Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2015, T. 104

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/20.500.12153/7798

Browse

Browsing Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2015, T. 104 by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 20 of 35
  • Item
  • Item
    Ludwik Bronarski w świetle swoich Dzienników przechowywanych w Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Marly
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Łukaszewska-Haberkowa, Justyna; Kiper, Daniel
    Ludwik Bronarski’s Journals (1890-1975) can be found in the Archives of the Polish Catholic Mission in Marly near Fribourg in Switzerland. Their author spent most of his life in Switzerland. After studying Music History in Vienna (1913), Ludwik began to work on a doctoral thesis devoted to the songs of Hildegard of Bingen in Fribourg in Switzerland. He stayed abroad till the end of his life. L. Bronarski undertook various jobs to earn his living, he also promoted Polish culture and literature. He was an editor in encyclopaedia publisher "La Pologne 1919-1939". In addition, he cooperated with Publications encyclopédique sur la Pologne. On the initiative of Ignacy Jan Paderewski he prepared a critical edition of the works of Frederic Chopin (ed. 1949-1961). Due to the outbreak of the war and the family situation, he did not continue further academic work at university. As a scholar Ludwik Bronarski is mostly known thanks to his publications on the works of Fryderyk Chopin (Harmonika Chopina, Études sur Chopin and Chopin en l’Italie). He was a patriot and a pious man. He, together with his brother Alfons, supported the initiative of the foundation of the Polish Catholic Mission, to which they donated the house, family archives and a rich collection of books. The Polish Catholic Mission in Marly, a town located near Fribourg, has existed since 1950. The preserved Ludwik Bronarski’s Journals present the daily life of the family, current events, including the exceptional ones, for example, Henryk Sienkiewicz’s funeral and a meeting with I. J. Paderewski.
  • Item
    Apoteoza godła heraldycznego biskupa Macieja Grzegorza Garnysza w łacińskich wierszach herbowych w rubrycelach diecezji chełmskiej
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Marczewski, Jarosław Roman; Strycharczuk, Agnieszka
    Ważną rolę w życiu pastoralnym każdej diecezji odgrywają rubrycele. W Polsce druki te znane są od XVI w. Zawierają one kalendarz liturgiczny uwzględniający lokalne obchody, dyrektywy duszpasterskie oraz listę instytucji i duchowieństwa pracującego w diecezji. Rubrycele wydawane są mocą władzy biskupa. We wcześniejszych wiekach stało się to okazją do drukowania na pierwszej stronie jego herbu rodowego oraz odpowiedniego łacińskiego utworu poetyckiego. Z okresu rządów biskupa chełmskiego Macieja Grzegorza Garnysza (†1790) zachowały się 4 rubrycele eksponujące herb rodu Garnyszów – Poraj. Autorzy zamieszczonych tam wierszy nie są znani. Wiersze te mają formę epigramatów. W zakresie kompozycji są to krótkie utwory liryczne ujęte w cztero- i sześciowersowe strofy, pisane dystychem elegijnym. W niniejszym artykule zostały one przedrukowane i przetłumaczone na język polski. Ich analiza i tłumaczenie jest zjawiskiem zupełnie nowym, gdyż dotychczas nie pojawiły się na gruncie polskim prace o charakterze przekładu czy naukowego opracowania wierszy zamieszczonych w rubrycelach. Directories play an important role in pastoral life of every diocsse. In Poland, the first known prints of this type come from the sixteenth century. They include liturgical calendar with the local celebrations, pastoral directives, a list of institutions and clergy working in the diocese. Directories are issued by the authority of the bishop. In the past, publishing them provided the opportunity to print bishop’s family crest and an appropriate Latin poem on the first page. From the period of the rule of the Bishop of Chełm Maciej Grzegorz Garnysz († 1790) there remained 4 directories exposing the Garnysz family crest - Poraj. The authors of the poems included in the above-mentioned prints are unknown. These poems are in the form of epigrams. In terms of the composition, they are short lyric poems with four- and six-line stanzas, written in elegiac couplet. In this article, they were reprinted and translated into Polish. Their analysis and translation are completely new phenomena, as in Poland there are no other works presenting translation or a study of the poems included in directories.
