Kościoła.
  • Item
    Recepcja posoborowej mariologii w wybranych podręcznikach do nauczania religii. Studium katechetyczne.
    (2018-09-27) Brodziak, Piotr
    Rozprawa doktorska pt. Recepcja posoborowej mariologii w wybranych podręcznikach do nauczania religii. Studium katechetyczne, wpisuje się w atmosferę refleksji teoretycznej nad obecnością treści odwołujących się do Najświętszej Maryi Panny w nauczaniu religii w polskiej szkole. Głównym celem przeprowadzonego badania naukowego było ukazanie, w jakim stopniu została wykorzystana posoborowa refleksja nad postacią Najświętszej Maryi Panny we współczesnej polskiej katechezie. Realizacja przyjętych celów pracy przeprowadzona została w toku rozważań podjętych w pięciu rozdziałach. Rozdział pierwszy dotyczył kwestii związanej z katechezą maryjną w nauczaniu i refleksji katechetycznej Kościoła i stanowił niejako wprowadzenie do dalszej analizy. Na tym etapie została ukazana relacja Najświętszej Maryi Panny do Trójjedynego Boga, Jego Syna Jezusa Chrystusa, Ducha Świętego oraz Kościoła. Na kanwie tych informacji została także wyeksponowana poprawna struktura katechezy maryjnej. W rozdziale drugim, trzecim i czwartym przeanalizowano podręczniki do nauczania religii przeznaczone dla uczniów szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej pod kątem mariologicznym. Badaniu zostały poddane podręczniki serii krakowskiej, wydanej przez Wydawnictwo WAM, poznańskiej przygotowanej przez Wydawnictwo św. Wojciecha oraz kieleckiej zaproponowanej przez Wydawnictwo Jedność, które zakończyły już swoją dydaktyczną rolę w placówkach oświatowych w Polsce. Zostały one bowiem przygotowane do Podstawy programowej katechezy Kościoła katolickiego w Polsce, która została przyjęta w dniu 20 czerwca 2001 roku, a obowiązywały do czasu wejścia następnej, to jest do dnia 8 marca 2010 roku. Analiza polegała na tym, iż po krótkim ogólnym zaprezentowaniu poszczególnych podręczników, zostały ukazane zestawienia ilościowe, po czym dokonano interpretacji jakościowej wyłonionych tekstów z maryjnymi akcentami zamieszczonymi na kartach podręczników do nauczania religii w poszczególnych szkołach. Piąty rozdział dysertacji przedstawia natomiast wyniki ilościowe i jakościowe przeprowadzonych badań. Ustalono, iż w przebadanych podręcznikach serii krakowskiej, poznańskiej i kieleckiej, zawierających łącznie 2141 jednostek lekcyjnych, znajduje się 208 katechez, w których zaakcentowano postać Najświętszej Maryi Panny. Rozdział ten zawiera także merytoryczne informacje dotyczące walorów stosowania inspiracji maryjnych i sygnalizuje formalne ograniczenia związane z recepcją posoborowej mariologii w podręcznikach do nauczania religii. Wskazano również na wyzwania, jakie stoją przed redagującymi nowe podręczniki do nauczania religii. Nie zabrakło również sformułowanych konkretnych postulatów uwzględniających inspiracje maryjne w katechizacji dzieci i młodzieży. Z pewnością prezentowana dysertacja nie wyczerpuje wszystkich wątków dotyczących posoborowej mariologii w katechezie. Stanowi jednak próbę oceny tego co było w przeszłości, by podejmować skuteczne działania katechetyczne w teraźniejszości oraz wskazać kierunek rozwoju na przyszłość.
  • Item
    Kerygmat w ujęciu o. Raniero Cantalamessy. Studium dogmatyczno-pastoralne
    (2018-09-27) Zborowski, Michał
    Praca jest systematycznym ujęciem zagadnienia kerygmatu na podstawie dorobku włoskiego teologa o. Raniero Cantalamessy. Ukazuje, że kerygmat – to znaczy pierwsze orędzie – to zarówno treść, którą się głosi, jak i sama czynność przepowiadania. W związku z tym dla zrozumienia tej rzeczywistości nie wolno ich rozdzielać, a tym bardziej przeciwstawiać. Rozprawa doktorska jest pogłębionym studium ukazującym rozwój znaczenia materialnego i formalnego kerygmatu na przestrzeni wieków, rolę tego orędzia w świecie współczesnym oraz dogmatyczno-pastoralną eksplikację jego treści. Namysł nad kerygmatem obejmuje też ukazanie jego związków z dziełem ewangelizacji Kościoła, wyborem odpowiedniego keryksa, a także charakterystykę czynników, które zagrażają pierwszemu orędziu. Kerygmat jest wyjątkowym przesłaniem, urzeczywistnia łaskę zbawienia i rodzi do żywej wiary. Z niego też wyrasta cała Tradycja Kościoła, dogmaty i teologia. Kerygmat jest początkiem, samą istotą Ewangelii, zwiastowaniem Dobrej Nowiny o Jezusie Chrystusie umarłym i zmartwychwstałym.