  • Item
    Początki parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Brześciu na Grajewskim Przedmieściu
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Żurek, Waldemar Witold
    The Polish city of Brest on the Bug (the Eastern borderlands), developing after World War I, needed another Roman Catholic Church for the local faithful. Granting the requests of the faithful, the bishop of Pińsk Zygmunt Łoziński canonically erected - on 2 January 1932- the Parish of the Sacred Heart of Jesus, which was the second parish in Brest, with the Parish of Elevation of the Holy Cross being the fi rst one. Rev. Józef Moniuszko was the first parish priest and its organizer. The bishop sent one vicar to help him in parish work. Soon some parish groups of the faithful were organized: the Third Order of St. Francis of Assisi, the Pontifi cal Society for the Propagation of the Faith, Brotherhood of the Guard of Honour of the Sacred Heart of Jesus, the Association of “ Mary’s Children”. All of those groups intensified the religious life of the parish.
  • Item
    Ks. prof. Marek Tomasz Zahajkiewicz (1934-2015) – dyrektor Ośrodka Archiwów Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Hamryszczak, Artur Paweł
    Rev. prof. Marek Zahajkiewicz was born on 18 February 1934 in Borysław. He died on 25 July 2015 in Lublin. In 1956, he was ordained a priest. In 1965, he began his research work at the Institute of the History of the Church at the Catholic University of Lublin. In 1967, he received his doctorate, in 1977 he became an assistant professor and in 1992 professor. In the years 1978-2006 he ran the Department of the History of the Church in the Middle Ages at the Faculty of Theology at the Catholic University of Lublin. He was also the director of the Institute of the History of the Church at the Faculty of Theology at the Catholic University of Lublin (1983-2004). From 1985 to 2006 he held the post of director of the Institute of Church Archives, Libraries and Museums and he was the chairman of the Journal Council of "Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne". He organized, among other things, several conferences on archives, library science and church museology, and maintained high academic standards of the journal "Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne" after becoming a successor to Rev prof. Stanisław Librowski, the chief editor and founder of the journal.
  • Item
    Biblioteka Instytutu Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Nowakowska, Monika; Pawłowska, Anna
    Biblioteka Instytutu Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II gromadzi, opracowuje i udostępnia książki, czasopisma, mapy z takich dziedzin jak historia, archeologia, archiwistyka, historia sztuki, kartografia, turystyka. Jako datę powołania biblioteki historycznej źródła podają rok 1918 lub 1919. Początkowo biblioteka nosiła nazwę Biblioteki Seminarium Historycznego. Księgozbiór biblioteki powiększał się zarówno drogą zakupu jak i dzięki darowiznom. Swoje kolekcje przekazali m.in. prof. Zygmunt Sułowski, prof. Stanisław Litak, prof. Wiktoria Śliwowska, ks. dr Stefan Mizera. Biblioteką kierowali kolejno Stanisław Olczak oraz Elżbieta Janicka-Olczak. The Library of the Institute of History of the John Paul II Catholic University of Lublin collects, describes and lends books, magazines, maps from such fields as history, archaeology, archive, art history, cartography, tourism. According to historical sources, the library was established in 1918 or 1919. Initially, the library was named the Library of the Historical Seminar. The size of the collection increased both through purchase and through donations. The books were donated, among others, by prof. Zygmunt Sułowski, prof. Stanisław Litak, prof. Wiktoria Śliwowska, Rev. Dr Stefan Mizera. The Library was run successively by Stanisław Olczak and Elżbieta Janicka-Olczak.
  • Item
    Kanoniczna instytucja muzeum kościelnego
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Adamczyk, Jerzy
    This article presents the library of the theological seminary in canonical terms. The library of the seminary is an institution which collects, processes and offers readers the collections owned by the seminary. The first part of this article shows the necessity for the seminary library. It then describes the collection of the seminary library, which should contain primarily works in the field of Christian philosophy, psychology, theological sciences and materials necessary for learning foreign languages. It is emphasized that the seminary library is not only a book collection, but also the entire infrastructure, the aim of which is to serve the functioning of the library. The paper also presents those people who are in charge of the seminary library: a diocesan bishop, the rector of the seminary and a librarian, as well as other library staff, both full-time ones and volunteers.
  • Item
    Organista Stanisław Wyszyński (1876-1970)
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Misiura, Grzegorz
    Niniejszy artykuł przedstawia postać organisty Stanisława Wyszyńskiego. Pracował on w kilku parafiach na pograniczu Mazowsza i Podlasia w 1. poł. XX wieku. Potrafił połączyć pracę i życie rodzinne. Był też przykładnym katolikiem. W takiej rodzinie przyszedł na świat Stefan Wyszyński, późniejszy Prymas Polski. W artykule zostały przytoczone informacje biograficzne o rodzinie Księdza Prymasa. Ojciec zawsze był dumny ze swojego syna, szybko awansującego w kościelnej hierarchii, często odwiedzał swojego syna, a pod koniec życia zamieszkał u niego w pałacu arcybiskupim. W artykule zostały ukazane relacje łączące ojca z synem, które szczególnie uwidoczniły się w korespondencji z czasu uwięzienia Prymasa Wyszyńskiego. Szczegółowo zostały opisane choroba i śmierć Stanisława Wyszyńskiego. Na koniec przywołano produkcje telewizyjne, w których pojawiła się jego postać. The following article presents organist Stanisław Wyszyński. He worked in several parishes on the border of Mazowsze and Podlasie in the first half of the twentieth century. He knew how to combine work and family life. He was also an exemplary Catholic. Stefan Wyszyński, later Primate of the Poland, was born to that family. The article includes biographical information about Primate’s family. His father was always proud of his son, who held the highest office of the church. Stanisław often visited his son, and at the end of his life he lived with him in the archbishop's palace. The article also shows relations between father and son, which were particularly highlighted in correspondence during the time of imprisonment of Primate Wyszyński. In addition, Stanisław Wyszyński’s illness and death were described in detail. Finally, the paper mentions television productions in which he appeared.
  • Item
    Najpiękniejszy rękopis średniowiecza – Księga z Kells
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Wasilewska, Jolanta
    The Book of Kells (lat. Codex Cenannensis, Irish: Leabhar Cheanannais), also known as the Gospels of Kells or the Gospels of St. Columba - a manuscript believed to have been created c. 800, richly illuminated by Celtic monks from the monastery on the island of Iona. The manuscript is considered to be one of the most valuable and important monuments of Irish Christianity and works of Gaelic art, which survived to our times. Its fame rests mainly on glamor and artistry decorations that have no equal. Great compositions filling entire pages, craftsmanship decorations and ornamentation of initials used to highlight the text, make The Book of Kells a unique and unrepeatable work of art. Since the mid-seventeenth century The Book of Kells is permanently stored in the Library of Trinity College Dublin (signature MS 58). In 2011 it has been inscribed on the UNESCO Memory of the World Register.
  • Item
    [Recenzja]: Мануил (Виктор) Лемешевский, Русские православные иерархи 992–1892, t. 1–3, научный редактор Г.Г. Гуличкина, Издательство Сретенского Монастыря, Москва 2002–2004, ss. 544 + 608 + 488 [...]
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Prokop, Krzysztof R.
    Pełny tytuł: [Recenzja]: Мануил (Виктор) Лемешевский, Русские православные иерархи 992–1892, t. 1–3, научный редактор Г.Г. Гуличкина, Издательство Сретенского Монастыря, Москва 2002–2004, ss. 544 + 608 + 488 История иерархии Русской Православной Церкви. Комментированные списки иерархов по епископским кафедрам с 862 г., главный редактор Владимир ВОРОБЬЕВ, Издательство Православного Свято-Тихоновского Гуманитарного Университета, Москва 2006, ss. 926 (+ schemat na rozkładanej karcie).
  • Item
    Granice diecezji kujawsko-kaliskiej
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Szymański, Józef
    Changes in the church organization on Polish soil were caused by political considerations (partitions). The Diocese of Kujawy and Pomerania, that is Włocławek, maintained its unity, despite political cordons, after the first partition of Poland, at the time of the Duchy of Warsaw and in the initial period after the Congress of Vienna (at the time of so-called Kingdom of Poland). Diocesan boundaries in the areas which formerly were part of the Polish Republic were reorganized following the diplomatic efforts of the occupying countries, especially Russia and Prussia, in the Holy See. They invoked so-called Petersburg Convention, which unilaterally stated that a hierarch who had his seat in one country could not exercise ecclesiastical jurisdiction in another state. The Bull Ex imposita Nobis of June 30, 1818 delimited new diocesan boundaries in the Kingdom of Poland. 272 former parishes of the Archdiocese of Gniezno and 15 parishes from other dioceses were added to 45 parishes from the old territory. The Bull gave the diocese a new name: "Włocławek, or Kalisz." The final shape of the diocese in 1818 was determined by the executor, Franciszek Skarbek Malczewski, a former Bishop of Włocławek, who became the first Archbishop of Warsaw. The new spatial arrangement of the diocese was completely different from the old boundaries. Before the reorganization, the diocese was oriented towards the north and it reached the Baltic Sea; after the changes, it stretched far to the south, beyond Czestochowa. At a time of national slavery, the Diocese of Kujawy and Kalisz was the largest one in the Kingdom of Poland (after regaining independence by Poland it had 1,614,000 of the faithful, covering 390 parishes and 39 deaneries). It was not until Poland regained its independence that new diocesan boundaries were delimited.
  • Item
  • Item
    Imiona chrzestne nadawane w parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława B.M. w Drobinie w latach 1826-1913
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Włodarski, Łukasz
    Niniejszy artykuł traktuje o imionach nadawanych na chrzcie w parafii Drobin, wchodzącej w skład diecezji płockiej, na przełomie XIX i XX w. Niestety analizowana grupa jest stosunkowo szczupła pod względem liczebności, co sprawia, że mogą występować pewne odchylenia od ogólnych tendencji demograficznych. W celu przeprowadzenia szczegółowych badań populacji drobińskich katolików postanowiono wprowadzić dwa szeregi czasowe: dziesięcioletni oraz czterdziestotrzyletni. Przeprowadzone analizy pozwoliły na wyłonienie pewnej grupy imion, które w powyższych czasookresach były szczególnie popularne wśród nowoochrzczonych chłopców i dziewczynek. Do najczęściej nadawanych imion męskich w omawianej społeczności należy zaliczyć takie imiona jak: Jan, Stanisław, Józef, Antoni, Franciszek i Władysław. Z kolei wśród dziewczynek spotykamy takie imiona jak: Marianna, Józefa, Helena, Stanisława, Antonina, Zofia czy Franciszka. Na szczególną uwagę zasługuję tu imię Marianna, które to pośród dziewczynek dominowało przez cały interesujący nas okres zarówno wśród imion pierwszych, jaki i drugich. Warto podkreślić, że jego popularność w niektórych dekadach sięgała około 25%. Ponadto możliwe było przeprowadzenie analizy pod względem pochodzenia imion i ich podziału na: biblijne, germańskie, łacińskie, hellenistyczne oraz słowiańskie. Następnie podjęto się zagadnienia popularności imion drugich i kolejnych (zarówno męskich jak i żeńskich). Na końcu jako ciekawostkę podano wykaz imion rzadko spotykanych, które zostały wykorzystane w katalogu imion populacji drobińskiej. This article focuses on baptismal names in the parish Drobin, which was part of the Diocese of Płock, at the turn of the nineteenth and twentieth centuries. Unfortunately, the analyzed group is relatively small, which contributes to some deviations from the general demographic trends. In order to conduct detailed studies of the Catholic population of Drobin, the author decided to introduce two periods: a ten-year period and a forty-year one. The analysis allowed for the emergence of the names that in the above periods were particularly popular among newly baptised boys and girls. The most common male names in the community under study were Jan, Stanisław, Józef, Antoni, Franciszek and Władysław. And the female names were Marianna, Józefa, Helena, Stanisława, Antonina, Zofia or Franciszka. Particular attention should be paid to the name Marianna, which was the most often chosen either as the first or middle name throughout the period under study. It is worth noting that its popularity in some decades reached about 25%. In addition, it was possible to analyze the names and classify them according to their origin: Biblical, Germanic, Latin, Hellenistic and Slavic. Then, the popularity of first and middle names was studied (both male and female ones). Finally, the article presents, as an interesting fact, a list of uncommon names which were chosen by the population of Drobin.
  • Item
    Św. Brygida – cykl obrazów w kościele Wniebowzięcia NMP Zwycięskiej w Lublinie
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Kwiatkowska-Frejlich, Lidia
    In the first half of the17th century, the stalls with the paintings in their backs showing episodes of the life of St. Bridget of Sweden were introduced into the chancel of the church of the Bridgettines in Lublin. The first series depicted seven paintings on the north wall and one on the east one at the high altar, the other series was made up of one picture on the east wall and six in southern wall. However, those who were present in the church watched only the fragment of the cycle, as they were allowed to be only in the area especially marked for them. A brief analysis of the iconographic representations shows that the scenes of the cycle, arranged in historical narrative, additionally provided the content that in the particular fragment was intended for specific groups. The nuns staying in the upper or lower choir saw the images around the high altar; the pictures both encouraged the Bridgettines to take the right path of spirituality and showed that the monastic rule was given to St. Bridget by Jesus in a supernatural way. Nuns’ fathers confessors – the Bernardines or Dominicans - benefited from the stalls in the chancel - they could watch the cycle as a whole and appreciate the effectiveness of Bridgittines’ path of spirituality. Novices had their place in the only chapel of the church. They looked at those fragments which depicted the hardships of religious life; the aim of the images was to discourage novices from joining the monastery, which was in accordance with the traditional attitude towards them in that religious order. The faithful who gathered in the only side aisle in that church could see the paintings which showed the life of the Bridgettines.
  • Item
  • Item
  • Item
    Święcenia duchowieństwa przez biskupa włocławskiego Macieja Drzewickiego w latach 1516-1529
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Kaczmarek, Krzysztof
    Opracowanie zawiera analizę wykazów święconych, wpisanych do księgi czynności biskupich ordynariusza kujawskiego Macieja Drzewickiego (Archiwum Diecezjalne we Włocławku, sygn. ABKP 2 [19]). W latach 1516-1529 w spisach tych odnotowano łącznie 300 kleryków, którzy z rąk biskupa (w jednym przypadku także z rąk jego sufragana) przyjęli święcenia akolitatu, subdiakonatu, diakonatu oraz prezbiteratu. Formularz wpisów obejmuje dane osobowe święconych (ich imiona, przydomki oraz informacje o pochodzeniu terytorialnym), a w przypadku subdiakonatu, diakonatu oraz prezbiteratu także wiadomości o trzymanym przez duchownych tytule do tych święceń. W dobie rządów biskupich Macieja Drzewickiego we Włocławku święcenia odbywały się najczęściej w stołecznej katedrze w okresie wielkanocnym (głównie w Wielkie Soboty). Wśród ordynowanych kleryków znajdowało się liczne grono kandydatów spoza biskupstwa włocławskiego - były to osoby posiadające beneficja na terenie tej diecezji lub też prezentowane do święceń przez miejscowych duchownych. Zdecydowana większość kandydatów do święceń wyższych (subdiakonat, diakonat i prezbiterat) posiadała prowizję wystawioną przez prałatów lub kanoników miejscowych kapituł, szlachtę lub rady miejskie miast kujawskich i pomorskich. Artykuł zawiera też edycję źródłową analizowanego przekazu. The study contains an analysis of the lists of the ordained priests from the book of duties of Ordinary Maciej Drzewicki, (Diocesan Archive in Włocławek, Ref. ABKP 2 [19]). The lists from the years 1516-1529 contain a total of 300 seminarians, who were ordained an acolyte, a sub-deacon, a deacon and a presbyter. They were ordained by a bishop (in one case also by a suffragan). The entries include the personal data of the ordained (their names, nicknames and the place of their origin), and as for sub-deacons, deacons and presbyters, also on what grounds they were ordained. Under the rule of Bishop Maciej Drzewicki in Włocławek ordination took place mostly in the Cathedral in Włocławek during the Easter season (mainly on Great Saturday). Among those ordained was a large group of candidates from outside the Bishopric of Włocławek – those were people with benefices in this diocese or the ones presented for ordination by the local clergy. The vast majority of the candidates for higher ordination (subdiaconate, diaconate and presbyterate) were recommended by prelates or canons of the local chapters, nobility or city councils of the cities in Kujawy and Pomerania. This article also contains the source edition of the analyzed material.
  • Item
  • Item
  • Item
    Spuścizna rękopiśmienna ks. Jana Ambrożego Wadowskiego w Bibliotece Naukowej PAU i PAN w Krakowie
    (Wydawnictwo KUL, 2015) Danowska, Ewa
    Ks. Jan Ambroży Wadowski (1839-1907) był dominikaninem, od 1866 r. księdzem świeckim pracującym we Włocławku, a od 1877 r. w diecezji lubelskiej i samym Lublinie. Był nie tylko kapłanem, ale też historykiem zajmującym się głównie dziejami Kościoła. Przez dziesięciolecia dokonywał odpisów interesujących go materiałów archiwalnych, robił wypisy i notatki, przydatne mu w pracy. Gromadził też autentyczne dokumenty o wartości historycznej. Nie publikował wiele, ale pozycje które wydał, są znaczące, m.in. "Kościoły lubelskie" czy "Anacephaleosis professorum Academiae Zamoscensis". Jego bogata spuścizna rękopiśmienna trafiła do Akademii Umiejętności w Krakowie w 1909 r. jako dar Antoniego Wadowskiego. Obecnie przechowywana jest w zbiorach rękopiśmiennych Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie. Obejmuje w sumie 90 jednostek sygnaturowych w 100 woluminach. Większa część tej spuścizny została opisana w katalogach drukowanych w latach 60. i 70. XX w., a pozostałą, niedawno odszukaną część, wstępnie skatalogowano w 2012 r. Rękopisy po ks. Wadowskim zawierają m.in. materiały do poszczególnych kościołów i klasztorów Lublina, Zamościa i innych miejscowości diecezji lubelskiej i chełmskiej, materiały biograficzne, różnorodne akta o treści gospodarczej i politycznej. Część wiadomości tam znajdujących się wykorzystał w swoich publikacjach. Biorąc pod uwagę fakt, że w czasie I i II wojny światowej straconych zostało wiele dokumentów, to spuścizna ks. Wadowskiego stanowi nieocenione źródło do badań nad historią Kościoła na ziemiach polskich. Rev. Jan Ambroży Wadowski (1839-1907) was a Dominican. In 1866 he became a secular priest working in Włocławek, and from 1877 in the Diocese of Lublin and Lublin itself. He was not only a priest but also a historian dealing mainly with the history of the Church. For decades, he made copies of archival materials of interest to him, he made excerpts and notes useful in his work. He also collected original documents of historical value. He did not publish much, but the works which were published by him were significant, among other things, Kościoły lubelskie (Churches of Lublin) and Anacephaleosis professorum Academiae Zamoscensis. His numerous manuscripts were placed at the Academy of Learning in Cracow in 1909 as Antoni Wadowski’s gift. Currently, they are stored in the Scientific Library of the Polish Academy of Learning and the Polish Academy of Sciences in Cracow. His collection includes a total of 90 catalogue numbers in 100 volumes. Most of this heritage was described in catalogues printed in the 1960s and 1970s. And the remainder part, recently discovered, was catalogued in 2012. Rev. Wadowski’s manuscripts include, among other things, materials for the history of various churches and monasteries in Lublin, Zamość and other places in the Diocese of Lublin and Chełm; biographical materials; various records of political and economic content. He used some information from those materials for his publications. Given the fact that during the First and the Second World War a number of documents were lost, Rev. Wadowski’s legacy is an invaluable source on the history of the Church on Polish soil.